Eerder deze maand, op een hete, vochtige dag in de provincie Jambi in Indonesië, werd een groep inheemse boeren neergeschoten door de beruchte Brimob, de mobiele eenheid van de politie. Zij hadden geprobeerd vruchten te oogsten op een palmolieplantage waarvan ze de legitimiteit al vier jaar lang betwistten.

Jambi is geen uitzondering, blijkt op het VN-Forum over Bossen (UNFF), waar op dit moment het Internationale Jaar van de Bossen wordt gelanceerd. Er wordt onder meer gesproken over het in Cancún gesloten REDD+-akkoord, een afspraak om ontbossing tegen te gaan om zo de uitstoot van broeikasgassen te temperen.

Oerwoudbewoners

“Hoe de bewoners van de oerwouden, die er altijd voor hebben gezorgd, daarvan moeten profiteren, weet ik niet”, zegt Ghan Shyam Pandey, een Nepalese natuurbeschermer uit de Ashwaragemeenschap die op de conferentie het woord voert namens inheemse groepen, verenigd in de Global Alliance of Community Forestry (GACF).

Bescherming door REDD+-afspraken vindt hij goed, maar er zijn wereldwijde afspraken nodig om de levensvatbaarheid van inheemse gemeenschappen te waarborgen. “Bossen gaat niet alleen over biodiversiteit en klimaatverandering, maar ook over andere zaken. Mensen die in en rond oerwouden leven, zijn ervan afhankelijk.”

Landrechten

Ook de Internationale Unie van Organisaties voor Bosonderzoek pleitte er deze week in een onderzoek voor om mensen weer centraal te stellen in bosbeheer. Regeringen en bedrijven proberen steeds meer hun gezag over de oerwouden te vestigen, uit het oogpunt van klimaatbeleid of de teelt van biobrandstoffen. “Bossen veranderen in beschermde gebieden is geen winst, weten we uit bittere ervaring, wanneer de oorspronkelijke bewoners daarbij hun landrechten verliezen”, zegt Jeremy Rayner, een hoogleraar uit Canada en een van de auteurs van het rapport. “Het is onmogelijk om het te handhaven en bovendien wordt de druk op andere bosgebieden alleen maar groter.”

1,6 miljard mensen zijn direct afhankelijk van bossen voor hun levensonderhoud, volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie FAO. Zestig miljoen mensen werken in houtgerelateerde industrieën.