Sri Lankaanse journalisten kunnen vandaag vrij rondreizen in het noorden van het eiland, wat in de laatste fase van de oorlog tussen half 2007 en half 2009 ondenkbaar was. Buitenlandse verslaggevers die naar deze regio willen, moeten daarvoor de toelating vragen aan de regering. Sommigen krijgen die, anderen niet.

Zo mocht een internationaal netwerk in oktober een lange documentaire draaien over ontmijningsoperaties in het voormalige oorlogsgebied, en konden tal van buitenlandse correspondenten naar Jaffna trekken. Wel klaagde de Britse omroep BBC dat het geen hoorzittingen mocht bijwonen van een regeringscommissie over de laatste dagen van de oorlog.

Zelfcensuur

“Het klopt dat de situatie verbeterd is. Maar dat betekent niet we volledige persvrijheid kennen. Er is nog een lange weg af te leggen”, verklaart Sunil Jayasekera als voorzitter van de Free Media Movement (FMM), de belangrijkste organisatie voor de verdediging van de mediarechten.

Verslaggevers Zonder Grenzen (RSF) is blij dat in haar rapport 2010 over Sri Lanka minder fysiek geweld, bedreigingen en opsluitingen voorkomen. Maar de organisatie deelt de bezorgdheid van Jayasekera dat er nog veel aan zelfcensuur wordt gedaan. Volgens RSF ontvluchtten 55 journalisten en mediamedewerkers het land in de voorbije drie jaar. Weinigen zijn teruggekeerd.

Volgens Jayasekera kijken nog veel journalisten ongerust over hun schouder. “Er is veel politieke inmenging in onze media, zowel eigenaars als journalisten hebben politieke banden. Dat is geen goed klimaat.”

Schaduw

Twee jaar geleden werd Lasantha Manilal Wickrematunge, hoofdredacteur van de krant The Sunday Leader, op klaarlichte dag in het hoofd geschoten. Hij nam geregeld het beleid van president Mahinda Rajapaksa op de korrel. De regering houdt vol dat ze niets te maken heeft met de moord. Het onderzoek heeft nog geen schuldigen aangeduid. Ook de verdwijning van cartoonist Prageeth Ekneligoda heeft nog niets opgeleverd.

Beide zaken werpen een schaduw over de media. “Wickrematunge was erg kritisch voor de regering, maar hij was ook een internationaal gerenommeerd journalist. Nadat hij werd vermoord, vreesden anderen hetzelfde lot. Die angst is nog niet volledig verdwenen”, getuigt een anonieme journalist.

“Als minstens een van deze twee zaken iets oplevert, zal dat veel journalisten geruststellen”, aldus Jayasekera. “We kunnen enkel kunnen melden wat de machthebbers publiek willen maken. De regering moet wettelijk verplicht zijn om informatie vrij te geven.”

Het RSF-rapport stelt dat de regering nog geen volledige persvrijheid promoot en dat er nog aanslagen tegen journalisten zijn. Zo werden fotografen bij anti-regeringsprotest van studenten in december aangevallen door politieagenten.