Foto: Toon Machiels is voorzitter van Vroem vzw, Vlaamse vereniging voor Voyageurs, Roms, Roma en Manoesjen (fotografie Vroem vzw).

De afgelopen maand stonden de media vol met berichten over Roma. In ons land en in Frankrijk werden Roma-nederzettingen ontruimd en Roma terug naar het land van herkomst gestuurd. 

Daarnaast trokken groepen Roma met mobilhomes en caravans door België, wat niet in goede aarde viel bij lokale overheden.

Toon Machiels, voorzitter van Vroem vzw uit Hasselt, reageerde op de gebeurtenissen met een opmerkelijk voorstel.

Spreidingsplan

Machiels: “Ik merk al een tijd dat Oost-Europese landen niet kunnen en niet willen werken aan een intensieve integratie van Roma in de samenleving. Daarom zou de Europese Unie beter een spreidingsplan opstellen. Ik pleit dan voor 1 procent Roma per land.”

“Roma uit Bulgarije en Roemenië  komen graag naar West-Europese landen. Waarom zouden wij hen blijven terugsturen? Wij zouden hen beter onder bepaale voorwaarden naar hier laten komen.”

Van illegaal naar legaal verblijf

Omdat West-Europa erg in trek is bij Roma, kunnen we er beter een systeem van maken, vindt Machiels. “In dat systeem kunnen wij hen geen vluchtelingenstatuut aanbieden. Wij moeten daarvoor op zoek naar een nieuw statuut.”

In dat nieuwe statuut nemen de EU-lidstaten Roma legaal op. Machiels: “Veel Roma verblijven illegaal in West-Europa. Met het vrijwillig herhuisvestingsplan verblijven Roma hier niet meer illegaal, maar legaal.”

Tot 100.000 Roma in ons land

Ons land telt nu 50.000 Roma. Als Machiels voorstel op Europees niveau aanvaard wordt, dan zou dat betekenen dat wij binnen een onbekend aantal jaren tot 100.000 Roma zouden opnemen in onze samenleving. 

Machiels: “Op ons grondgebied zouden we over een periode van tien jaar jaarlijks 5.000 Roma kunnen opnemen. Na tien jaar hebben we 50.000 Roma extra. Dit verhoogt hun aantal tot 100.000.”

Selectie van herhuisvestigers

Machiels voorstel betekent in de praktijk het volgende: “De meeste Roma zijn EU-bewoners. Wij moeten hen niet uitwijzen. Wij moeten hen de mogelijkheid bieden om hen vrijwillig te laten herhuisvesten.”

Dat is een idee dat besproken moet worden met alle EU-lidstaten. Machiels: “Een land als Bulgarije zou dit spreidingsplan in de Roma-wijken bekend kunnen maken. Samen kunnen wij Roma selecteren die in aanmerking komen voor dit spreidingsplan.”

Geen uitwijzingen

“Een onderdeel van die selectie is een voorbereidend integratieplan in het land van herkomst. Zo zouden Bulgaarse Roma al Nederlands in Bulgarije kunnen leren.”

Machiels benadrukt dat zijn plan niet over uitwijzingen gaat: “Dit gaat om een vrijwillige herhuisvesting.”

Moeizame integratie

Scholen en integratiecentra in Vlaanderen en Brussel bevestigen vaak de moeizame integratie van Roma in de samenleving. 

Machiels: “Integratie van Roma gaat niet spontaan. Tussen burgers en Roma is een extreme afstand. Scholen en integratiecentra merken telkens dat een tweesporenbeleid het beste werkt.”

Constructief tweesporenbeleid

“Aan de ene kant heb je de motiverende aanpak via het buurtwerk. Aan de andere kant heb je de dirigerende aanpak. Bijvoorbeeld: als ze uitkeringen krijgen, dan moeten zij daarvoor iets terug doen.”

“Tot slot moeten zowel burgers als Roma het wederzijdse wantrouwen overwinnen.”

Diverse Belgische Roma-organisaties ondertekenden al Machiels petitie. Het Vlaams Minderhedenforum nam het voorstel aan en zal dit deze week nog op politiek niveau bij vice-minister Joëlle Milquet lanceren. Machiels maakt zich klaar voor een lange weg.

Toon Machiels werkt al meer dan 20 jaar met Roma-groepen in Vlaanderen en in Brussel. In 2009 publiceerde hij het boek ‘Laat maar zitten… Integratie van Roma is een doe-woord’ (uitgeverij Garant). Dit boek is een aanbeveling voor iedereen die met Roma werkt.