Angela Merkel en Nicolas Sarkozy: hun offensief voor een éénvormig Europees beleid ontziet de falende banksector en neemt de overheden en de werknemers in het vizier
Nieuws, Wereld, Europa, Economie, Politiek, België, Europa, Tmd, Competitiviteitspact -

Straks beslist Europa over onze welvaart: de inzet is groot

Onze welvaart staat op het spel en het is Europa dat daar de komende weken over beslist. Het is een aloud links-rechts debat over loon, winst, de verdeling van inkomen, de inspraak van werknemers, de verzekering van welvaart en de rol van overheden. Het is een strijd met een immense inzet… en er valt in onze media amper iets over te vinden.

woensdag 9 maart 2011 08:02
Spread the love

Geen sociale uitblinker

De Europese Unie heeft nooit uitgeblonken met haar sociale agenda. De afbouw van werknemersrechten is ook vroeger al ingezet, denk aan de Bolkesteinrichtlijn van begin jaren 2000 die de dienstenmarkt volledig wilde vrijmaken. De plannen werden door voormalig europarlementslid Anne Van Lancker ooit ‘een atoombom op sociaal Europa’ genoemd.

Vandaag zit het spel opnieuw op de wagen, vooral sinds de financiële crisis in 2008 die als geen ander het failliet aantoonde van de liberalisering van de financiële markten. De grootbanken werden gered met overheidsgeld. Meteen is de tegenzin opvallend van Europa en de lidstaten om echt in te grijpen in de financiële sector. Men blijft zweren bij de neoliberale aanpak die nochtans het bankroet heeft veroorzaakt.

Europa heeft de falende banksector nog altijd niet aangepakt.

Voormalig eerste minister van Ierland John Bruton – nochtans een conservatief – zei daarover maandag in een toespraak voor de London School of Economics: “Overheidstekorten waren niet het grootste probleem, wel de explosie van de privékredieten. Daarvoor bestonden en bestaan nog altijd geen sancties. De kern van het probleem is het ontbreken van een Europese bankpolitiek want de banksector is 3,5 keer groter dan het bruto nationaal product van de Europese Unie, terwijl het banksysteem in de Verenigde Staten amper 80 procent uitmaakt van het Amerikaanse bnp.”

Neoliberale stroomversnelling

In plaats van eindelijk de banksector op zijn plaats te zetten, beginnen de Duitse kanselier Angela Merkel en de Franse president Nicolas Sarkozy een offensief voor een eenvormig Europees economisch beleid. En dan nog één met merkwaardige kantjes: vooral overheden en hun bestedingen, sociale rechten van werknemers en pensioenen komen in het vizier. Sarkozy en Merkel willen overal in Europa de pensioenleeftijd optrekken, de arbeidsmarkt liberaliseren, de lonen matigen, het loonoverleg decentraliseren en aanvankelijk ook de bedrijfsbelastingen harmoniseren. Dat laatste voorstel is het eerste dat sneuvelt.

Daarmee komt de ‘veramerikanisering’ van Europa in een stroomversnelling. De ongelijkheid zal nog meer toenemen.

Er komt kritiek maar die richt zich eerder op de vorm dan op de inhoud. Want het kan toch niet dat twee grote landen beslissen voor iedereen, zo valt te horen. Om die kritiek te pareren krijgen voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso en de Europese Raadsvoorzitter Herman Van Rompuy de opdracht om een eigen versie te schrijven van het competitiviteitspact.

De leider van de liberalen in het Europees parlement Guy Verhofstadt en de voormalige commissievoorzitters Jacques Delors en Romano Prodi zijn nog niet tevreden. In een bijdrage die op 2 maart verscheen in The Financial Times kanten zij zich niet tegen de neoliberale uitgangspunten van dit pact. Maar ze vinden het geen bevoegdheid van de staten, dat werkt niet volgens hen. Ze willen dat de Europese commissie dat doet, met verhoogde macht, zodat de commissie dus ook sancties kan opleggen aan lidstaten die niet in de pas lopen.

Opnieuw een echte links-rechts tegenstelling

Er begint zich nu in Europa plots een fel links-rechts sociaaleconomisch debat af te spelen – wie kan zich zoiets nog herinneren? Donderdag en vrijdag is er een informele top van de eurolanden waarvan de inzet hoog is. Zo zien ook de twee grootste Europese partijen dat. Het voorbije weekend hebben zowel de Europee Volkspartij – in Helsinki – als de Europese sociaaldemocraten (PES) – in Athene – vergaderd.

Blijkbaar is het bij de sociaaldemocraten beginnen te dagen dat hier een heel rechts project in de steigers staat en dat het al ver gevorderd is. De tekst die ze in Athene neerpenden, in aanwezigheid trouwens van SP.A-voorzitster Caroline Gennez, schuwt in elk geval de straffe taal niet. Het moet lang geleden zijn dat de Europese socialisten nog zo scherp uit de hoek kwamen.

Een ultra-neoliberaal dictaat, dat is het competitiviteitspact volgens de Europese socialisten.

Volgens hen willen de conservatieven die momenteel de plak zwaaien in Europa “de bezuinigingen institutionaliseren en de welvaartsystemen verwateren”. Het competitiviteitspact is volgens de PES een “ultra-neoliberaal dictaat”. Het Pact maar ook de ‘Annual Growth Survey’, waarmee de Commissie de begrotingen van de lidstaten beter wil opvolgen, maken het zo goed als onmogelijk om nog een progressieve politiek te voeren, aldus de Europese socialisten. 

Wilfried Martens, voorzitter van de Europese Volkspartij – de partij van Sarkozy, Merkel, Berlusconi en onze Leterme – reageerde bijzonder scherp. Hij had het over de “populistische standpunten van tweederangspolitici”.

De Europese Volkspartij en de liberalen willen van geen alternatief weten.

Dat laatste was een sneer naar de afwezigheid van de socialistische premier van Spanje Zapatero en de socialistische premier van Portugal Socrates. Zij leiden regeringen in landen die onder vuur liggen van de financiële markten en zullen straks misschien moeten aankloppen bij Merkel en co voor steun. Vandaar dat ze hun kat stuurden naar de vergadering in Athene.

De Europese socialisten – verdeeld en in de minderheid – willen een progressief alternatief voor het oprukkende neoliberalisme. De Europese Volkspartij die aan de macht is in een meerderheid van de lidstaten wil van geen wijken weten en de liberalen willen zo mogelijk nog verder gaan. Dat is zowat de situatie aan het politieke front.

“Waarom moeten verplegerslonen worden bevroren en zijn excessieve bonussen van grootbankiers wel nodig?”

De Europese vakbonden maken zich ernstige zorgen. Zij plannen acties op 24 maart tijdens de Europese top die in het teken staat van competitiviteit. De Europese vakbond van de publieke diensten daagde de Europese leiders al uit om referenda te organiseren over het competitiviteitspact.

“Waarom zou het bevriezen van de lonen van een verpleger goed zijn voor de economie? Aan de andere kant zouden de excessieve bonussen van ceo’s van banken en andere bedrijven die duizenden mensen ontslaan en miljarden euro verkwisten, nodig zijn om Europa te helpen door de crisis te komen”, zei Jan Willem Goudriaan, hoofd van de Europese vakbond van de publieke diensten aan de nieuwssite Euobserver.com.

Ook de vakbonden spreken harde taal. “De enige keer sinds 1918 dat het autonome collectief loonoverleg werd afgeschaft was onder de nazi’s”, zei de Oostenrijkse vakbondsleider Oliver Röpke (ÖGB).

De toekomst draait nu echt om Europa.

‘Het is Europa dat beslist’. We hebben het zo vaak gehoord dat de meeste Europeanen het als een cliché beschouwen waar verder vooral geen aandacht moet aan worden geschonken. Want over de verdeling van de welvaartstaart beslisten we toch in de grootste mate nog in onze nationale staten.

Wel, de tijden veranderen snel, het cliché overrompelt nu echt de werkelijkheid. Over de sociale en economische toekomst van de Europeanen is het nu werkelijk Europa dat de bakens dwingend wil uitzetten. De samenlevingen van dit continent doen er goed aan nauwgezet toe te kijken wie de winnaars en vooral de verliezers van die machtsgreep riskeren te zijn.

Het is uitkijken of die Europese samenlevingen in staat zullen zijn om ook op Europees vlak een sociaal overlegmodel te forceren dat meer is dan een façade.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!