We toetsen deze clichés aan de bevindingen van Wim Schramme, studie- en studentenbegeleider aan het departement Toegepaste Taalkunde van Lessius Hogeschool in Antwerpen. Al snel blijkt dat studenten toch niet altijd zo onbezorgd door het leven gaan.

“Aan het begin van dit academiejaar zag ik opvallend veel studenten passeren. Het ging dan vooral om eerstejaars die wat verloren liepen op school. Het was voor de hogeschool zelf dit jaar sowieso een moeizamere, chaotische start door het opgaan van Lessius in de KU Leuven.”

Wim Schramme benadrukt dat hij studie- én studentenbegeleider is. Enerzijds begeleidt hij dus studenten bij het studeren zelf. Hij helpt hen bijvoorbeeld om een goede studiemethode te vinden. Hij is ook ombudsman indien er klachten zijn, bijvoorbeeld bij betwisting van examenresultaten.

Anderzijds is hij studentenbegeleider. “Wanneer ik een student heb kunnen helpen met zijn of haar studieproblemen, groeit het vertrouwen. Als er dan later iets scheelt op persoonlijk vlak, zal de student in kwestie sneller bij mij aankloppen.” Schramme is psycholoog van opleiding, maar werkt niet als therapeut op de hogeschool. “Als studenten met een therapeut willen praten, verwijs ik hen door naar Psynet. Daar hebben we een goede samenwerking mee.”

Tussen twee stoelen

Psynet is een samenwerkingsverband tussen alle studentenbegeleiders en psychologen die actief zijn binnen de Antwerpse instellingen voor hoger onderwijs of vzw’s voor sociale voorzieningen. Er werken ook externe psychotherapeuten en centra voor geestelijke gezondheidszorg in mee.

Doel van de organisatie is om ervoor te zorgen dat de wachttijden zo kort mogelijk blijven. Voor acute problemen is het belangrijk dat het intakegesprek snel kan plaatsvinden. “De vaste therapeuten van Psynet zijn gescreend, want het is niet altijd gemakkelijk therapeuten te vinden die zich gespecialiseerd hebben in studenten. Velen houden zich bezig met kinderen en -18-jarigen of met volwassenen. Studenten zitten daar vaak net tussen”, aldus Schramme.

Verder organiseert Wim Schramme samen met Psynet ook faalangst- en assertiviteitstrainingen en relaxatiesessies. “Deze generatie studenten is de zogeheten ‘millenniumgeneratie’. Ze hebben veel zelfvertrouwen, maar zijn ook veeleisend voor zichzelf. Als dan blijkt dat ze hun doelen niet bereiken, slaat de twijfel toe. Beginnende studenten vergeten ook vaak dat slagen minder evident is dan in de middelbare school. Er blijkt een hoge nood te zijn aan de trainingen want ze zijn steeds volzet.”

Studeren niet eenvoudiger

De studentenbegeleider merkt ook dat studeren er niet eenvoudiger op geworden is. “Heel belangrijk is nu het ‘flexibele systeem’. Dat houdt in dat studenten die voor bepaalde vakken niet geslaagd zijn, alleen deze vakken opnieuw moeten volgen en verder al vakken in het volgende jaar kunnen volgen. Ze volgen dan een zogenaamd individueel aangepast jaarprogramma (IAJ).”

“Studenten moeten daardoor veel zelfstandiger zijn en vooral veel meer keuzes maken. Welke vakken zou ik al nemen? Begin ik al aan mijn thesis? Tegenwoordig moeten studenten zelfs al beslissen of ze zich laten delibereren voor een bepaald vak. Bovendien valt op een departement als Toegepaste Taalkunde het klasgevoel weg. Studenten zitten naargelang hun talencombinatie steeds in wisselende, kleine groepjes. Ze kunnen minder bij elkaar terecht om over hun problemen te praten.”

Eerste stap

“Af en toe krijg ik van docenten wel signalen. Zij zien soms ook dat het niet goed gaat met bepaalde studenten. Soms staat de student dan een week later in mijn kantoor, soms ook niet. Het gebeurt ook dat studenten zeggen dat ze gestuurd zijn door hun moeder. Belangrijk is dat de student de eerste stap zet.”

“Soms weet ik heel goed dat een student het niet goed maakt, maar geen hulp zoekt. In dat geval kan ik enkel voorzichtig polsen wanneer ze bij mij langskomen voor iets anders. Wie zelf geen hulp zoekt, kunnen we niet helpen.”

De cijfers

In Antwerpen studeren 30.000 studenten, waarvan 900 à 1.500 psychosociale hulp vragen. 90 à 150 daarvan hebben gespecialiseerde hulp en begeleiding nodig die binnen de onderwijsinstelling niet kan worden aangeboden.

De belangrijkste psychologische problemen bij studenten die psychologische hulp zoeken (cijfers Psynet):

1. Faalangst – 24,3%
2. Relatieproblemen – 21,1%
3. Sociale angst – 12,8%
4. Depressie – 12,0%
5. Zelfmoord – 3,0%

Uiteraard zijn er ook veel studenten die geen hulp zoeken. Aan de universiteit van Amsterdam vond een onderzoek plaats bij 3.000 studenten. Daaruit bleek dat veel studenten hulp nodig hebben, maar die niet zochten. Uit het onderzoek werden zes profielen van studenten die geen hulp zoeken gedestilleerd (zie artikel).

© 2011 – StampMedia/Lessius – Timothy Rogiers en Marieke Vereecken