Jan Vercamst werd in mei herkozen als voorzitter van de liberale vakbond met 99,1 procent. Ook de komende vier jaar staat hij aan het hoofd van het ACLVB.
Op het statutair congres beloofde hij te werken aan nieuwe actievormen. “Wij zijn geen barricadenvakbond waarvan de leden altijd op straat willen komen”, klonk het toen.
“Kijk naar wat er gebeurde met de Europese plannen voor de economic governance. We hebben een betoging gehad en wat was het resultaat? Weinig of niks, hé. Welke acties gaan we voeren? Zijn die productief? We kunnen blijven op straat lopen, maar we vergeten achteraf te evalueren wat het oplevert. Meestal wordt de beslissing toch gewoon doorgedrukt. We hebben via die klassieke manifestaties op straat geen greep meer op bepaalde beslissingen”, zegt Vercamst.
Hoe kan het anders?
Jan Vercamst: “Wij moeten ons volledig herbronnen over onze acties. Andere groepen lobbyen veel. Moeten wij dat ook meer doen? Dat is niet altijd met vlaggen en bommetjes. Nu kiezen wij obligaat voor een grote betoging.”
De liberale vakbond wil ook onderzoeken hoe het Duitse systeem van werknemersparticipatie in België kan geïntroduceerd worden. “We moeten meer inspraak krijgen in het beleid van de bedrijven. Nu worden we bij een herstructurering veel te laat op de hoogte gebracht. Het kalf is meestal al verdronken. Het verloopt ook allemaal zo klassiek. Er wordt een herstructurering aangekondigd en hop, de blok er op. Staking! De werknemers lijden loonverlies en het haalt vaak weinig uit.”
Dat systeem in België invoeren, zal tijd vragen, denkt Vercamst. “De vertrouwensrelatie tussen werknemers en werkgevers is nu te ver zoek. Dat moet eerst hersteld worden. Op grote schaal gaan we dat dus niet kunnen invoeren. Maar het moet wel lukken via netwerkvorming en via proefprojecten in individuele bedrijven. Er zijn echt wel bedrijven die het nu al beter doen op dat vlak, maar dat komt niet altijd in het nieuws.”
Dat het vertrouwen zoek is, bleek onder meer toen zowel het ABVV als het ACLVB het ontwerp-IPA afkeurden. “Ik had gedacht met de hakken over de sloot te geraken. Maar de vrijheid van onderhandelen die onder druk kwam door de strikte loonnorm bleek een breekpunt. Als we een keer toegeven op die strikte en dus niet-indicatieve loonnorm, dan zitten we er voor altijd mee opgezadeld, klonk het. Door die strikte loonnorm krijgt het ondernemingssyndicalisme een boost. Wat men niet krijgt op het niveau van de sectoren probeert men te verwerven in de bedrijven”, zegt Vercamst.
Het ACLVB voerde samen met de socialistische vakbond ABVV actie dat in aanvaring kwam met het ACV. “Ach, we hebben alle drie hetzelfde doel. Alleen kiezen we soms een andere weg. Dat is het gevolg van het syndicaal pluralisme in België. En het is maar goed ook dat dat bestaat.”
De kop van de consument
De gevoeligheden rond de strakke loonnorm tonen wel dat de volgende regering niet zomaar aan de index zal kunnen morrelen zoals Europa nochtans vraagt. “Ik hoop dat de regering het gezond verstand heeft om daar af te blijven. Wij gaan ons daar enorm tegen verzetten. Dat ze eerst eens de oorzaken aanpakken. Niemand heeft de voedsel- of energieprijzen onder controle. Er is geen concurrentie. Grote bedrijven als Procter & Gamble en Unilever doen aan kartelvorming. In alle maatregelen die men voorstelt, is het evenwicht zoek. Het komt allemaal op de kop van de consumenten terecht.”
Een liberale vakbond, voor veel mensen blijft het een contradictio in terminis. Heeft dat nooit tot een identiteitscrisis bij voorzitter Jan Vercamst?
“We hebben het dit jaar nog laten onderzoeken. 80 procent van de leden komt naar onze vakbond omdat het woordje liberaal in onze naam zit. Voor hen rijmt liberaal dus perfect met syndicaal. Wij willen dat het individu voldoende kansen krijgt om zich te ontwikkelen. Mensen die dat niet kunnen moeten kunnen rekenen op onze solidariteit.”
Uw collega’s bij het ABVV hebben een bevoorrechte relatie met SP.A. Bestaat er ook een liberaal netwerk?
“Eén van de eerste punten van onze statuten luidt dat het ACLVB politiek totaal onafhankelijk moet blijven. Onze militanten houden daar aan. Natuurlijk willen wij onze doelstellingen realiseren en als het moet zullen we daarvoor contact hebben met politieke partijen. Niemand zal mij verwijten dat ik eens met Alexander De Croo rond de tafel zit, maar wij gaan nooit een zitje hebben in het partijbureau. Het voordeel is dat ik in mijn lobbywerk niet beperkt ben tot één partij. De eerste partijvoorzitter die hier binnenkwam in mijn bureau was Wouter Van Besien.”
