Als het Volkscongres de juristen volgt, zal er in China niemand meer terechtgesteld worden voor belastingontduiking, het leegroven van grafkamers of de smokkel van zeldzame dieren. Ook voor de smokkel van goud, zilver of cultureel erfgoed, valsmunterij, bepaalde vormen van financiële fraude en het doorgeven van misdaadtechnieken zou de zwaarste straf niet meer gelden.
Subversie
Er zouden nog 55 soorten misdaden overblijven die wel tot een executie aanleiding kunnen geven. Daartoe behoren het openbaar maken van staatsgeheimen en vage categorieën als “subversie” en “pogingen om de staat te splijten”, maar ook het aanvaarden van smeergeld, het aanmaken van vervalste geneesmiddelen en zelfs de beschadiging van openbaar eigendom.
De experts die voor de wetswijziging pleiten, argumenteren dat er te veel mensen in China onterecht geëxecuteerd worden voor minder ernstige misdaden. De juristen hebben de autoriteiten er eerder ook al van overtuigd de goedkeuring van het Hooggerechtshof verplicht te stellen voor elke terdoodveroordeling, en bekentenissen die door foltering verkregen werden, niet toe te laten als grond voor dergelijke vonnissen.
Eerste stap
Of de nieuwe wetswijziging het aantal executies in China sterk zal doen dalen, valt nog af te wachten. De misdaden waarover nu wordt overlegd, werden zelden nog met de dood bestraft. De meeste doodvonnissen worden uitgesproken voor moord met verzwarende omstandigheden en grootschalige drugsmokkel. Amnesty International denkt dat de impact van het eventuele amendement daardoor beperkt zal zijn. Maar Pi Yijun, een hoogleraar criminologie aan de Chinese Universiteit voor Politieke Wetenschap en Recht, gaat ervan uit dat de wetswijziging het aantal executies met een vijfde kan doen dalen.
Volgens Pi is het een eerste stap. China moet de doodstraf geleidelijk uitsluiten voor nog meer misdaden, vindt hij. Volgens de hoogleraar blijft het land wel nood hebben aan een “krachtig en effectief strafregime”, en daar maakt de doodstraf deel van uit. Dissidenten in China argumenteren dat de doodstraf misdadigers niet afschrikt en een verdere smet vormt op het Chinese mensenrechtenblazoen.
China maakt geen statistieken over de doodstraf bekend. Amnesty International schat dat de Chinese overheid elk jaar duizenden mensen executeert, veel meer dan alle andere landen ter wereld samen. Dit jaar weigerde Amnesty een schatting bekend te maken. De Dui Hua Foundation, een mensenrechtenorganisatie in San Francisco, schat dat er in 2009 net geen vijfduizend Chinezen ter dood werden gebracht. In juli riep Zhao Bingzhi, een hoogleraar Strafrecht aan de Normaaluniversiteit in Beijing, de regering op cijfers vrij te geven over de doodstraf opdat alle Chinezen de hervorming van het strafregime zouden kunnen volgen.
Veel Chinezen zijn voor de doodstraf. Volgens een enquête door het nieuwsportaal Sina.com, is meer dan drie kwart van de bevolking voorstander van de executie van misdadigers.
Gordon Ross
IPS (PD, JG)
