Bij de avant-première van de film in Marseille kwam het op 20 september nog tot een protestactie van enkele organisaties van oud-kolonialen tegen deze ‘geschiedvervalsing’.

Naar aanleiding van het 63ste filmfestival van Cannes in mei dit jaar, waarop de film in de officiële competitie zat, reageerde Bouchareb (°1953) met een open brief aan de festivaldirectie op de kritiek op zijn nieuwste langspeelfilm.  DeWereldMorgen.be publiceerde die brief al in mei.

De film Hors-la-Loi, een co-productie gedraaid met Belgisch, Frans en Algerijns geld, gaat over de opstand in de Algerijnse stad Sétif op 8 mei 1945, de dag dat nazi-Duitsland zich overgaf op het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Die dag werden er honderd Franse kolonisten vermoord. De reactie hierop van de Franse koloniaal-militaire overheid was bijzonder hard. Franse troepen sloegen terug met 15.000 tot 20.000 doden tot gevolg.

Daarmee begon de Algerijnse oorlog voor onafhankelijkheid. Een strijd die nog tot 1962 zou duren. En tot op vandaag erg gevoelig ligt in Frankrijk. “Sétif was het moment dat de Algerijnen snapten dat ze alleen met de wapens onafhankelijkheid zouden bereiken, dat de beloften van generaal De Gaulle hol waren”, verklaarde Bouchareb zijn motivatie om de film te draaien.

De film van Bouchareb is wel op die reële historische gebeurtenissen van 1945 gebaseerd, maar is en blijft een fictiefilm, geen documentaire.

De drie broers uit de film zijn overlevenden van het bloedbad van Sétif. Ze worden uit hun land gezet en vinden elkaar terug in Frankrijk waar ze beslissen samen te strijden voor de onafhankelijkheid van Algerije.

De strijd van het FNL (Front de Libération Nationale) kreeg ook in Frankrijk steun van ruim 400.000 Algerijnse arbeiders die geld inzamelden om wapens te kopen voor de strijd in het thuisland.

De strijd in de bidonvilles van de Parijse voorstad Nanterre zal de broers uit elkaar drijven en uiteindelijk kapot maken. Om hun rechten te herwinnen, zullen ze alles moeten opgeven. Tijdens de harde strijd tegen de Franse geheime diensten nemen ze hun lot in eigen handen tot ze de overwinning bereiken en de onafhankelijkheid van Algerije wordt uitgeroepen.

De film eindigt met het bloedbad van 17 oktober 1961 in de straten van Parijs toen de Franse oproerpolitie tientallen Algerijnse manifestanten, die opkwamen voor de onafhankelijkheid van hun land, koelbloedig vermoorde.

“De oud-koloniale betogers hier in Frankrijk doen alsof zij de slachtoffers zijn, niet de Algerijenen die 120 jaar als Untermenschen zijn behandeld en aan wie keer op keer hun liberté en égalité werd geweigerd”, verklaarde Bouchareb als reactie op de controverses in Frankrijk.

Zo had echter het Franse conservatieve parlementslid voor het departement Alpes-Martimes, Lionnel Luca (UMP, de partij van president Nicolas Sarkozy), het niet begrepen. Nog voor de film officieel werd geselecteerd voor het prestigieuze filmfestival van Cannes 2010, ontlokte hij een controverse.

Luca ziet in het scenario “meerdere fouten en anachronismen”. Hij wil niet ontkennen dat de Fransen op een verwerpelijke manier hebben gereageerd in Sétif, maar beklemtoont dat dit een reactie was op eerder geweld van Algerijnse kant.

Ook de Franse staatssecretaris voor Oudstrijders, Hubert Falco (UMP), trad de mening van zijn partijgenoot bij. De eer van Frankrijk zou worden besmeurd door Boucharebs film.

Om zich te verdedigen, stuurde regisseur Bouchareb een open brief naar het Festival van Cannes:
 
“Sinds drie weken wordt er een polemiek gevoerd over de voorstelling van mijn film Hors-la-Loi in Cannes, terwijl de deelnemers aan dit debat de film nog niet eens gezien hebben … Om de gemoederen te bedaren, vind ik het belangrijk om twee dingen onder de aandacht te brengen:”

“Hors-la-Loi is fictie, een vertelling over drie Algerijnse broers en hun moeder over een periode van meer dan 35 jaar, van midden de jaren dertig tot aan de onafhankelijkheid van Algerije in 1962.”
 
“Voor mij zou het mogelijk moeten zijn dat de filmwereld alle mogelijke onderwerpen aansnijdt. Ik doe dat als regisseur, met mijn gevoeligheden, zonder wie dan ook te verplichten hiermee in te stemmen. Na de vertoning wordt het tijd dat het publieke debat hierover op gang komt.”
 
“Gehecht als ik ben aan de vrijheid van mening, lijkt het me normaal dat sommigen het niet eens zullen zijn met mijn film, maar ik hoop dat dit verschil van mening wordt uitgedrukt op een vreedzame manier, en in de sereniteit van een uitwisseling van ideeën.”
 
“Voor de hele wereld is Frankrijk een land van vrijheid, en ik ben er bijzonder trots op mijn film daar te kunnen tonen, op het meest prestigieuze filmfestival dat er ter wereld is. Ik hoop dan ook dat die vertoning op 21 mei kan plaatsvinden in een serene sfeer van wederzijds respect.”
 
Rachid Bouchareb

(vertaling uit het Frans: Barbara Vandenbussche)

Langspeelfilms van Rachid Bouchareb:

1985: Bâton Rouge
1991: Cheb
1994: Poussières de vies
2001: Little Senegal
2006: Indigènes
2009: London River (Zilveren Beer op Filmfestival van Berlijn 2009)
2010: Hors-la-Loi  (officiële selectie filmfestival Cannes 2010)

Kortfilms:

2004: Le vilain petit poussin
2005: L’ami y’a bon
2007: Djebel
2009: Houme – Vivre Ensemble