De laatste grondwetswijziging dateert van 1996. Naar aanleiding van de revolutie in Tunesië begin dit jaar begonnen de Marokkaanse jongeren zich te organiseren. Wat volgde was de eerste grote protestgolf die op 20 februari begon. Sindsdien voert de 20 februari beweging met haar bondgenoten de oppositie tegen het Marokkaans regime.
Op 9 maart volgde een toespraak van koning Mohamed VI. Sindsdien zijn de protesten alleen maar groter geworden en op 17 juni volgde de voorstelling van de nieuwe grondwet. Door sommige partijen en organisaties werd de nieuwe grondwet vergeleken met die van Duitsland. Voor de tegenstanders is de nieuwe grondwet niks anders dan een bevestiging van de absolute positie van de koning. Ze geloven niet in een eerlijk referendum en zullen het dan ook boycotten.
Ja en nog eens ja
De partij die het meeste te winnen heeft bij een positieve stemming voor de grondwet zijn de islamisten van de PJD (1). Hun secretaris-generaal, Abdillah Benkiran, heeft zwaar ingezet op de nieuwe grondwet en hoopt hiermee de volgende premier van Marokko te worden in oktober als de nieuwe parlementsverkiezingen worden gehouden.
Hij dreigde ermee het referendum voor de grondwet te boycotten indien gewetensvrijheid zou worden opgenomen in de nieuwe grondwet. Uiteindelijk werd er ook van afgezien. Hij is al maanden bezig met een campagne over heel Marokko om PJD als een pro-monarchistische partij te promoten.
De andere partijen geven een unaniem positief stemadvies voor de nieuwe grondwet, op een aantal uitzonderingen na. De regeringspartij Istiqlal (3) had al van in het begin gezegd dat de partij ongeacht de inhoud van de grondwet, het een positief stemadvies zou geven.
De andere regeringspartij PPS (4) verklaarde zich hiermee akkoord. Haar secretaris-generaal Nabil Ben Abdellah werd op 21 juni uitgejouwd in de stad Nador tijdens een campagneavond voor de nieuwe grondwet (5).
De andere regeringspartij MP (6) zag haar belangrijkste eis ingewilligd, namelijk het officialiseren van de Amazigh taal, en heeft bijgevolg een ja stem aanbevolen. De USFP (7) en de RNI (8) zullen eveneens campagne voeren voor een ja stem. De PAM (9), die een aantal geleden jaar ontstaan is als reactie op PJD, zal ook campagne voor een ja stem voeren. De Marokkaanse staatsmedia voeren een ja campagne om zo een grote opkomst voor het referendum te bewerkstelligen.
Wie boycot?
De enige twee politieke partijen die tegen de nieuwe grondwet zijn, behoren allebei tot het linkse politieke spectrum(10): de PSU (11) en de PADS (12). Nahj Democratia (13) de radicaal-linkse partij die buiten het parlement opereert, heeft opgeroepen om het referendum te boycotten. Ze willen een revolutionaire verandering van het volledige systeem.
De Amazigh drukkingsgroep OADL van Ahmed Assid (14) veroordeelde de nieuwe grondwet als vaag en dubbelzinnig (15). Voor de grondwet bekend was, veroordeelden 235 Amazigh organisaties in een persverklaring de PJD en de Istiqlal partij voor hun oppositie tegen het erkennen van de Amazigh taal in de grondwet (16).
Zelfs met de erkenning van de Amazigh taal in de grondwet blijft de Amazigh beweging achter de 20 februari beweging staan en roept ze op om het referendum te boycotten. Het internationale Congres voor Amazigh Jongeren riep onmiddellijk na de bekendmaking van de nieuwe grondwet om een boycot (17).
De islamistische beweging Adl Wal Ihsaan (18) met haar woordvoerster Nadia Yassine roept op voor de vestiging van een republiek en de ontmanteling van de Marokkaanse monarchie (19).
De Marokkaanse mensenorganisatie AMDH (20) steunt eveneens de oproep van de 20 februari beweging voor een boycot. AMDH en de PSU hebben hun lokalen van in het begin van de protesten opengesteld voor de 20 februari beweging. De andere bewegingen hebben haar uitdrukkelijk gesteund en blijven dit doen tot aan het referendum.
De inzet van het referendum
De inzet van het referendum is niet de grondwet op zich maar de opkomst. De vorige parlementsverkiezingen in 2007 waren een grote flop. De opkomst was 37% waarvan 19% ongeldig stemde. Dus slechts 18% stemde effectief voor één van de politieke partijen in het parlement.
Deze lage opkomst wilt het Marokkaanse regime ten allen tijde vermijden en daarom dat er voluit wordt gemobiliseerd voor het referendum. De 20 februari beweging en haar bondgenoten zullen er alles aan doen om mensen zoveel mogelijk bewust maken om niet te gaan stemmen.
Het Marokkaanse regime heeft de massamedia ter beschikking. De 20 februari beweging en haar bondgenoten zullen door middel van sociale media, betogingen et cetera dit te proberen te counteren. De grondwet zal worden aanvaard, maar de grote vraag is hoeveel mensen ervoor zullen stemmen.
1 PJD staat voor Parti de la Justice et du Développement of in het Nederlands Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling. Het is een rechts-conservatieve partij die zich inspireert op de islam. http://www.pjd.ma/
3 Istiqlal betekent Onafhankelijkheid en is een rechts-conservatieve partij die de Arabische talige bourgeoisie vertegenwoordigd.
4 PPS staat voor Parti du Progrès et du Socialisme oftewel in het Nederlands de partij voor Vooruitgang en Socialisme en heette voor 1994 de Marokkaanse Communistische Partij. http://www.ppsmaroc.com/
5 http://lakome.com/politics/78-news-politics/5914-2011-06-23-14-22-49.html
6 MP staat voor (Mouvement Populaire. De vertaling is de Volksbeweging en de partij is lid van de Liberale Internationale. http://www.alharaka.ma/
7 De USFP of voluit Union Socialiste des Forces Populaires betekent in het Nederlands, de Socialistische Unie voor Volkskrachten en is in 1959 ontstaan als UNFP (Union Nationale des Forces Populaires) door zich af te scheuren van de Istiqlal. De partijs lid van de Socialistische Internationale. http://www.usfp.ma/
8 RNI staat voor Rassemblement National des Indépendent. http://www.rni.ma/ar/
9 PAM betekent Parti Authenticité et Modernité. In het Nederlands, Partij voor Authenticiteit en Moderniteit. PAM heeft politiek een aantal kopstukken verloren. Aangezien ze door de protesten bij naam werd genomen als deelverantwoordelijken voor de politieke, economische en sociale malaise. Fouad Ali El Himma en Ilias El Omari zijn de kopstukken op wie ik doel. http://www.pam.ma/
11 De PSU staat voor Parti Socialiste Unifié of vertaald in het Nederlands, de Verenigde Socialistische Partij. De PSU is een samengaan van vier radicale linkse partijen: De OADP (Organisation de l’action démocratique populaire), DI ( Les Démocrates Indépendants), MD (Le Mouvement pour la Démocratie) PG (Potentialités de Gauche). Ze verenigden zich in 2002. http://www.psu-maroc.ma/
12 PADS staat voor Parti de l’Avant-garde Démocratique Socialist. Is eerder sociaal-democratisch dan marxistisch.
13 Nahj Democratia betekent in het Nederlands Democratisch Pad. Het is een partij die een zeer lange geschiedenis heeft van oppositie tegen het Marokkaans regime. http://www.annahjaddimocrati.org/fr/index.htm
14 Ahmed Assid is de ideoloog van de Amazigh (Berber) beweging. Hij heeft veel invloed binnen de Amazigh beweging en zijn meningen zijn een graadmeter om te weten wat er binnen de Amazigh beweging leeft. OADL staat voor Observatoire Amazigh des Droits et Libertés oftewel in het Nederlands, het Amazigh Observatorium voor Rechten en Vrijheden.
15 http://www.amazighnews.net/20110620579/la-nouvelle-constitution-soumis-au-referendum.html
16 http://www.hespress.com/?browser=view&EgyxpID=32995
17 http://hespress.com/?browser=view&EgyxpID=33121
18 Adl Wal Ihsaan betekent Rechtvaardigheid en Liefdadigheid. Het is een beweging die wordt gedogen. Volgens velen analisten is haar aanhang te schatten op 30% van de Marokkaanse bevolking. http://www.aljamaa.net/fr/index/ De beweging werd opgericht door Abdeslam Yassine, de vader van Nadia Yassine.
19 http://www.bladna.nl/nadia-yassine-republiek-marokko,00725.html
