Bij hun vertrek uit Abidjan, woensdagochtend in alle vroegte, waren de drie West-Afrikaanse presidenten niet erg spraakzaam. Boni Yayi van Benin, Ernest Koroma van Sierra Leone en Pedro Pires van Kaapverdië hadden een bemiddelingsmandaat gekregen van ECOWAS, het economisch samenwerkingsverband van de West-Afrikaanse landen.

Een officiële verklaring over hun ‘missie van de laatste kans’ kwam er niet. President Boni Yayi van Benin wou tegenover journalisten alleen kwijt dat “alles goed verlopen is”. Zij gaan in de loop van woensdag verslag uitbrengen bij president Goodluck Jonathan van Nigeria, die momenteel voorzitter is van ECOWAS.

Het geduld geraakt stilaan op

Vrijdag hadden de leden van ECOWAS op hun buitengewone topconferentie over de Ivoriaanse crisis in de Nigeriaanse hoofdstad Abuja besloten tot een ‘missie van de laatste kans’. Zij zouden drie afgevaardigden naar Ivoorkust sturen om op Gbagbo in te praten en hem – als collega’s – ervan te overtuigen dat het nu welletjes is geweest en dat het geduld stilaan opgeraakt.

Eerder had ECOWAS al gedreigd met een militair ingrijpen als Gbagbo zou blijven weigeren te vertrekken en de macht over te dragen aan zijn verkozen uitdager van de presidentsverkiezingen van 28 november.

De VS had enkele ECOWAS-landen al gepolst over de mogelijkheid om ONUCI, de VN-missie in Ivoorkust die momenteel over ongeveer 10.000 blauwhelmen beschikt, uit te breiden met extra militairen uit de regio. Iedereen kijkt dan vooral naar Nigeria, het enige land in de regio dat over een uitgebreid leger beschikt.

“Samenzwering van Frankrijk en de VS”

Maar een ingrijpen in het Ivoriaanse kluwen is een erg riskante onderneming waarbij de kans op grootschalig geweld niet denkbeeldig is. Maandag had Gbagbo nog in een interview met de Franse krant Le Monde gewaarschuwd voor “een regelrechte burgeroorlog als de buurlanden het zouden proberen om zich voor de kar van de westerse samenzwering tegen mij te laten spannen”.

Vooral Nigeria moest het ontgelden. “Wij gaan ons niet laten de les lezen door buitenlanders. Ivorianen zullen hun eigen instellingen desnoods met hun bloed verdedigen”.

Gbagbo mag dan internationaal compleet geïsoleerd staan, in eigen land en zeker in de economische hoofdstad Abidjan beschikt hij nog over een grote aanhang in de christelijke volkswijken. Bovendien staat het leger voorlopig nog als één man achter hem en kan hij rekenen op de steun van de patriottische jeugdmilities die een heel bedenkelijke reputatie hebben door hun gewelddadige rol in de burgeroorlog.

Nationalisme viert hoogtij

Het nationalisme viert hoogtij en wordt nog aangestookt door de propagandistische uitzendingen van de staatsomroep RTI die alles voorstellen als één grote samenzwering tegen Gbagbo, opgezet door Frankrijk en de VS.

Dinsdag in de late namiddag werd een VN-konvooi aangevallen door een grote menigte Gbagbo-aanhangers in de volkswijk van Yopougon. Eén blauwhelm geraakte daarbij gewond door een machete. Eén VN-voertuig werd in brand gestoken. De spanning kon worden bedaard door het optreden van de chefstaf van het Ivoriaanse leger.

Hoe langer hoe meer landen en landengroepen hebben al sancties afgekondigd tegen Gbagbo en zijn aanhangers. Hun tegoeden op buitenlandse rekeningen worden bevroren en er komen reisbeperkingen. Vorige week werd zelfs het presidentieel vliegtuig dat voor onderhoud naar de Frans-Zwitserse luchthaven van Basel-Mulhouse was gevlogen, aan de ketting gelegd.

Ondertussen woedt de machtsstrijd ook volop op het diplomatieke vlak. Steeds meer landen erkennen alleen nog de ambassadeur die is aangesteld door de regering van Alassane Ouattara als de enige wettelijke vertegenwoordiger van Ivoorkust. De regering van Gbagbo dreigt met vergeldingsmaatregelen tegen die landen die ‘zijn’ diplomaten aan de deur zetten. Ook in Brussel is dit probleem momenteel aan de orde.