Op 6 augustus is het 66 jaar geleden dat er een atoombom werd gedropt boven Hiroshima die in een mum van tijd de bevolking van de stad doodde. Drie dagen later gebeurde hetzelfde in Nagasaki. Deze gebeurtenissen hebben ervoor gezorgd dat Hiroshima en Nagasaki sindsdien hevige voorstanders en pleitbezorgers zijn van wereldwijde nucleaire ontwapening. Ook dit jaar zullen duizenden vredesactivisten en politici samenkomen in Hiroshima om een verbod op nucleaire wapens te eisen. Maar daar komt dit jaar nog iets bij: in de nasleep van de ramp in Fukushima eisen de activisten een volledig verbod op nucleaire energie.
Er is al bekendgemaakt wat er zal gebeuren tijdens de herdenking. De burgemeesters van Hiroshima en Nagasaki, Kazumi Matsui en Tomihisa Taue, zullen toespraken houden over de catastrofe in Fukushima en het lijden van de inwoners van de streek. Ze zullen daarna de regering oproepen om te investeren in hernieuwbare energie.
Ayako Ooga is een inwoonster van Fukushima. Ze woont nu in een tijdelijke nederzetting op 150 kilometer afstand van het rampgebied. De herdenkingsplechtigheid in Hiroshima is voor haar een moment om haar solidariteit te tonen. ”We moeten de handen ineen slaan met andere slachtoffers van nucleaire rampen”, zegt ze.
Ramp op Bikini
Fysicus Michiji Konuma is vredesactivist en hoofd van World Peace Appeal. Volgens hem heeft de ramp in Fukushima het publieke bewustzijn verhoogd over de gevaren van kernenergie. Konuma heeft lang campagne gevoerd om mensen bewust te maken van de lichamelijke gevolgen van straling. Volgens Konuma is Fukushima al de vierde nucleaire ramp op Japans grondgebied na Hiroshima, Nagasaki en de ramp op het Bikini-eiland.
In 1954 testten de Verenigde Staten een waterstofbom op Bikini, een atol in de Stille Zuidzee. Die test veroorzaakte zoveel straling dat Bikini en alle omringende eilanden in allerijl geëvacueerd moesten worden. Het incident veroorzaakte veel protest in Japan, maar door het toenmalige politieke klimaat – de Koude Oorlog en de wapenwedloop tussen de VS en de Sovjet-Unie – werd de zaak spoedig stilgezwegen. Veertien bemanningsleden van een Japans schip dat tijdens het experiment langs Bikini voer kregen later kanker. Tien van hen stierven. De slachtoffers van de ramp kregen nooit de kans te procederen voor schadevergoeding. De 78-jarige Matashichi Oishi, één van de overlevende bemanningsleden, zal ook aanwezig zijn op de herdenking in Hiroshima.
”Die vier rampen hadden doden, kankers en andere ziektes tot gevolg. Het waren menselijke tragedies. Daarnaast kregen de slachtoffers vaak te kampen met discriminatie”, zegt Konuma. ”Dat illustreert welke gevaren nucleaire energie met zich meebrengt.”
Konuma is eveneens vertegenwoordiger van een panel van intellectuelen dat de Japanse regering in juli heeft opgeroepen om niet langer afhankelijk te zijn van nucleaire energie. ”Het moeilijkste aan onze taak is het publieke bewustzijn over de gevaren hoog te houden”, zegt Konuma, ”en dat lukt alleen als we alle belanghebbenden, intellectuelen, vredesactivisten en slachtoffers samenbrengen. We mogen niet opnieuw vergeten wat gebeurd is.”
