Stemming in de Algemene Vergadering van de VN in New York (foto: VN)
Nieuws, Wereld, Samenleving, Politiek, Mensenrechten, VN, Discriminatie, Homofobie, Zware mensenrechtenschendingen, VN-resolutie, Buitengerechtelijke executies, Seksuele geaardheid, Algemene Vergadering VN, Third Committee, Sociaal-culturele rechten, Willekeurige executies -

VN-resolutie goedgekeurd mét expliciete verwijzing naar ‘seksuele geaardheid’

Dinsdag 21 december werd in de Algemene Vergadering van de VN in New York een hele reeks resoluties goedgekeurd. Bijzonder veel commotie ontstond over de goedkeuring van een amendement dat expliciet verwijst naar seksuele geaardheid bij een resolutie over buitengerechtelijke en willekeurige executies. In november was dat amendement nog weggestemd bij een eerste bespreking.

woensdag 22 december 2010 18:10
Spread the love

Heel wat mensenrechtenorganisaties waaronder de International Gay & Lesbian Human Rights Commission (IGLHRC) hadden de voorbije maand acties gevoerd en een petitie opgezet om de verwijzing naar seksuele geaardheid in het amendement bij de VN-resolutie over buitenrechtelijke, standrechtelijke en willekeurige executies er zo snel mogelijk weer in te krijgen.

Tijdens een eerste behandeling door de Algemene Vergadering van de VN op 16 november was de ontwerp-resolutie in zijn geheel nochtans goedgekeurd met 165 stemmen voor, geen tegenstem en 10 onthoudingen. Maar door toedoen van enkele Arabische en sommige Afrikaanse landen en de vertegenwoordiger van de Heilige Stoel was het amendement met de verwijzing naar seksuele geaardheid als mogelijke grond voor buitengerechtelijke executies eruit verwijderd.

Levendig debat

Dat gebeurde toen na een levendig debat waarbij de woorden “any discriminatory reason, including sexual orientation” (‘seksuele geaardheid’) werden vervangen door “discriminatory reasons on any basis” (‘discriminerende redenen op elke grond’). 79 VN-lidstaten stemden voor de wijziging van het amendement, 70 tegen en 17 onthielden zich.

De tegenstanders van de expliciete vermelding van seksuele geaardheid baseerden hun zeer uiteenlopende argumenten vooral op het feit dat ‘seksuele geaardheid’ een definitie is die (nog) niet voorkomt in andere internationale mensenrechtenverdragen en de indruk zou wekken dat bepaalde groepen een extra behandeling zouden krijgen, terwijl de resolutie juist buitengerechtelijke en willekeurige executies in het algemeen wil veroordelen en voorkomen.

Slachtoffer van moordaanslagen

De indieners van het amendement, de VS, Finland en Zwitserland, vonden juist dat de verwijzing naar seksuele geaardheid erin moest omdat in vele landen mensen precies vanwege hun (afwijkende) seksuele geaardheid het slachtoffer worden van moordaanslagen die al dan niet door statelijke actoren worden uitgevoerd zonder dat er ooit een proces of aanklacht is geweest.

Bij de definitieve behandeling van de resolutie dinsdag in de Algemene Vergadering van de VN werd door de Verenigde Staten opnieuw een amendement ingediend op de eerder weggestemde passage over de seksuele geaardheid (“or because of their sexual orientation”). Uiteindelijk werd de nieuwe toevoeging dit keer goedgekeurd met 93 stemmen voor, 55 tegen en 27 onthoudingen. De hele resolutie werd goedgekeurd met 122 stemmen voor, één stem tegen (Saoedi-Arabië) en 62 onthoudingen.

Voor- en tegenstemmers verantwoorden zich

Niet minder dan 16 vertegenwoordigers van VN-lidstaten vroegen het woord om een toelichting te geven bij hun stemgedrag of dat van de landengroep die ze vertegenwoordigen.

België sprak namens de Europese Unie zijn steun uit voor het amendement. “Het amendement vormt een belangrijke meerwaarde voor de resolutie. Holebi’s hebben dezelfde rechten als alle andere mensen. De EU wil hiermee uitdrukkelijk haar steun bevestigen en roept alle andere lidstaten op om hetzelfde signaal te geven.” Finland sprak als mede-indiener van het oorspronkelijke amendement zijn steun uit namens de Noorse landengroep.

Argentinië sprak namens de Mercosur-landen van Zuid-Amerika. “Buitengerechtelijke executies zijn de ergste vormen van mensenrechtenschendingen. Geen enkele staat mag executies aanvaarden op basis van discriminatie van een bepaalde groep. Elke staat heeft het recht zijn eigen samenlevingsmodel vorm te geven, maar geen enkel land mag seksuele geaardheid of gender als identiteit gebruiken als grond om burgers te executeren. Als VN kunnen we niet langer zwijgen over dit onrecht dat jaarlijks vele mensen treft. We roepen dan ook alle leden op om deze belangrijke passage opnieuw in de resolutie op te nemen”.

Rapport was nochtans duidelijk

De ambassadrice bij de VN van Oost-Timor verklaarde dat ze bijzonder ontgoocheld was dat in een eerdere behandeling van de tekst de expliciete vermelding van holebi’s was geschrapt, terwijl net seksuele geaardheid de basis is van vele onopgehelderde verdwijningen en buitengerechtelijke executies zoals overduidelijk bleek uit het rapport van de speciale VN-rapporteur over dit onderwerp. Zij bedankte de algemeen-secretaris van de VN voor zijn steun aan dit amendement en riep alle landen op om hetzelfde te doen.

Bij de kritische stemmen viel de verklaring op van de Verenigde Arabische Emiraten. De VAE-ambassadeur sprak namens de groep van Arabische staten. Hij zei dat zijn groep onverminderd achter de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens blijft staan en dat mensenrechten universeel en ondeelbaar zijn, maar hij voegde eraan toe “dat geen enkele VN-lidstaat kan claimen succes te boeken op alle terreinen van de mensenrechten”. Volgens diplomaten in New York een duidelijke vingerwijzing naar de VS en het toenemende armoedeprobleem aldaar.

‘Controversiële uitdrukkingen’

“De groep van Arabische landen zal zich fors blijven verzetten tegen iedere poging om ‘controversiële uitdrukkingen’, die nooit werden goedgekeurd door de Algemene Vergadering en die over geen wettelijke basis beschikken in de bestaande universele mensenrechtenovereenkomsten of verdragen, toch binnen te smokkelen in andere resoluties die daar niet voor bedoeld zijn”, aldus de VAE-ambassadeur.

Hij voegde er nog aan toe dat “onder seksuele geaardheid een uiteenlopende reeks van persoonlijke levenskeuzes kunnen worden verstaan die veel verder gaan dan de relaties tussen twee volwassenen met onderlinge toestemming. Dit behoort niet tot het terrein van de internationale mensenrechteninstumenten.” Hij pleitte voor een uitstel van de stemming over dit amendement tot er een consensus zou worden gevonden. Ook Benin, dat namens de Afrikaanse landen sprak, sloot zich bij dit standpunt aan.

Een afwijkende stem was te horen van de vertegenwoordiger van Zuid-Afrika. Hij zei dat de principes van gelijkheid en niet-discriminatie, ook op het vlak van seksuele discriminatie, essentiële elementen zijn van de grondwet van zijn land. Hij zou daarom vóór stemmen, maar betreurde wel dat er niet een grondig debat was voorafgegaan aan deze stemronde. Hij vroeg dat de VN-organen zo snel mogelijk werk zouden maken om ook discriminatie op basis van gender en seksuele voorkeur voor eens en altijd uit te sluiten.

Persoonlijke levenssfeer, geen onderwerp voor VN

De Rwandese vertegenwoordiger was het hier duidelijk niet mee eens. Hij vond dat “seksuele geaardheid tot de persoonlijke levenssfeer behoort en voor zoveel controverses zorgt binnen de VN, binnen staten, maar ook binnen families, dat de tijd nog niet rijp is om dit op te nemen in internationale mensenrechtenresoluties.”

“Maar”, voegde hij er aan toe, “de bedoeling van deze resolutie is net om kwetsbare groepen, minderheden van allerlei slag, te behoeden voor het gevaar van buitengerechtelijke executies, zoals duidelijk blijkt uit het rapport van de speciale rapporteur. Of we het nu eens zijn met bepaalde vormen van seksueel gedrag of niet, of we dat moreel verwerpelijk vinden of niet, heeft hier eigenlijk niets mee te maken”.

Zimbabwe was absoluut tégen dit amendement, zoveel werd duidelijk na de weinig subtiele tussenkomst van zijn ambassadeur. “Wat betekent dat ‘seksuele geaardheid'”, stelde hij retorisch. “Dat is een vaag begrip dat in geen enkele universele mensenrechtentekst staat en niet in alle delen van de wereld wordt erkend. Het is in strijd met onze nationale waarden en normen. In onze wetgeving zullen wij het nooit aanvaarden.” Hij zei wel dat zijn land tegen buitengerechtelijke executies is, maar noemde de pogingen van ‘bepaalde staten’ om het amendement erin te krijgen een staaltje van ‘wetgevend avonturisme’.

Tegen vanwege manipulatie door VS

Ten slotte was de verklaring van de tegenstem van Cuba merkwaardig. De Cubaanse vertegenwoordigster was het ten gronde eens met de tekst en kon zich vinden in de extra bescherming op basis van seksuele geaardheid, die ook erkend wordt door de Cubaanse grondwet, maar vond “dat de VS met dit amendement de VN eens te meer misbruikte”.

“De VS heeft zelf een lange geschiedenis van buitengerechtelijke executies en bewijst met dit amendement hun manipulatief karakter”, verantwoordde ze haar stemgedrag.

Tweejaarlijks ligt in de Algemene Vergadering van de VN een resolutie ter stemming die de buitenrechtelijke, standrechtelijke en willekeurige executies veroordeelt en staten oproept om afdoende maatregelen hiertegen te nemen en om de schuldigen te bestraffen. In de resolutie uit 2008 was er ook al een verwijzing naar homofobe motieven die vaak aan de basis liggen van dergelijke zware mensenrechtenschendingen.

Dit keer is de vermelding wel veel explicieter. Afwachten wat het wordt op het terrein.

take down
the paywall
steun ons nu!