Wat weet je over de Millenniumdoelstellingen?

Jonas Geirnaert: “Volgens mij – maar ik kan er volledig naast zitten – was het de bedoeling om tegen 2015 de armoede uit de wereld te helpen. Wat die doelstellingen concreet inhouden, weet ik eigenlijk niet.”

Desondanks ben je erg geëngageerd. Van waar komt dat engagement eigenlijk?

“Ik denk dat het begonnen is in mijn kindertijd, dankzij mijn ouders. Dat zijn eigenlijk hele brave en katholieke mensen, ze zijn al heel lang actief binnen de parochie. Ik kom uit een klein dorp, vandaar (lacht).”

“Mijn moeder weet ook veel over de vierde wereld en kansarme mensen. Ze heeft lang logopedie gegeven in het buitengewoon onderwijs, waar ook de zwakkeren uit de maatschappij over de vloer komen. Ook met Broederlijk Delen, 11.11.11 en Amnesty zijn mijn ouders erg begaan. Als kinderen kwamen mijn broer en ik vaak in contact met deze organisaties. Ik denk dat het van daaruit allemaal zo’n beetje gegroeid is.”

Was je als student begaan met wereldse problemen?

“Ik heb een paar keer brieven geschreven voor Amnesty International. Ook haalden we elk jaar geld op bij de mensen voor 11.11.11, maar het is niet zo dat ik de meest militante wereldverbeteraar was die je kon vinden. Los van het actief engagement ben ik wel altijd erg geïnteresseerd geweest. Ik probeerde me dan ook te informeren over wat er gaande was in de wereld.”

Doe je dat nog steeds?

“Ja. Ik vind het bijvoorbeeld nogal frappant dat heel veel grote bedrijven enkel geïnteresseerd zijn in geld. Ze handelen met het oog op winst en dat is op zich logisch, maar soms is de ethiek echt heel ver zoek.”

“Een paar jaar geleden kwam bijvoorbeeld aan het licht dat dure sportschoenen vaak gemaakt worden door kinderhandjes, en dat merkkledij tegen spotprijzen in landen als Indonesië geproduceerd wordt.”

“Ik vind het heel storend dat sommige bedrijven allerlei schandalige dingen doen, dit na een tijdje erkennen en zich naar eigen zeggen volledig herpakken. Want jammer genoeg komen hun zogenaamd goedbedoelde initiatieven er altijd pas na grootschalig protest, omdat ze ineens beseffen dat ze wel eens klanten zouden kunnen verliezen.”

“Dan verschijnt er wel een woordvoerder van dat bedrijf in de media die dan zegt ‘ah ja, dat is waar, sorry sorry sorry, we gaan dat niet meer doen’. Je krijgt het idee dat smeerlapperij oké is zolang niemand het weet.”

Hoe probeer je zelf te vermijden dat je aan dit soort ‘smeerlapperij’ meedoet?

“Ik denk dat ik dit niet voldoende doe. Het is erg moeilijk om daar heel consequent in te zijn. Ik heb vandaag ook nog Ice Tea van Unilever gedronken, terwijl ik niet weet wat dat bedrijf allemaal verkeerd doet. Misschien valt dat nog wel mee, maar daar ben ik niet helemaal van op de hoogte.”

“Wat banken betreft, heb ik me vorig jaar via de website van Netwerk Vlaanderen (www.netwerkvlaanderen.be) eens verdiept in wat de grote banken precies doen met het geld dat ze ter beschikking hebben. Netwerk Vlaanderen is een vzw die hierop probeert toe te kijken, maar jammer genoeg heeft zij enkel budget om de grootbanken te monitoren.”

“Deze banken doen blijkbaar allemaal foute dingen. Dat gaat van investeringen in wapenhandel – soms zelfs schaamteloos – tot investeringen in bedrijven die totaal geen oog hebben voor het milieu. Ik had mijn spaargeld staan bij KBC, die scoorde van alle grootbanken eigenlijk nog het best.”

“Toch heb ik beslist om over te stappen naar Triodos, een bank gespecialiseerd in duurzaam en ethisch beleggen. Ik vind dat mensen ook moeten beseffen dat je niet alleen bij grote beleggingsportefeuilles het risico loopt op slechte investeringen, zelfs als je gewoon je spaargeld bij een bank hebt staan, kan jouw geld fout belegd worden. Ook daar heb je dus een zekere verantwoordelijkheid.”

Kabouter Wesleyproducten werden tot voor kort verkocht in Oxfam-Wereldwinkels. Hoe is die samenwerking precies tot stand gekomen?

“Dat was eigenlijk in de nasleep van de eerste weken waarin Kabouter Wesley in het VRT-programma Man Bijt Hond te zien was. De strips waren toen al enkele keren in Humo verschenen en ineens ontstond er een ware hype, ook in Nederland.”

“Ik kreeg continu vragen naar T-shirts, kommen en eender wat. Mensen wilden blijkbaar iets met een Kabouter Wesley op. Ik ben er zelf niet zo happig op om zoiets commercieel uit te buiten, maar aan de andere kant had ik als kind ook wel graag een T-shirt of iets dergelijks met mijn favoriete striphelden.”

“Toen dacht ik dat de merchandising gekoppeld zou kunnen worden aan een goed doel, en Oxfam-Wereldwinkels leek daarvoor ideaal. Zij beschikken over een uitgebreid netwerk van winkels, zodat het niet bij een eenmalige actie zou blijven.”

“Een nicht van mij werkt op de dienst marketing van Oxfam. Uiteindelijk heb ik via haar enkele voorstellen gedaan. In het begin waren de meningen verdeeld: sommige mensen geloofden direct dat de producten zouden aanslaan bij jongeren, anderen vroegen zich af of het niet allemaal wat te vuilgebekt was. Al bij al is het een groot succes geworden. Oxfam heeft er gelukkig ook heel wat geld aan verdiend.”

Je bent ondertussen bekend als cartoonist, filmmaker, cabaretier en tegenwoordig ook bij schoolkinderen van op hun brooddoos. Waarschijnlijk word je constant aangesproken voor allerlei goede doelen. Hoe maak je hier keuzes in?

“Eigenlijk is tijd het enige criterium. Nu zit ik bijvoorbeeld in een drukke periode en moet heel vaak mensen teleurstellen. Dat gaat overigens niet alleen over goede doelen. Vorig jaar heb ik bijna elke avond en elk weekend gewerkt, wat echt uitputtend was.”

“Maar als het enigszins kan, ga ik graag op vragen in. Vorige week vroeg de gemeente Knokke-Heist mij nog om een tekening te maken voor een stickeractie ten voordele van Pakistan. Zoiets is voor mij misschien een half uurtje werk en dan denk ik: ‘Waarom niet?’.”

Probeer je op een ecologisch verantwoorde manier je werk te doen?

“Zelf vind ik dat ik daar helemaal niet consequent in ben. Als we bijvoorbeeld aan een tv-programma werken, zitten we vaak op heel veel verschillende locaties. Hoewel ik zelf geen rijbewijs heb, moet ik toch altijd met iemand meerijden.”

“Ook als we aan het schrijven zijn, kiezen we nogal snel voor een afgedrukte versie van een scenario, hoewel we dat eigenlijk ook op computer zouden kunnen lezen. Het is soms gewoon praktischer om zoiets echt in handen te hebben.”

“Op andere vlakken probeer ik dan wel verantwoorde keuzes te maken. Binnenkort komt er bijvoorbeeld een Kabouter Wesleyboek uit. Ik heb duidelijk aan de uitgever gevraagd er voor te zorgen dat dit boek oké is. Ik zou niet willen dat het in Indonesië gedrukt zou worden door kinderhandjes en ik heb ook om milieuvriendelijk papier gevraagd. Ook het kaftpapier en de etiketten die een tijdje geleden bij Humo zaten, zijn op een verantwoorde manier geproduceerd.”

Denk je dat het als artiest een goed idee is om te proberen je publiek een geweten te schoppen?

“Ik vind dat belangrijk, maar ik vind het ook geen verplichting. Als een comedian alleen lollig wilt doen en geen uitgesproken engagement heeft, dan vind ik dat best oké.”

“Ik apprecieer het wel als komieken hun engagement gebruiken. Theo Maassen en Javier Guzman zijn twee Nederlandse comedians die dat in mijn ogen erg goed doen, al weet ik dat vele mensen hun humor echt niet kunnen appreciëren.”

“Het meeste van wat wij tot hiertoe met Neveneffecten gedaan hebben, is gewoon grappig of absurd bedoeld. Soms steken we er wel een vorm van engagement in, al zal dat nooit het hoofddoel zijn. We proberen daar ook een balans in te vinden. Soms weet je dat je een grap maakt die sommige mensen aanstootgevend kunnen vinden, maar daar moet je als comedian ook niet te zwaar aan tillen.”

“Ik weet soms dat er reacties zullen komen, maar dan denk ik ‘op naar de volgende grap’. Die aanstootgevende grappen gaan dan vaak over zwakkeren of minderheidsgroepen. Ik denk dat het pas problematisch wordt als je alleen maar grappen maakt over dit soort mensen.”

“Tijdens Willy’s en Marjetten hebben we bijvoorbeeld vaak gelachen met de gemiddelde bekrompen Vlaming. Toen heeft Bart De Pauw ons eens gezegd dat we soms naar boven moesten schoppen, dat er ook met de rijke bevolking gespot mocht worden (lacht).”

Aan welke programma’s ben je momenteel aan het werken?

“Bart De Pauw heeft mij een tijdje geleden gevraagd om mee te schrijven aan een fictiereeks die hij bedacht had. Ik vond dat een heel goed idee, maar Bart was toen net vertrokken bij Woestijnvis en dat lag daar natuurlijk nog gevoelig.”

“Bart is een geweldig jeugdidool van mij, dus wilde ik de kans niet laten liggen om met hem samen te werken. De mensen van Woestijnvis hebben dan toch hun akkoord gegeven, dat getuigde volgens mij wel van een soort loyaliteit die ik zeker apprecieer.”

“We zijn ook al een tijdje met Neveneffecten aan een nieuw televisieprogramma aan het werken. Contractueel gezien moeten we daar uiteraard zeer geheim over doen (lacht).”

“Wij – en Woestijnvis trouwens ook – vinden het altijd leuk als de inhoud van een nieuw programma nog een verrassing blijft. Ik kan wel al vertellen dat het geen vervolg wordt op wat we al gedaan hebben met Neveneffecten. Het is iets compleet nieuw.”

© 2010 – Verrekijkers – Tekst: Karolien Berger, Foto: Koen Huysmans