De bouw van de omstreden woningen in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever gaat met steeds meer militaire acties tegen burger gepaard. Voorlopig wijst niets erop dat de Veiligheidsraad de situatie binnenkort zal bespreken of maatregelen overweegt om het vastgelopen vredesproces weer vlot te trekken.
Heel ernstig
Maar de druk op de Veiligheidsraad neemt wel toe. Vorige week noemde de Palestijnse gezant Riyad Mansour de situatie in de Palestijnse Gebieden en vooral in en rond Oost-Jeruzalem “heel ernstig”. Volgens hem moeten de internationale gemeenschap en met name ook de Veiligheidsraad zich “dringend” over de zaak buigen en actie ondernemen. Mansour deed die oproep in een brief aan de Amerikaanse VN-ambassadeur Susan Rice, die toen de Veiligheidsraad voorzat, en aan Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de VN.
Volgens Mansour probeert Israël “de demografische samenstelling en het karakter van Oost-Jeruzalem te veranderen door uitwijzingen, de afbraak van huizen, het herroepen van verblijfsvergunningen en andere maatregelen die flagrant in tegenspraak zijn met voorbije resoluties van de Veiligheidsraad.”
De Palestijnen proberen ook steun te winnen voor een ontwerpresolutie die de bouw van Israëlische nederzettingen in Oost-Jeruzalem illegaal zou verklaren. Volgens de Palestijnse leiders heeft het geen zin de vredesonderhandelingen met Israël te herbeginnen als de internationale gemeenschap Israël niet dwingt de illegale huizenbouw op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem stop te zetten. Israël blijft erbij dat het direct met de Palestijnen wil praten, zonder tussenkomst van de internationale gemeenschap.
In het defensief
De Palestijnen hebben de steun van een meerderheid van de VN-lidstaten, maar daarvoor kunnen ze tot hiertoe niets kopen in de Veiligheidsraad. De VS blokkeren er al jaren resoluties die tegen Israël gericht zijn of steun voor de Palestijnse standpunten inhouden. Diplomaten zeggen dat de VS ook nu niet van plan lijken een resolutie toe te laten die Israël zou oproepen de bouw van nederzettingen stop te zetten.
Maar de Amerikanen krijgen het wel moeilijker hun onvoorwaardelijke steun voor Israël vol te houden. De pro-Israël lobby blijft de machtigste belangengroep in Washington, maar ze is in het defensief gedrongen. Vorige maand riep de invloedrijke mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch de Amerikaanse regering bijvoorbeeld op de hulp aan Israël te verminderen met het bedrag dat de Israëlische regering uitgeeft aan de nederzettingen. Amnesty International pleit voor een wapenboycot tegen Israël.
De Amerikaanse politieke analist Noam Chomsky acht een verandering van het Amerikaanse beleid tegenover Israël niet onmogelijk. Volgens hem moet daarvoor wel de illusie doorbroken worden dat de VS nu een eerlijke bemiddelaar zijn in het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Als dat lukt, kan de publieke opinie de Amerikaanse machthebbers dwingen hun onvoorwaardelijke steun voor Israël op te geven.