In aanvulling op de sterke analyse van Pascal Vrielynck op deze nieuwssite over de Panaroma uitzending van 2 januari jl. over de eurozone, wil ik hierbij zijn betoog versterken met nog drie belangrijke punten van analyse.
1. Professionals van de media zijn zich goed bewust (of zouden dat moeten zijn) van het dominante effect van ‘framing’. De kaders waarin iets gebracht worden bepalen op welke wijze we zaken opvangen en interpreteren: “The largely unconscious and silent proces is profoundly powerful because each frame comes with its logic, rationale and explanation as to who or what is responsible, an what a built-in solution looks like. The choice of frame determines the outcome of a debate because it sets the terms of resolution (Chris Rose 2010). De uitzending lijkt een goede kandidaat voor een les over media-kritiek. Het vooropgezette kader is glashelder zodat de ingebouwde oplossing voor de hand ligt: Griekenland is de zondebok en moet er uit.
Dit kader verklaart waarom de journalist grenzen overschrijdt zonder het zelf te beseffen als hij vragen stelt aan de Duitse journalist. Wat te denken van volgende vraag: ‘Kun je van een Griek een Duitser maken?’, sterker kun je structurele verschillen niet individualiseren en culturaliseren (herinner u: het gaat over een uitzending over de Europese Muntunie, dus over financieel en economisch beleid). Grensoverschrijdend is echter de volgende gestelde vraag: ‘Eigenlijk zou je in een muntunie landen moeten verenigen met dezelfde spaarzaamheid, hardwerkende, gedisciplineerde soort cultuur.”
Lees de zin opnieuw als we muntunie vervangen door een land: “Eigenlijk zou je in een land mensen moeten verenigen met dezelfde spaarzaamheid, hardwerkende, gedisciplineerde soort cultuur.” Zou het kunnen dat ik daar het discours van bepaalde partijen ter rechterzijde quasi letterlijk verwoord hoor? Het is alleszins een separatistische framing van een veel complexer gegeven: oplossingen zoals meer solidariteit en samenwerking vinden nooit een thuis in dit kader. Terwijl dit toch de droom was waarmee Europa werd opgericht.
2. Tegenover elk land met een betalingsoverschot (zoals exportland Duitsland), staat een land met een betalingstekort (zoals importland Griekenland). Het is opmerkelijk dat dit wel op mondiaal vlak geproblematiseerd wordt, door er op te wijzen dat het grote handelsonevenwicht tussen de Verenigde Staten (importeur) en China (exporteur) de wereldeconomie onder druk zet en dus onhoudbaar is. Het is vreemd dat deze analyse niet wordt toegepast op Europa. Ze is niet wereldvreemd of onbekend, zo werd onder meer gemaakt door een Franse minister afgelopen jaar in Le Monde.
Als alle landen van Europa zouden produceren/exporteren als Duitsland, dan hadden we vijf werelden nodig! In feite is de enige duurzame politiek dat landen streven naar een betalingsevenwicht. Of nog: Duitsland als voorbeeld nemen voor alle landen is gewoon onmogelijk. Vreemd dat dit deel van de analyse niet gemaakt wordt.
3. Geert Noels stelt dat de euro een te dure munt is voor Griekenland. Hij heeft hierin gelijk, mocht de drachme nog bestaan zou ze veel goedkoper zijn. Maar het hetzelfde geldt voor Duitsland: de euro is in feite een te goedkope munt voor de sterke economie van Duitsland. Mocht de Mark nog bestaan, hij zou veel duurder zijn dan de huidige euro. Dus Duitsland als exportwonder is slechts mogelijk omdat ook landen als Griekenland in de eurozone de gemeenschappelijke munt goedkoop houden. Vreemd dat dit deel van analyse niet gemaakt wordt.
Tot slot nog een ‘detail’: tot zo ver mij bekend is Van de Cloot geen professor, zoals wel telkens bij zijn naam vermeld stond. Of hoe een econoom afkomstig van een bank academische legitimiteit wordt verschaft.
Besluit: dit was een eenzijdige reportage terwijl er voldoende materiaal voorhanden is om een breder palet aan meningen aan het woord te laten.* Onder meer in De Groene Amsterdammer verschijnen week na week genuanceerde analyses (die ook de envelopjes cultuur in Griekenland aan de kaak stellen, maar wel een veel bredere analyse maken).
* Lees ook de analyse die ik op deze site plaatste onder de titel Griekse tragedie en Duits drama: het einde van een financieel-economisch model.
