Zondag 13 maart hebben de Beniners dan toch kunnen gaan stemmen. De verkiezingen zijn rustig verlopen. De Economische gemeenschap van West-Afrikaanse staten (ECOWAS) heeft al verklaard dat de presidentsverkiezingen over het algemeen genomen eerlijk en transparant zijn verlopen. (1)

Waarnemers van AWEPA

Volgens de Vereniging van Europese Parlementsleden voor Afrika (AWEPA), een vereniging die geregeld waarnemers stuurt bij verkiezingen in Afrika, dit keer onder leiding van de Belgische Sabine de Bethune (CD&V), zijn de verkiezingen ook vrij en democratisch verlopen.

In totaal waren er 275 verkiezingswaarnemers aanwezig die toekeken op het democratische verloop van de verkiezingen bij evenveel kiesbureaus verspreid over heel het land.

In totaal stonden er 13.000 stembussen opgesteld. Bart Tommelein (Open VLD) was één van de internationale waarnemers voor AWEPA. Als antwoord op een mail die ik hem stuurde, stelt Tommelein dat “hij tijdens de verkiezingen geen enkele onregelmatigheid heeft kunnen vaststellen.” Hij voegt daar aan toe dat hij niet op de hoogte was van de problemen die zich in de aanloop van de verkiezingen voordeden.

AWEPA dringt erop evenwel aan om het elektronisch kiessysteem LEPI voort uit te werken, “zodat iedereen zijn stem kan uitbrengen”. (2) Wie goed leest, kan uit deze verklaring onmiddellijk afleiden dat AWEPA stilzwijgend toegeeft dat op 13 maart niet alle stemgerechtigde Beniners hun stem hebben kunnen uitbrengen. 

De vertrouwde woorden van de internationale waarnemers lijken wederom geen rekening te houden met de realiteit. Het gaat immers niet om enkele “te verwaarlozen ongeregeldheden” of over enkele stemgerechtigden die hun stem niet konden uitbrengen.

Hoe kunnen deze internationale organisaties, die de democratische beginselen hoog in het vaandel voeren, dan verklaren dat de verkiezingen vrij, transparant en democratisch zijn verlopen? Eén van de basisbeginselen van een democratie is nochtans het recht van iedereen die kiesgerechtigd is om te kunnen stemmen. In Benin zijn man en vrouw stemgerechtigd vanaf 18 jaar.

Technische ongeregeldheden en frauduleuze praktijken

Er bestaan sterke aanwijzingen dat de verkiezingen niet alleen gepaard gingen met tal van technische ongeregeldheden, maar dat ze ook frauduleus zijn verlopen. Door tal van technische problemen tijdens de biometrische registratie van de kiezers en het opstellen van kiezerslijsten hebben wellicht duizenden mensen niet kunnen gaan stemmen.

Daarnaast zijn er ook verschillende meldingen van dubbel stemmen, stemmen van mensen die al overleden waren, fictieve kiesbureaus, het ontzeggen van mensen hun stemrecht, het niet publiceren van kiezerslijsten, enzovoort. Deze laatstgenoemde aantijgingen zijn vooral afkomstig van oppositiekandidaat Adrien Houngbédji. (3)

Het spreekt voor zich dat Houngbédji – niet zonder eigenbelang wellicht – overdrijft. Maar het staat wel vast dat er tijdens deze verkiezingen heel wat is misgelopen, zaken die het daglicht niet kan verdragen.

Het maandenlange protest tegen de introductie van en de talrijke problemen met het nieuwe elektronisch kiessysteem (LEPI), dat vanuit diverse politieke hoeken en door het middenveld werd gevoerd, zijn daar op zijn minst een geloofwaardige indicatie van.

Presidentskandidaat Abdoulaye Bio Tchané heeft ook al verklaard dat de verkiezingen frauduleus zijn verlopen en schaart zich nu achter de kritiek van Houngbédji. (4) Zelfs ECOWAS geeft schoorvoetend toe dat er sprake was van ongeregeldheden zoals het tekort aan stembiljetten en een soms eigenaardige interpretatie van de electorale spelregels.

Als de internationale instellingen de democratische beginselen daadwerkelijk genegen zijn, is het ook noodzakelijk dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de ongeregeldheden en frauduleuze praktijken tijdens de presidentsverkiezingen in Benin.

De toestand zoals die er nu voorstaat in Benin begint immers iets weg te krijgen van de Ivoriaanse situatie. Uit het meest recente nieuws blijkt namelijk dat zowel Thomas Boni Yayi als Adrien Houngbédji de overwinning claimen.

Electorale patstelling

Net na de verkiezingen had het Beninse gerechtelijke apparaat opgeroepen rustig af te wachten tot de publicatie van de verkiezingsresultaten. Geen enkele Beninse krant heeft zich hieraan gehouden. De afgelopen dagen publiceerden verschillende lokale kranten mondjesmaat de voorlopige resultaten.

De partij van zittend president Thomas Boni Yayi heeft zich ook al op de borst geklopt met een absolute verkiezingsoverwinning. Boni Yayi zou de verkiezingen hebben gewonnen met 55,76 procent van de stemmen, terwijl Houngbédji kon rekenen op slechts 35,80 procent van de stemmen. (5)

Een pittig detail bij deze geclaimde verkiezingsoverwinning door Boni Yayi is dat net na de verkiezingen de Hoge Raad voor Audiovisuele Communicatie (HAAC) een publicatieverbod van vijf dagen uitvaardigde voor de krant La Nouvelle Tribune.

De krant zou op de dag van de verkiezingen kritische artikels hebben gepubliceerd over oud-president Mathieu Kérékou en Robert Dossou. (6) Te midden van de electorale strijd heeft Kérékou opgeroepen om voor Yayi te stemmen en Dossou is een naaste medewerker van Yayi.

Op zijn beurt heeft ook Houngbédji zichzelf uitgeroepen tot overwinnaar van de eerste ronde. Op basis van de tellingen van de kiesbureaus zou Houngbédji 46,3 procent van de stemmen hebben gekregen tegenover 44,5 procent voor Yayi.

Aangezien hij met een nipte meerderheid zou winnen, moet er een tweede verkiezingsronde komen. (7) Alleen wie meer dan 50 procent van de stemmen haalt, kan worden uitgeroepen tot de daadwerkelijke overwinnaar van de verkiezingen. Houngbédji roept dan ook op voor een tweede verkiezingsronde.

Desondanks het feit dat beide kandidaten de verkiezingsoverwinning claimen, is er nog steeds geen officiële proclamatie van de verkiezingsuitslag gekomen. Maar het staat zo goed als vast dat een verkiezingsnederlaag niet zal worden aanvaard noch door Yayi, noch door Houngbédji.

Als Yayi wint, dan zullen de verkiezingen democratisch zijn verlopen, maar dan zal de politieke crisis verdiepen. Als Houngbédji wint, zal zijn kritiek op het ondemocratische verloop van de verkiezingen uiteraard als boter voor de zon verdwijnen en kan Yayi zich ontpoppen tot een Beninse Gbagbo.

Benin heeft dus duidelijk te kampen met een democratisch deficit en de internationale waarnemers lijden aan een ernstig gebrek aan realiteitszin.

Bronnen:

(1) Benin opposition denounces election fraud: http://www.afrol.com/articles/37572

(2) Benin: presidentsverkiezingen vrij en democratisch verlopen http://knack.rnews.be/  of http://blogcooperation.be/2011/03/17/presidentsverkiezingen-in-benin/(3) Declaration de Houngbédji: http://www.lanouvelletribune.info

(4) Scrutin présidentiel du 13 mars 2011: Bio Tchané crie à la fraude et rencontre Houngbédji: http://www.sonangnon.org

(5) En attendant la proclamation officielles des résultatsLes camps Yayi et Houngbédji se livrent une farouche guerre des chiffres: http://www.sonangnon.org

(6) Avis aux internautes: http://www.lanouvelletribune.info

(7) verkiezingsuitslagen volgens Houngbédji en ABT http://www.lanouvelletribune.info/docs/tendances.pdf