Het einde van de verkiezingen is nog niet in zicht. De beslissende onderzoeken naar gewelddaden en frauduleuze praktijken moeten nog worden opgestart. Maar alles wijst er op dat de huidige verkiezingsreeks opnieuw een bijdrage zal leveren aan de zenuwslopende geschiedenis van electoraal geweld in Nigeria.

Afgelopen zaterdag, 9 april, vonden na enkele keren uitstel en merkwaardige logistieke problemen dan toch de parlementsverkiezingen plaats. De presidentsverkiezingen die normaal gezien op deze dag zouden plaatsvinden, zijn verschoven naar 16 april. De verkiezingen voor de senaat staan geboekt voor 26 april.

73 miljoen geregistreerde stemgerechtigden konden in één van de ongeveer 120.000 kiesbureaus hun stem uitbrengen. De overheid heeft met alle macht geprobeerd er vrije en geweldloze verkiezingen van te maken. Daar kan geen twijfel over bestaan. In sommige deelstaten moet dat aardig gelukt zijn. Het is alleen merkwaardig dat in sommige districten de verkiezingen alsnog uitgesteld zijn tot 26 april. De verwarring moet wel compleet zijn.

Naast de electorale verwarring, kan je al vaststellen dat ook deze verkiezingsronde in bloed is gedrenkt. Het ziet er zelfs naar uit dat de huidige verkiezingsreeks de morbide records van de vorige verkiezingen zal verbreken. Tijdens de presidentsverkiezingen van 2003 kwamen er 100 mensen om en tijdens de verkiezingen van 2006 kwamen er 300 mensen om.

De teller bij de huidige verkiezingen valt moeilijk bij te houden, maar volgens Human Rights Watch (HRW) moeten er sinds november 2010, toen het startsignaal werd gegeven voor de verkiezingswedloop ondertussen al meer dan 50 mensen zijn omgekomen in het geweld. Dat getal werd vernoemd in een artikel dat op 13 maart 2011 op de website van HRW verscheen. (1) Volgens Amnesty International zijn er tijdens de laatste twee weken van maart nog eens 20 mensen omgekomen in electoraal geweld.

Electoraal geweld tijdens eerste verkiezingsronde

Het meest spectaculaire geweld vond plaats in de zuidelijke deelstaat Akwa Ibom, in Uyo. Op 22 maart kwamen er 6 mensen om in een clash tussen de aanhangers van rivaliserende politieke partijen. Er werd ook een kantoor van de Peoples Democratic Party (PDP) in brand gestoken.

Hoewel politici in hun officiële toespraken met geen woord reppen over electoraal geweld, zegt een onderdirecteur van Amnesty International, Tawanda Hondora, dat ze voortdurend verslagen krijgen van politieke kandidaten en verkozen politici die het geweld aanwakkeren. (2)

Volgens de meest recente berichtgeving over het electoraal geweld kunnen er nog eens 45 dodelijke slachtoffers bijgeteld worden. De slachtoffers vielen in 7 verschillende deelstaten. De hierop volgende lijst van electoraal geweld blijft voorlopig en is gebaseerd op een controle van verschillende berichten uit Nigeriaanse kranten en weblogs. De berichten komen soms tegenstrijdig over, maar dat heeft te maken met de algemene chaos die er nu heerst.

Wellicht zullen er nog meer gewelddadige conflicten hebben plaatsgevonden. Ik beperk me overigens enkel tot de gevallen waar er dodelijke slachtoffers vallen. Het beoordelen van de omvang wordt bovendien extra moeilijk gemaakt doordat belangrijke politici in kranten nu al verklaren dat de parlementsverkiezingen vrij, geweldloos en transparant zijn verlopen.

Zelfs overgangspresident Jonathan Goodluck schrijft op 10 april op zijn Facebookpagina dat de parlementsverkiezingen ‘vrij en geloofwaardig’ zijn verlopen. (3)

Op 7 april in de noordelijke Bauchi-staat, bestormen 800 tot 1000 mensen het dorp Bar Arewa. In dat geweld komen 10 mensen om. Op 8 april vindt er in de noordelijke deelstaat Niger, in Suleja, een bomexplosie plaats in een kantoor van de nationale kiescommissie (INEC). (4) De voorzitter van INEC, Attahiru Jega, bevestigt het officiële dodenaantal: 13 jongeren.

In de zuidelijke Bayelsa-staat, de thuisbasis van overgangspresident Jonathan Goodluck vallen er op 8 april enkele gewonden en één dode tijdens schermutselingen bij een poging om stembussen te stelen. Volgens de berichtgeving werd het conflict beslecht tussen leden van Goodlucks partij, de PDP en de Labour Party. In de zuidelijke Rivers-staat, in Otuasiga wordt iemand van de Labour Party met een bijl bewerkt door wellicht een lid van de PDP.

In de zuidelijke Osun-staat, in Ile Ife, werden er op 8 april aan een kerk van de Eeuwige Heilige Orde van Cherubijnen en Serafijnen vijf mensen vermoord. Leden van de partij van Ribadu, het ACN worden verdacht van de moordpartij.

In de zuidelijke Delta-staat, in Ogume, Ndokwa, Otor Ogor en Ughelli viellen bij het stelen van stembussen in totaal vier doden. In de Edo-staat wordt er een jeugdleider van PDP vermoord. Op 8 april werden er in de noordelijke staat Borno, in Jere en Shani en Borno zelf in totaal 10 mensen doodgeschoten. Op 9 april, in de noordelijke deelstaat Borno, in Maiduguri, kwam bij een bomexplosie in een kiesbureau één politievrouw om en geraakten vijf mensen gewond. (5)

Democratie en geweld in Nigeria

Vrije, transparante en geweldloze verkiezingen in Nigeria blijven een wensdroom. Sinds de overgang van een militair bewind naar een ‘democratisch beleid’ draaiden de Nigeriaanse verkiezingen steevast uit op een electoraal pandemonium.

Tussen 1999 en 2006 kenden alle verkiezingen een uitgesproken frauduleus en gewelddadig verloop. Door de gewelddadige natuur van de politieke competitie zijn er volgens Human Rights Watch sindsdien 11.000 mensen omgekomen. Het leven van tienduizenden mensen werd erdoor verwoest. Drie miljoen mensen sloegen op de vlucht en miljoenen mensen werden er van weerhouden om op een vrije en veilige manier te gaan stemmen. (6) 

Het democratisch transitieproces in Nigeria heeft niet meer dan pro forma een democratisch beeld aangenomen. De Nigeriaanse democratie is net zoals in het Westen louter een democratie voor de elite. Sinds 1999 verdwijnt er jaarlijks 2 à 3 miljard dollar in de zakken van corrupte politici. Het enige verschil is dat de sociale gevolgen er ijzingwekkend dieper in de sociale weefsels snijden dan in het Westen.

De allegorie van het paleis en het krot

Het hanteren van electoraal geweld is een doelbewuste tactiek. Het gaat niet om geïsoleerde gevallen. Politici huren jongerenbendes (areaboys) in om overal angst te zaaien of stembussen te stelen. Net door het geweld van de afgelopen dagen hebben wellicht miljoenen mensen besloten om niet buiten te komen om te gaan stemmen.

“Blijf uit de buurt van een kiesbureau, want het kan je dood betekenen”, geldt tijdens verkiezingen in Nigeria als een angstaanjagende levenswijsheid.

De reden waarom Nigeriaanse verkiezingen steevast gepaard gaan met geweld en frauduleuze praktijken laat zich mooi illustreren met een korte allegorie van Karl Marx. In Loonarbeid en Kapitaal schrijft Marx dat “een huis mag groot zijn of klein, zolang de huizen die er om heen staan ook klein zijn, bevredigt het alle maatschappelijke eisen die men aan een huis stelt. Zodra echter naast het kleine huis een paleis verrijst, krimpt het kleine huis tot een hut (nvdr: lees ‘krot’) ineen.”

“Het kleine huis bewijst nu dat zijn inwoner geen of maar heel weinig eisen te stellen heeft. En het mag in de loop van de beschaving ook nog zozeer in de hoogte schieten, wanneer het naburige paleis in dezelfde of in nog grotere mate in de hoogte schiet, zal de bewoner van het naar verhouding kleine huis zich tussen zijn vier muren steeds meer onbehaaglijk, onbevredigd en gedrukt voelen”.(7)

In Nigeria staan er veel paleizen en bijzonder veel krotten. De paleisbewoners verdienen schandalig veel. De economische groei zorgt ervoor dat ze nog meer verdienen. De sloppenwijkbewoner is werkloos of mag van geluk spreken dat hij – als hij werk heeft in het formele arbeidscircuit – volgens het recent vastgestelde minimumloon 18.000 naira (ongeveer 85 euro) kan verdienen. (8)

Met andere woorden: het afschuwelijke onderscheid tussen rijk en arm in de Nigeriaanse samenleving zorgt ervoor dat vele mensen alles doen om rijker te worden, rijk te blijven, zo snel mogelijk rijk te worden of net iets meer te hebben dan amper iets.

De verkozen politici willen hun post behouden om rijk te blijven of nog rijker te worden en daarom huren ze arme jongeren in die moordenaars worden om net iets meer te hebben.

Het electorale geweld in Nigeria is een vicieuze cirkel. Het is nog maar de vraag of na 12 jaar van onafgebroken gewelddadige en frauduleuze verkiezingen er ooit verandering in zal komen. Het electorale geweld in Nigeria is echter geen typisch cultureel product. De grote verantwoordelijken zijn alleen en slechts alleen corrupte politici die opereren binnen een kapitalistisch systeem van uitbuiting en onderdrukking van de democratische geest.

Bronnen:

(1) Human Rights Watch, Nigeria: Pass Bill to prosecute Electoral Abuses:
http://www.hrw.org/en/news/2011/03/13/nigeria-pass-bill-prosecute-electoral-abuses 

(2) Nigerian politicians must stop election chaos:  http://www.amnesty.org/en/for-media/press-releases/nigerian-politicians-must-stop-election-chaos-2011-04-01 

(3) http://www.facebook.com/profile.php?id=535059564#!/jonathangoodluck

(4) Suleja Bomb Explosion: Painful tales from hospital beds: http://www.thenigeriandaily.com/2011/04/10/suleja-bomb-explosion-painful-tales-from-hospital-beds-it%E2%80%99s-the-worst-in-nigeria-recently-nema/

(5) 16 killed in Osun, Bayelsa, Delta, Borno violence: http://www.punchng.com/Articl.aspx?theartic=Art201104102292265

(6) Human Rights Watch, Criminal politics (Violence, ‘Godfathers and Corruption in Nigeria): http://www.hrw.org/en/reports/2007/10/08/criminal-politics-0

(7) Karl Marx, Lohnarbeit und Kapital: http://www.mlwerke.de/me/me06/me06_397.htm

(8) Nigeria’s new Minimum Wage Bill: http://www.zimbio.com/Nigeria+Today/articles/BtqOlllCQ5e/Nigeria+New+Minimum+Wage+Bill