De uitbreiding van het programma is een reactie op aanhoudende zorg in sommige landen over de volatiliteit van de voedselprijzen en onzekerheid op de voedselmarkt, zei Robert Zoellick, voorzitter van de Wereldbank, bij de aankondiging ervan.
Het programma, dat verschillende mogelijkheden biedt om op een voedselcrisis te reageren, moet het voor de Wereldbank eenvoudiger maken om snel bij te springen als landen te maken krijgen met gevaarlijke prijsstijgingen.
“De volatiliteit van de wereldvoedselprijzen blijft aanzienlijk en in sommige landen draagt die bij aan de al hoge plaatselijke voedselprijzen als gevolg van andere factoren, zoals slecht weer”, zei Zoellick.
Snel
Het besluit van de bank volgt na een aantal ontwikkelingen die erop wijzen dat de voedselprijzen opnieuw de gevaarlijke niveaus van 2007 en 2008 kunnen bereiken.
“We verwachten dat de sterke volatiliteit van de voedselprijzen tot tenminste 2015 zal aanhouden. De reactivering van het crisisfonds van de bank betekent dat we klaar zijn om bij te springen als landen om hulp vragen”, zei Ngozi Okonjo-Iweala, directeur bij de Wereldbank.
Het GFRP werd gelanceerd in mei 2008. Tot nu toe gaf het fonds 1,2 miljard dollar uit aan hulpoperaties in 35 landen. Het betrof vooral landen in Afrika en Azië. Externe donoren gaven nog eens 200 miljoen dollar voor de operaties.
Het ging om geld voor plaatselijke voedselproductie, zoals het verstrekken van zaden en kunstmest of het verbeteren van de irrigatie, sociale zekerheidsprogramma’s of begrotingssteun om tariefverlagingen door te kunnen voeren.
Biobrandstoffen
Het programma biedt geen extra financiering naast die waar landen al recht op hebben. De 760 miljoen dollar komt uit een budget dat al bestemd was voor het leningen aan lage- en middeninkomenslanden. De verschuiving maakt het echter wel mogelijk om de mensen die het meest kwetsbaar zijn voor de effecten van prijsveranderingen, sneller te helpen.
Om de impact van prijsvolatiliteit op kwetsbare groepen te beperken, moeten er echter investeringen komen om vrouwen en kleine boeren te helpen, zegt Neil Watkins, directeur beleid en campagnes van ActionAid.
“Als landen moeten reageren op een crisis die grotendeels van buitenaf komt, zijn leningen niet het juiste middel”, zegt hij. Donaties zijn, in het bijzonder voor de armste landen, beter, zegt hij.
Volgens Watkins wordt de prijsvolatiliteit veroorzaakt door een internationale markt die steeds sterker beïnvloed wordt door de vraag naar biobrandstoffen, zoals ethanol uit maïs. Die markt is afhankelijk van de grillen van handelaren.
“Omdat steeds meer investeerders zich op de voedselmarkt storten, wordt deze markt minder het terrein van echte kopers en verkopers en meer het terrein van de financiële wereld”, zegt hij.
Instituten beginnen volgens hem wel in te zien dat ze plaatselijke gemeenschappen minder kwetsbaar kunnen maken voor de grillen van de internationale markt. Dit kan door te investeren in kleine boeren die produceren voor de plaatselijke markt.
Matthew Berger en Peter Boaz
IPS(JS, JG)
