Caroline Gennez zal zichzelf niet opvolgen als voorzitster van de SP.A. Daarmee komt er een einde aan een voorzittersschap dat op zijn minst controversieel genoemd kan worden.

Gennez erfde in 2007 het voorzittersschap in de schaduw van een verkiezingsnederlaag van haar partij, die op dat ogenblik als ‘historisch’ bestempeld werd. De voorzitster slaagde er echter niet in om dit tij te keren. In de verkiezingen  van 2009 en 2010 en in de meest recente peilingen zakte de SP.A verder onder de bodemkoers van 2007.

Voor Caroline Gennez zelf oogt de balans van haar voorzitterschap desondanks positief.  “Mijn partij heeft zich de voorbije jaren als enige van de klassieke partijen weten te consolideren en ik ben verheugd dat ik daar heb kunnen aan meewerken”, aldus Gennez.

In haar vlugschrift ‘Het verhaal is pas begonnen’, zet Gennez de optimistische krijtlijnen uit van wat volgens haar de toekomst is van een progressieve partij en van een ‘relevant’ socialisme in Vlaanderen.

Dat optimisme is haar gegund. De politieke ervaring leert ons echter dat de toekomst van de SP.A nooit bepaald werd door de minder of meer bevlogen en al dan niet visionaire vlugschriften en congresteksten die in het afgelopen decennium de revue passeerden. Het lijkt ons dan ook weinig zinvol een diepgaande discussie te openen over de inhoud van dit document.

Ondertussen is zowat iedereen buiten de SP.A het er wel over eens dat de centrumkoers, het gebrek aan een coherent profiel en het machtsopportunisme belangrijke factoren zijn in de neergang van de SP.A, tot kleinste sociaaldemocratische fractie van West-Europa.

De SP.A slaagt er in de praktijk maar niet in om op overtuigende wijze afstand te nemen van het rechtse eenheidsdenken dat de voorzitster in haar pamflet nochtans verwerpt: niet in de discussie over de loonnorm, niet in het pensioendebat, niet in het debat over de staatshervorming en nog minder in het debat over het overheidstekort en de financiële crisis.

Ondertussen berust de leiding van de partij in handen van een relatief jonge generatie, die nu al de geur van de mislukking met zich meedraagt. Het zal dan ook geen evidente opdracht zijn om de partij uit het moeras te trekken.

Het antwoord kan enkel komen van een partijbasis die, ondanks vier jaar beloften rond democratie en openheid, nog steeds buitenspel staat. SP.A Rood deed in 2007 een historische poging om de interne bloedsomloop in de partij weer op gang te krijgen en de glazen plafonds tussen top en basis te verbrijzelen.

De SP.A verspilde de gouden kans, die een open en authentieke voorzittersstrijd bood, om haar imago als een democratische partij van de brede linkerzijde op te poetsen. Zij opteerde voor een intern cordon sanitaire, waardoor de dissidenten en dwarsliggers van weleer vandaag hun heil moeten zoeken buiten de partij, in de nieuwe beweging Rood!

Rood! verheugt zich niet in de crisis van de SP.A. Een sterke linkerzijde is nodig en de rol die de SP.A  daarin speelt, blijft cruciaal. De huidige politieke situatie is complex en het antwoord op de malaise binnen de SP.A zal niet komen van één visionaire voorzitter of voorzitster.

Evenmin zal het antwoord komen van een partijbureau waarin geen plaats is voor afwijkende meningen. Het antwoord zal groepswerk vereisen en zal in grote mate van onderuit moeten komen. Bovendien kan de SP.A niet eens een aanzet geven tot het herstel van haar geloofwaardigheid, zonder zich open te stellen voor de roep van de jonge generaties voor meer democratie en transparantie: die roep klinkt van Caïro over Madrid tot in Brussel en Antwerpen.

De korte aanlooptijd naar deze verkiezingen (een stemming op 18 september met daartussen de zomerperiode) en de druk die uitgaat van de algemene politieke crisis in ons land, zullen het er voor de partijbasis niet makkelijker op maken om op deze verkiezingen een impact te hebben.

Nochtans is een open voorzittersstrijd met authentieke tegenkandidaten van onderuit essentieel voor het partijherstel. Het is ondenkbaar dat de SP.A de klok zou terugzetten naar het neostalinistische tijdperk van voor juni 2007.

Erik De Bruyn,  27 juni 2011

Erik De Bruyn is initiatiefnemer van Rood!