De Nuclear Suppliers Group (NSG), een samenwerkingsverband van 46 landen met bedrijven die onderdelen voor atoominstallaties leveren, kondigde op 24 juni na een bijeenkomst in het Nederlandse Noordwijk aan dat er “strengere richtlijnen” komen “voor de transfer van gevoelige technologie voor verrijking en opwerking.”

Vrijstelling van controles

Dat heeft in theorie belangrijke gevolgen voor India. Buiten de vijf officiële kernwapenmogendheden – de VS, Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijke en China – moeten alle landen hun atoominstallaties laten controleren door het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie. Dat moet nagaan of die installaties niet gebruikt worden voor de aanmaak van kernwapens.

India, een land dat ook kernwapens heeft, slaagde er in 2008 een gedeeltelijke vrijstelling van die inspecties te verkrijgen van de NSG. Maar door de nieuwe, strengere regels voor de verkoop van technologie die eventueel ook voor militaire doeleinden kan worden gebruikt, wordt die vrijstelling nu ondergraven.

Indiase afzetmarkt

Volgens Indiase experts is de nieuwe koers van de NSG wellicht ingegeven door commerciële motieven. India zou erdoor verplicht worden meer installaties kant en klaar aan te kopen in plaats van zelf aan de slag te gaan met onderdelen.

“Zelfs voor de ramp in Fukushima waren India en China de enige landen met grote plannen om de productie van kernenergie op te drijven. Nu China meer voor hernieuwbare energiebronnen kiest, blijft India als enige grote klant over”, zegt Praful Bidwai, een lid van het Internationaal Netwerk van Ingenieurs en Wetenschappen tegen Proliferatie.

Voor sommige bedrijven is de Indiase afzetmarkt zelfs van levensbelang. “Ondanks de vele problemen waarmee de Franse leverancier Areva kampt, blijft India bij zijn plannen om van Areva zes reactors te kopen voor wat de grootste centrale ter wereld moet worden in Jaitapur”, zegt Bidwai. “Zonder dat contract zou Areva de boeken misschien moeten sluiten.

Nucleaire bondgenoten

Volgens Rajiv Nayan, een onderzoeker van het Instituut voor Onderzoek en Analyse van Defensie (IDSA) in New Delhi, kunnen de nieuwe regels van de NSG de deal tussen India en Areva in gevaar brengen. Maar Nayan acht het onwaarschijnlijk dat Frankrijk en landen als Rusland en de VS, die ook grote commerciële belangen op het spel hebben staan, India in moeilijkheden brengen.

Naast Areva onderhandelen ondernemingen als het Russische Rosatom en het Amerikaanse General Electric over contracten die samen meer dan 70 miljard dollar waard zijn. India wil dan ook tegen 2020 ruim vier keer meer kernenergie opwekken dan nu het geval is.

Volgens buitenlandminister Rao hebben de VS, Rusland en Frankrijk al bevestigd dat ze hun eerdere afspraken met India zullen nakomen. De Franse ambassadeur in India, Jerome Bonnafont, heeft dat beaamd.

Waarschuwing

De andere landen in de NSG hebben van India een waarschuwing ontvangen. We hebben de macht om landen die weigeren nucleaire technologie te leveren, op andere ideeën te brengen, liet buitenlandminister Nirupama Rao zondag weten. In de NSG zijn het met name Oostenrijk, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen en Zwitserland die vroeger geprobeerd hebben India uit te sluiten van de handel in gevoelige technologie voor verrijking en opwerking.

India weigert zijn nucleaire leveranciers garanties te bieden dat het elementen van hun installaties en technologieën niet zal gebruiken voor zijn kernwapenprogramma. Het baanbrekende verdrag dat de VS en India in 2008 sloten over nucleaire samenwerking, maakt het zelfs mogelijk dat India bepaalde installaties als militair bestempelt om zo te vermijden dat ze onder internationaal toezicht vallen.