Foto - 3 juni 2011: "Vrijdag van de Kinderen" - 50.000 demonstranten komen op straat in Hama als protest tegen de tientallen kinderen die werden vermoord door de veiligheidsdiensten tijdens de wrede, gewelddadige repressie van de Syrische opstand.
Nieuws, Wereld, Syrië, Arabische Revoluties, Arabische lente, Opstand Syrië -

E-mail uit Beiroet: Assads tijd is om

Elias Perabo spendeerde de voorbije vijf weken in Beiroet om er de Syrische cyberactivist in ballingschap, Rami Nakhle, te ondersteunen. In een e-mail gaf hij zijn bevindingen over de Syrische lente weer, alvorens van Libanon terug te keren naar Berlijn. Van daaruit zal hij de Lokale Syrische Coördinatiecomités verder blijven ondersteunen.

zondag 12 juni 2011 11:15
Spread the love

Het is voorbij

Het is voorbij. Zelfs kritische en doorgaans pessimistische analisten moeten toegeven dat Assads tijd om is. Geruime tijd waren activisten in Syrië, maar ook de Syriërs in ballingschap, de Verenigde Staten en de Europese Unie ontwijkend in plaats van het onmiddellijke ontslag van Assad te eisen.

Na meer dan veertienhonderd doden, waarbij het weekend van 4 juni tot dusver een van de bloedigste was, waarin het regime meer dan honderd mensen neerschoot en doodde, na de marteling en moord op de dertienjarige Hamza, na de moord op tweeënzeventig kinderen en jongeren de voorbije tien weken, maar bovenal nadat de protesten duidelijk aan kracht wonnen en voor het eerst een kritische massa van vijftigduizend demonstranten bereikte in Hama (nvdr, Syrië’s vierde grootste stad), na dit alles is het duidelijk dat er geen andere optie meer is.

Syrische Conferentie voor Verandering

Om te beginnen verzamelden Syriërs in ballingschap op donderdag 2 juni voor een belangrijke conferentie in het Turkse Antalya, waar ze een resolutie aannamen met de eis tot onmiddellijk aftreden van Assad. (De volledige resolutie vind je op http://www.lccsyria.org/583.)

Vervolgens hadden de demonstraties op vrijdag 3 juni een duidelijke eis: “Geen gesprekken zolang het regime nog aan de macht is!” Na weken van stagnatie groeiden de protesten terug in vastberadenheid en kracht.

Geen dag gaat voorbij zonder dat er ergens opnieuw nieuwe protesten uitbreken. Er is geen stad waar de demonstraties niet toenemen in grootte. En ten slotte sluit de ring van protesten zich elke vrijdag nauwer rond het centrum van Damascus.

Deze gebeurtenissen dreven de opposite naar een verrassende vorm van eenheid, met de buitenlandse mogendheden die zich haasten om deze beweging in te halen.

Nadat de Australische premier en Israëls minister van Buitenlandse Zaken Assads regime al als illegitiem hebben verklaard, zullen in de volgende dagen de VS en EU in hun voetstappen volgen, nu er weinig andere opties overblijven.

Geen reden om te vieren

Hoewel veel mensen in het verzet recent het verlangen naar collectieve zelf-empowerment hebben hervonden, en hoewel de gedachte “Assads tijd is over” steeds sneller rond gaat, is de huidige toestand nauwelijks een reden tot feesten.

Zeker, iedereen is het erover eens dat Assads dagen als president geteld zijn, maar het is onzeker hoelang het zal duren vooraleer hij valt, hoeveel slachtoffers hij nog zal eisen, en hoe precies dit regime zijn einde tegemoet zal gaan.

De tweede vraag – hoe een staat na Assad eruit zal zien – is even onduidelijk.

(Geen) Exitstrategie voor Assad

“Assad, ga naar Teheran voor het te laat is!” – zo was te lezen op een spandoek tijdens een demonstratie in Syrië. En inderdaad, er zijn niet veel opties meer voor de Syrische dictator.

De misdaden die zijn regime heeft gepleegd tijdens de laatste tien weken zijn te goed gedocumenteerd, en de woede van veel Syriërs hieromtrent is zeer fel.

Het lijkt erop dat er nog slechts één (eventuele) kans bestaat voor Assad om deel uit te maken van een langzaam transitieproces, en bijgevolg te ontsnappen aan strafrechtelijke vervolging door de internationale gemeenschap alsook aan de toorn en vervolging door ‘zijn eigen’ volk – hij zou volledig moeten breken met het huidige systeem.

Daarvoor zou Assad echter bereid moeten zijn om de centrale actoren en zijn belangrijkste bondgenoten binnen dit systeem op te offeren. Zodat zij gestraft kunnen worden voor de misdaden die zij hebben begaan.

Verraad binnen de familie

Naast de vraag of Assad al dan niet voldoende politieke kracht heeft om zo’n stap te nemen zonder dat hij zelf overweldigd wordt door zijn eigen systeem, is het zeer de vraag of hij ervoor zou kiezen dergelijke stap te ondernemen, zelfs als hij kon.

Het Assad-regime behelst immers ook zijn broer Masher al-Assad, die als commandant van de gevreesde en wrede vierde divisie van het Syrische leger en de presidentiële garde direct verantwoordelijk is voor de bloedbaden in Daraa (nvdr, nabij de grens met Jordanië) en andere steden en dorpen.

En hoewel verraad tussen broers binnen de Assad familie niet vreemd is – Rifaat al-Assad probeerde zijn broer Hafez (nvdr, vader van huidig president Bashar al-Assad) omver te gooien als president, toen dit mislukte vluchtte hij naar het buitenland – lijkt het onwaarschijnlijk dat Bashar al-Assad zijn broer zal laten vallen.

Even noodzakelijk zou de val van Assads neef Rami Makhluf, één van Syrië’s machtigste en onpopulairste zakenmensen, zijn.

Maar bovenal zou het systeem van vijftien geheime diensten die een essentieel deel vormen van Assads regime – waarbij volgens rapporten honderdvijftigduizend mensen betrokken zijn – fundamenteel moeten geherstructureerd worden om het voor de bevolking aannemelijk te maken dat een echte transformatie van de staat plaatsvindt.

Het is zeer onwaarschijnlijk dat al deze dingen samen zouden gebeuren, vooral omdat zelfs dan Assad niet zeker zou zijn van een vreedzame exit.

Vertrek in ballingschap

Een tweede optie zou zijn dat Assad gedwongen wordt door druk van de bevolking en van andere Arabische staten om het land te verlaten om een burgeroorlog te voorkomen. Maar deze oplossing lijkt hoogst onwaarschijnlijk.

Voorlopig is de druk vanuit het buitenland vooral van een morele aard, en het lijkt onwaarschijnlijk dat deze enige dwingende invloed heeft op Assad.

Ook zou dit leiden tot het gevaar voor Assad om op termijn uitgeleverd te worden aan Syrië of het Internationaal Strafhof in Den Haag om terecht te staan voor de misdaden die hij al heeft gepleegd.

Deze optie is niet meer open voor hem sinds de massale martelcampagne en het feit dat veiligheidstroepen duidelijk bevel hebben gekregen om op de demonstranten te schieten, tijdens de afgelopen weken.

Militair optreden

De waarschijnlijkste manier van handelen van Assad zal dan, helaas, ook zijn om verder te gaan op de al ingeslagen weg van militair optreden en om alle mogelijke gewelddadige middelen aan te wenden die hij tot zijn beschikking heeft om de opstand de kop in te drukken.

Er zijn zeker veel soldaten die nu al de orders weigeren uit te voeren om op demonstranten te schieten (veel van hen werden hierop onmiddellijk standrechtelijk geëxecuteerd), en er zijn meldingen van deserteurs, maar niemand van hogere rang.

Zoals reeds in andere verslagen werd vermeld, is het moeilijk voor te stellen dat grote delen van het leger – meer dan driehonderdentienduizend manschappen – zouden weigeren om orders op te volgen of de kant van de prodemocratie beweging te kiezen.

De reden hiervoor is de structuur van het leger, dat opgericht is op een zodanige manier dat elk bevelvoerend officier of minstens zijn tweede bevelvoerende een Alawiet is. (Nvdr, de Alawieten zijn de sjiitische minderheid in Syrië; de meerderheid wordt er gevormd door soennieten.) Een groep die van oudsher zeer hecht is met de Alawietische familie Assad.

Zelfs als het leger zou splitsen, zou de vierde divisie en de presidentiële garde met hun betere uitrusting en modernere wapens trouw blijven aan Assad.

Ook zou Assad een wapen kunnen inschakelen waarvan de kracht moeilijk in te schatten is, namelijk het gebruiken van Syrische Palestijnen in een poging om de grenzen met Israël te destabiliseren.

Nuchterheid en revolutie, geen goede mix

Deze verschillende scenario’s geven weinig reden tot optimisme. Een nuchtere kijk op de Syrische revolutie is grond voor een pessimistische beoordeling. Toch is het belangrijk om te onthouden dat een nuchtere kijk op de Syrische revolutie ongeveer vier maanden geleden de huidige transformatie van Syrië voor totaal onmogelijk hield.

Nuchterheid en revolutie zijn uiteindelijk geen goede mix. Daarom kan al het voorgaande enkel beschouwd worden als een bescheiden poging om de dynamiek van de Syrische lente in te schatten, zonder de precieze uitkomst te kennen.

Het lijkt zeker dat het regime zal vallen – dit betekent dat het werk dat nu moet worden geleverd datgene is om te verzekeren dat het zo min mogelijk slachtoffers meesleurt in zijn val.

(E-mail verzonden op woensdag 8 juni 2011. Elias Perabo is ondermeer als medewerker actief in de Duitse Klima-Allianz.)

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!