Eerste minister Pedro Passos Coelho (PSD) vindt de ratingverlaging van zijn land 'onterecht' (foto: Público.pt)
Nieuws, Wereld, Europa, Economie, Griekenland, Financiële crisis, Economische crisis, Portugal, Duitsland, Europese Commissie, Imf, Tmd, Eurozone, Ratingbureaus, Speculatie, Fitch, Moody's, Europese Centrale Bank, Euro, Besparingsplannen, UNCTAD, Economische groei, PSD, Trojka, Pedro Passos Coelho, Europees beleid, Kredietwaardigheid, Financieel hulppakket, Bankensector, Fernando Faria de Oliveira, Caixa Geral de Depósitos (CGD), Vítor Gaspar, João Galamba, Heiner Flassbeck, Peter Bofinger -

Moody’s speculatie tegen Portugal en de euro roept vragen op over ratingbureaus

Het Amerikaanse ratingbureau Moody's heeft dinsdag de kredietwaardigheid van Portugal met vier trappen verlaagd tot 'rommelstatus'. Maar ook de almacht van de ratingbureaus ligt onder vuur. Duidelijk is wel dat speculatie tegen de euro ook tijdens de zomermaanden in alle hevigheid voort woedt.

woensdag 6 juli 2011 17:45
Spread the love

Dinsdagavond liet Moody’s weten dat het de kredietwaardigheid van Portugal met vier trappen laat zakken van Baa1 naar Ba2. Het ratingbureau voltooid daarmee het proces van ratingverlagingen dat het begon op 5 april 2010 toen duidelijk werd dat Portugal zou moeten ingrijpen omdat het begrotingstekort te hoog opliep en de economische groei was stilgevallen.

Voorlopig volgen de twee andere grote ratingbureaus, Standard & Poor’s en Fitch, deze ratingverlaging niet. Maar voor hoelang?

Twijfels bij capaciteit Portugal om uit crisis te raken

Moody’s liet weten dat het grote twijfels heeft bij de capaciteit van Portugal om op eigen kracht met het toegezegde hulppakket van 78 miljard euro uit de crisis te geraken.

Volgens de analisten van het ratingbureau is het risico groot dat Portugal, net als Griekenland, toch nog gedwongen zal worden om voor een tweede keer aan te kloppen voor bijkomende hulp. Iets wat de nieuwe Portugese regering ten zeerste heeft ontkend.

Moody’s heeft vragen bij de enorme uitdagingen waarvoor Portugal staat om de staatsuitgaven drastisch te verminderen, het belastingstelsel te hervormen, de banksector grondig te saneren en tegelijk ook nog de economie aan te zwengelen. Vooral bij de plannen om overheidsbedrijven te privatiseren, te besparen in de openbare gezondheidszorg en op het niveau van de lokale besturen, blijven er veel open vragen, vindt Moody’s.

Bankaandelen in het rood

De ratingverlaging van Portugal tot ‘junkstatus’ liet zich woensdagochtend meteen voelen op de Europese beurzen. Na een uur handel stonden bijna alle financiële aandelen fors in het rood. Op de beurs van Lissabon leden alle bankaandelen zwaar verlies.

In Brussel was het vooral Dexia, dat van de Belgische banken het meest Portugese staatspapier in portefeuille heeft, dat 4,6 procent in het rood ging. Volgens de krant De Tijd heeft Dexia een kredietrisico van 5,9 miljard euro in Portugal.

“Immoreel en belediging voor Portugal”

Woensdagmorgen verklaarde Fernando Faria de Oliveira, de voorzitter van de belangrijkste Portugese openbare bank, de Caixa Geral de Depósitos (CGD) (vergelijkbaar met toentertijd ‘onze’ ASLK) tegenover het persagentschap Lusa, dat de kredietverlaging door Moody’s “immoreel is en een belediging voor Portugal”.

Faria de Oliveira noemt de aangehaalde argumenten van Moody’s “bijzonder zwak en discutabel” en begrijpt niet waarom het ratingbureau nu al tot de conclusie komt dat Portugal niet in staat zou zijn om in het tweede semester van 2013 tegen commerciële voorwaarden opnieuw op de internationale financiële markten te lenen. Hij kan niet anders dan achter deze ratingverlaging een poging tot speculatie te zien.

Tegen 2013 loopt normaal gezien de periode af die gedekt is door het hulppakket van 78 miljard euro dat de ontslagnemende regering-Sócrates (PS) begin mei met de trojka (EU, ECB en IMF) heeft afgesloten.

De nieuwe centrumrechtse regering van premier Pedro Passos Coelho (PSD), die als grote overwinnaar uit de bus kwam bij de vervroegde parlementsverkiezingen van 5 juni, heeft in haar regeerprogramma duidelijk gemaakt nog verder te willen gaan dan het strenge bezuinigingsbeleid dat door de trojka als voorwaarde voor de toekenning van het hulppakket is opgelegd. De nieuwe regering is nog maar net twee weken in functie.

Bankier Faria de Oliveira vindt dat de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank onmiddellijk moeten reageren tegen deze speculatieve aanval tegen een lidstaat van de eurozone. “Het kan niet langer dat een ratingbureau een land van de eurozone uitkiest. Europa moet dringend als geheel met aangepaste instrumenten reageren tegen dit soort stemmingmakerij die het vertrouwen in een land onderuit haalt”, verklaarde hij.  

Gelukkig heeft Portugal ‘brede politieke consensus’

De Portugese regering bleek in een eerste reactie, dinsdagavond, niet erg verrast te zijn door de ratingverlaging door Moody’s. De nieuwe minister van Financiën, Vítor Gaspar, zei dat de omvang van de Griekse schuldencrisis en de kwetsbaarheid van de Portugese economie de internationale financiële markten zenuwachtig maken. Hij zei dat er in Portugal gelukkig een “brede politieke consensus” bestaat over de uitvoering van het zware besparingsplan zoals overeengekomen met de trojka.

Volgens Gaspar bevestigt de ratingverlaging het inzicht van zijn regering “dat er geen andere uitweg bestaat dan een getrouwe uitvoering van de bezuinigingsmaatregelen: een robuuste en systematische aanpassing als enige mogelijkheid om de economie op het juiste spoor te krijgen en de internationale geloofwaardigheid van Portugal te herstellen”.

Gaspar betreurde wel dat het Amerikaanse agentschap “blijkbaar geen rekening heeft gehouden met de politieke consensus tussen de drie grootste politieke partijen (PS, PSD en CDS) om er alles aan te doen om de uitvoering van de bezuinigingsmaatregelen tot een goed einde te brengen”. Al in de tweede helft van 2011 zouden de gunstige effecten op de vermindering van de Portugese overheidsschuld duidelijk moeten worden, beloofde de minister.

Systeemcrisis vereist Europese aanpak

Het socialistische parlementslid, João Galamba, uit de kieskring Santarém, is van mening dat de ratingverlaging “vooral een probleem onthult op Europees niveau”. Volgens hem zullen dit soort aanvallen zich blijven voordoen zolang de EU er niet in slaagt om een gemeenschappelijke politiek te voeren.

“Het afgelopen anderhalf jaar heeft de EU niet bijzonder veel blijk gegeven van crisisbeheersing. Landen worden tegen elkaar opgezet, Duitsland verwijt Griekenland en Portugal onbehoorlijk bestuur, hoewel de schuldencrisis een systeemcrisis is die de soevereiniteit van de lidstaten ver overschrijdt.”

“We moeten stoppen met te kijken naar onze problemen als de problemen van land A of B. Dit is een structureel probleem dat iedereen in de EU aangaat. Het is dan ook op het niveau van de EU dat fundamentele oplossingen moeten worden genomen. Het is nu niet de tijd om de nationalistische kaart te trekken, dan gaan we allemaal ten onder.”

Ratingbureaus onder vuur

Ook de rol van de ratingbureaus ligt onder vuur. Woensdag verklaarde Heiner Flassbeck, de directeur van UNCTAD, het agentschap van de VN dat zich bezighoudt met handel en ontwikkeling, in een interview met de Duitse televisiezender ARD “dat we ernstig moeten nadenken over het afschaffen van de ratingbureaus”. Flassbeck is oud-staatssecretaris van Financiën in Duitsland.

“De ratingbureaus zouden zich niet meer mogen bezighouden met de kredietwaardigheid van landen. Dat is een uiterst complexe materie die door de ratingbureaus nooit naar behoren kan worden ingeschat. Zij zouden zich moeten beperken tot commerciële bedrijven”, vindt Flassbeck.

Die mening wordt gedeeld door een artikel dat woensdag verscheen in de Berliner Zeitung. De krant haalt de Duitse kanselier Angela Merkel (CDU) aan die het onaanvaardbaar vindt dat ratingbureau Standard & Poor’s zich begint te mengen in de beslissingen van de trojka over de Griekse schuldencrisis.

Pleidooi voor Europees agentschap financiële evaluatie

De Duitse econoom Peter Bofinger, een gerenommeerde raadgever van de Duitse regering, heeft ook zware kritiek op de rol van de Amerikaanse private ratingbureaus en pleit voor de oprichting van een openbaar Europees agentschap voor financiële evaluatie.

“Om een einde te maken aan de almacht van de ratingbureaus volstaat het dat het Europees Fonds voor Financiële Stabilisatie zelf overheidswaardepapier zou uitgeven in plaats van de individuele lidstaten. Dat zou al een groot deel van de macht van de ratingbureaus aan banden leggen”, verklaarde Bofinger.

Hij vindt dat de EU dringend werk moet maken van meer financiële instrumenten om de crisis systematisch te lijf te gaan en lidstaten in moeilijkheden bij te staan.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!