1) Aanvankelijk zeiden leidende Antwerpse meerderheidspolitici dat een referendum organiseren in een grootstad een onmogelijke opdracht was voor Ademloos.

2) Toen de benodigde handtekeningen in zicht kwamen (januari 2009) verzocht burgemeester Patrick Janssens (SP.A) ze in te leveren. Hij zou persoonlijk zorgen voor de rest. Voorstel afgewezen natuurlijk.

3) Toen Ademloos het referendum over de verkiezingen tilde (juni 2009), pleitte de burgemeester er voor de vraag tot twee vragen uit te breiden.

4) Toen Ademloos de burgemeester volgde en hiertoe stappen ondernam, greep minister-president Kris Peeters (CD&V) persoonlijk in en het college plooide (5 september 2009).

5) De campagneslogan werd “Het BAM-tracé, stem nee”: en zo gebeurde door 60 procent van de kiezers (18 oktober 2009).

6) Nog dezelfde avond van het referendum startte de interpretatie van de politici over de vraag die was voorgelegd en de interpretatie die aan de uitslag moest worden gegeven.

7) Op 19 oktober 2009 ‘s middags keurde de Antwerpse provincieraad de milieuvergunning goed voor ‘werf 5’: hiermee werd de vernietiging van het St.-Annabos, een stads- en bufferbos van 90 hectare, goedgekeurd.

Achtergrond: het college had geen eensluidend advies kunnen geven, o.m. omdat er geen zekerheid was over het tracé in afwachting van de volksraadpleging. N.B. de provinciale deputés stemden 4 tegen 2, niet gehinderd door enige collegialiteit in hun besluit.

8) Dezelfde avond keurde de Antwerpse gemeenteraad, bijna met unanimiteit, het voorstel van het college goed om een negatief advies uit te brengen over de bouwaanvraag. Het respect voor de uitslag van de volksraadpleging was een zeer bepalend motief.

9) Op 20 oktober 2009 klopte de Vlaamse regering de stad Antwerpen in snelheid en kondigde de oprichting aan van zeven werkgroepen. Inspraak van Antwerpen hierin: 0,0.

10) Op 23 oktober 2009 werd het stedelijk proces afgesloten met de unanieme adviezen van de ADOMA, de Gecoro, de gemeenteraad van Antwerpen en het Antwerpse college. Ik kort af: neen tegen het BAM-tracé en Antwerpen wil mee aan tafel (een vrome wens).

11) Antwerpse afgevaardigden kregen zitting in slechts twee van de zeven werkgroepen.

12) Een nieuwe werfleider werd benoemd met als opdracht nummer 7: contact onderhouden met de actiegroepen (nooit één telefoontje gehad van die werfleider!).

13) Het burgerinitiatief Forum 2020 werd afgeblokt door Kris Peeters in hoogst eigen persoon, met actieve medewerking van de overheidsdiensten BAM en VVC.

14) Het dubbelbesluit van de Vlaamse regering werd genomen met drie te onderzoeken opties. Alle drie gebaseerd op het BAM-tracé dat was weggestemd en weggeadviseerd. Lang leve het respect voor Antwerpen en de volksraadplegingen.

15) Op 9 september 2010 werd door het onafhankelijke onderzoeksbureau TML (Leuven) een studie gepresenteerd van het Meccano-tracé. Dit tracé bleek superieur. Reactie van Kris Peeters: we gaan dit niet opnieuw onderzoeken.

16) Op 20 september 2010 leverde Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, de milieuvergunning af voor werfzone 5 over de vernietiging van het St.-Annabos.

17) Op 22 september 2010 werd de Diepe Wapper boven de doopvont gehouden. Alles wat titel en lint draagt, applaudisseerde, het BAM-tracé was gered, waar de viaducten worden afgebroken ontstaan ‘Boomse sleuven’ en de burgemeester krijgt nog een plein van 13 miljoen (of 3 miljard, de kosten van de Oosterweelverbinding op het BAM-tracé?). Factuur voor Anwterpen: 352 miljoen euro.

18) De burgemeester van Antwerpen verklaarde op maandag op ATV, exact één jaar na de volksraadpleging, dat de letterlijke campagneslogan geweest was “stem de brug onder de grond”.

Dit was drie dagen de Ademloos-slogan geweest, tot 4 september 2009, van toen af aan, na de aanslag van Kris Peeters, werd onze slogan “het BAM-tracé: stem nee!” Het BAM tracé: stem nee, kreeg 99 procent van de visibilieit in onze campagne, maar zelfs dit begin van waarheid mocht niet blijven bestaan.

Nee, de kiezers hadden immers gekregen waar ze om gevraagd hadden: geen viaducten, zo sprak een tevreden burgemeester.

Conclusie: zolang de ‘meerderheidspolitici’ zelf geen respect tonen voor democratische instrumenten als een volksraadpleging worden ze beter niet meer gebruikt voor ernstige zaken. Zeker niet voor het verkeerd investeren van ca. 4 miljard euro aan belastingmiddelen.
 
Heeft dit verhaal een moraal? Ja, nee, bolletje naar keuze in te vullen.
 
Wim van Hees
 
Wim van Hees is voorzitter van de Antwerpse actiegroep Ademloos.