“Canada verzet zich tegen een wettelijk bindend protocol omtrent de toegang tot natuurlijke rijkdommen en de verdeling van de voordelen daarvan”, zegt Armand MacKenzie van de Innu Council of Nitassinan, de inheemse bewoners in het noordoosten van Canada. “Het land vertraagt hier het hele proces en holt onze rechten uit… mensen moeten hun stem laten horen.”
Een protocol omtrent het zogenaamde “access and benefit sharing” (ABS) waarin geen garanties opgenomen zijn rond de rechten van inheemse volken en lokale gemeenschappen zou “volstrekt ongeldig zijn”, zegt Paulino Franco de Carvalho, hoofd van de Braziliaanse delegatie. “Brazilië zal geen overeenkomst accepteren over biodiversiteit zonder een eerlijk ABS-protocol. Dit is geen bluf, laat me dat zeer goed duidelijk maken”, zei hij op een persconferentie.
Het ABS-protocol is een van de drie peilers van een nieuwe overeenkomst die de Conventie rond Biologische Diversiteit (CBD) moet helpen uitvoeren. De tweede pijler is een strategisch plan met twintig specifieke doelen die tegen 2020 verwezenlijkt moeten worden, zoals een einde aan de netto ontbossing en de afschaffing van schadelijke subsidies. De derde pijler is de mobilisering van voldoende financiële en andere middelen om dat allemaal mogelijk te maken.
ABS gaat over de manier waarop het genetische materiaal in planten, dieren en microben gebruikt kan worden voor voedsel, medicijnen, industriële producten, cosmetica en andere goederen. Het gebruik van dergelijke middelen is voor een groot deel afhankelijk van de traditionele kennis van inheemse volkeren. “Access” slaat op de hoeveelheid materiaal dat wordt verkregen, en “Benefit sharing” duidt op de manier waarop de winst, financieel of anders, van het gebruik verdeeld wordt.
Huisbewaarders
Inheemse volkeren wijzen erop dat zij de “huisbewaarders” zijn van een groot deel van de biodiversiteit in de wereld en de traditionele kennis ervan. Die realiteit kan niet genegeerd worden in een eventuele overeenkomst, vinden ze en met hen vele landen.
“De Canadese overheid is al sinds 2006 bezig de mensenrechten van de inheemse volken in de wereld uit te hollen, zowel thuis als internationaal”, zegt Paul Joffe, vertegenwoordiger van de Grote Raad van de Crees, een grote inheemse bevolkingsgroep in centraal Canada. “De overheid heeft ons hier nooit in geconsulteerd, het kwam als een complete verrassing.”
Op de CBD-conferentie in het Japanse Nagoya zijn maar weinig vertegenwoordigers van de inheemse volkeren aanwezig, omdat Canada en andere overheden niet in financiële ondersteuning voorzien zodat ze de conferentie kunnen bijwonen als waarnemers. Inheemse volken hebben geen officiële rol op de conferentie en kunnen hun mening enkel verkondigen als ze dat wordt gevraagd.
“We zijn afhankelijk van de goodwill van de overheden”, zegt Ellen Gabriel, voorzitter van de Vereniging van Inheemse Vrouwen van Quebec. “Inheemse volken zijn nochtans volledig afhankelijk van biodiversiteit voor hun levensonderhoud.” Ze noemt de houding van de Canadese overheid een nieuwe vorm van kolonialisme. “Wij zijn de mensen met de rechten op de genetische rijkdommen van biodiversiteit”, zegt ze.
Tegenspartelend
Het is niet de eerste keer dat Canada zich ongeliefd maakt op internationale onderhandelingen. Ook op andere milieutoppen werd het land als tegenspartelende factor gezien. Op de klimaattop in Kopenhagen eind vorig jaar kreeg Canada zelfs de “Colossal Fossil Award” van organisaties voor het “slechtste gedrag tijdens de onderhandelingen”.
Volgens Joffe is er politieke druk nodig in Canada op de regering, maar er zijn geen Canadese media geristreerd in Nagoya. Toch is de Braziliaan Franco de Carvalho nog steeds optimistisch dat een ABS-akkoord er kan komen tegen eind volgende week. Dan loopt de conferentie af en zullen meer dan 120 ministers aanwezig zijn om een internationaal akkoord te tekenen.
Stephen Leahy
IPS(JG, PD)
