“Ik wil later arts worden en zieke mensen helpen”, zegt Jamaal Abdi, een jongen van acht die rondhangt in het opvangkamp Badbaado aan de rand van de Somalische hoofdstad Mogadishu. Maar op een paar koranschooltjes na zijn er geen onderwijsinstellingen in het kamp, dat dertigduizend hongervluchtelingen uit het zuiden huisvest. Voor Abdi is dat niet nieuw, want hij is nog nooit naar school gegaan.
In de rest van Somalië is de situatie niet veel beter. Volgens een snelle inschatting van de Education Cluster, een samenwerkingsverband van hulporganisaties dat geleid wordt door het VN-Kinderfonds (Unicef) en het Amerikaanse Save the Children, kan de noodsituatie het aantal kinderen dat niet naar school gaat doen verdubbelen, vooral in het zuiden en het centrum van het land. Zowat tweehonderdduizend kinderen zijn door de honger van huis moeten wegtrekken.
Schoolgeld
Al twintig jaar bezoekt maar ongeveer 30 procent van de Somalische kinderen de lagere school. Dat is het laagste cijfer ter wereld, en het steekt schril af tegen de 92 procent in buurland Kenia. Eén belangrijk verschil is dat lager onderwijs gratis is in Kenia, terwijl de Somalische ouders schoolgeld moeten betalen.
Volgens de organisaties van de Education Cluster moet er in september in Somalië meer dan 20 miljoen dollar (14 miljoen euro) worden uitgegeven aan dringende onderwijshulp om te vermijden dat de scholingsgraad nog verder zakt. “Het geld dat we tot hiertoe hebben binnengekregen, is onvoldoende”, zegt Unicef. “De voorbije vier jaar zijn de tekorten nooit groter geweest.”
“Onderwijs is ook een prioriteit”
Dat er nog kinderen naar school gaan in Somalië, is alleen te danken aan de ondernemingszin van de bevolking. Het land heeft sinds 1991 geen normaal functionerende centrale regering meer en heeft bijvoorbeeld ook geen ministerie van onderwijs. De scholen die nog werken, worden beheerd door plaatselijke gemeenschappen. Sommige scholen worden gesteund door internationale hulporganisaties. Door de hongercatastrofe komt er nu veel meer hulp het land binnen, maar de prioriteit daarbij is voedsel en medische verzorging. Veel ouders in de kampen zeggen nochtans dat ze onderwijs voor hun kinderen ook heel belangrijk vinden.
In sommige kampen zetten de hulpverleners nu ook scholen op. Unicef zegt dat het 155 scholen in de kampen financiert, die samen 37.000 kinderen en jongeren bereiken. Er zijn plannen om dat aantal nog op te voeren. Tot het begin van het nieuwe schooljaar in september worden de klassen vooral gebruikt om getraumatiseerde kinderen en hun ouders psychotherapie te geven.
Nog meer honger
Maar intussen neemt de hongerramp in Somalië nog uitbreiding. Volgens de meest recente berichten trekken er nog altijd mensen uit het zuiden en het centrum van het land naar Mogadishu in de hoop daar hulp te krijgen. Ook in het Keniaanse opvangkamp Dadaab komen nog altijd gemiddeld 1300 vluchtelingen per dag aan. In de kampen van Dollo Ado in Ethiopië is de toestroom volgens de VN verminderd tot ongeveer 270 per dag.
De VN verwachten dat ze de komende dagen nog in nieuwe streken in de Hoorn van Afrika officieel de hongersnood moeten uitroepen.
– – – – – – – –
Auteur: Isaiah Esipisu
