Verslag, Nieuws, Milieu, België, Klimaat, VN-Klimaattop Kopenhagen, Gentse Feesten Debatten -

Als het klimaat verzandt in techniciteit

Wat na Kopenhagen? Over globalisering, klimaatverandering, energie, overbevolking en rechtvaardige duurzaamheid. Onder die noemer vond het zesde debat plaats op de Gentse Feesten. Het debat verdronk in techniciteit en de afkortingen vlogen je om de oren. En uw verslaggever was dan ook niet verbaasd dat er bij het einde van het debat nauwelijks nog volk in de zaal zat.

maandag 26 juli 2010 15:40
Spread the love

In tegenstelling tot wat we in de media gewoon zijn, ontbrak op dit debat terecht de klimaatscepticus. 99 procent van de wetenschappelijke wereld is het er over eens dat er iets aan de hand is met ons klimaat.

Toch brengen de meeste media het klimaatdebat als een discussie tussen de 1 procent charlatans, betaald door allerlei lobbygroepen, en de rest van de wetenschappelijke wereld. Op dit debat lagen de kaarten anders en kon het dan ook echt gaan over hoe we het tij kunnen keren.

Als we het klimaat terug op de sporen willen krijgen, zullen er ingrijpende maatregelen nodig zijn. En om die te kunnen doorvoeren, zal er een breed maatschappelijk draagvlak nodig zijn.

Over die stellingen was nagenoeg het voltallige panel het eens. Maar er schort iets met dat maatschappelijke draagvlak. De voorbije twee jaar zijn er in ons land bijvoorbeeld steeds minder mensen die vinden dat er dringend maatregelen moeten worden getroffen.

We zitten in een soort van vicieuze cirkel. “Het zijn de politici die over die maatregelen zullen moeten beslissen, maar zij zullen dat enkel doen als er een draagvlak is voor dergelijke ingrijpende maatregelen”, aldus Peter Tom Jones (KU Leuven).

Als belangrijkste stoorzender worden de media aangeduid. Die nemen klakkeloos de propaganda over van de industriële- en energielobby. Deze stellen bovendien het klimaatdebat voor als een bokswedstrijd tussen voor- en tegenstanders. Er werd verwezen naar ‘Climate Gate, herinner u, de kranten stonden er vol van. 

Het grote klimaatrapport van het IPCC, de VN-klimaatorganisatie, zou immers vol fouten en vervalsingen staan, die dan zouden moeten bewijzen dat het fout loopt met ons klimaat. Zes maanden later blijkt dat het gaat om twee kleine fouten die geen invloed hadden en hebben op de uitkomst van het onderzoek. Dat was natuurlijk geen voorpaginanieuws voor de meeste media.

Etienne Vermeersch stelde dat er maar één manier is om een maatschappelijk draagvlak te creëren: een ramp. Anderen zagen gelukkig andere sporen. 

Bart Martens (SP.A, ex-Bond Beter Leefmilieu) verwees naar de campagnes rond verkeersveiligheid en de campagne tegen het roken. Hij gaf aan dat die weldegelijk tot gedragswijzigingen hebben geleid en er nu een breed draagvlak voor is ontstaan. 

Verschillende andere panelleden wezen er echter op dat het met het klimaat net iets anders ligt. “Als een komeet op de aarde zou afstevenen, waarvan de impact gelijkaardig zou zijn aan de komeet die miljoenen jaren geleden de dinosauriërs uitroeide, dan zou de hele wereldgemeenschap zich klaarmaken om die komeet tegen te houden. De impact van de huidige klimaatcrisis zal wellicht groter zijn dan die van zo’n komeet.”

“Het is echter geen komeet die op ons afstevent, het is een geleidelijk proces. Bovendien vinden veel mensen het best OK indien ons klimaat een beetje meer zou gaan lijken op dat van de Middellandse Zee. Ze vinden dat helemaal geen verontrustend toekomstperspectief”, aldus Knack-journalist Dirk Draulans.

Peter Tom Jones gaf aan dat het volgens hem zal moeten komen van sociale bewegingen en het middenveld. “Zij zijn in staat om een maatschappelijk draagvlak te creëren.”  Peter Tom Jones is zelf één van de initiatiefnemers van het ‘transitienetwerk’, dat verschillende sociale bewegingen en partners uit het middenveld samenbrengt om te mobiliseren en te sensibiliseren over het klimaat en de klimaatverandering.

Toch waren er ook een paar stemmen die niet al te hoge verwachtingen hadden van dat maatschappelijke draagvlak. Volgens hen zullen we het tij enkel kunnen doen keren door technologische innovatie. Er is echter een probleem met die stelling wierpen meerdere panelleden op.

De toeristische sector bijvoorbeeld is verantwoordelijk voor heel wat CO2-uitstoot. Je kan door technologische verbeteringen wellicht de uitstoot van vliegtuigen beperken, maar nooit met een factor 10, en dat is wat we op termijn nodig hebben.

Anderen gaven dan weer aan dat je ook om die technologische revolutie te realiseren ingrijpende maatregelen zal nodig hebben. Als we bijvoorbeeld meer energie uit windmolens en zonnepanelen willen halen, moeten we ook het volledige elektriciteitsnetwerk hertekenen. Dat netwerk is nu helemaal geknipt op maat van de kernenergie. Voor duurzame energie heb je een heel ander soort netwerk (‘smart grid’) nodig.

En nog anderen gaven aan dat technologische innovatie soms gewoon niets uithaalt. Kijk naar de spaarlamp: de besparingen die mensen op de energiefactuur realiseren, worden vaak gebruikt om nu ook heel hun tuin te verlichten of om nog meer met het vliegtuig op reis te gaan. Het positieve effect aan de ene kant wordt dus volledig teniet gedaan door het extra verbruik aan de andere kant.

Er ontstond een consensus: als we het tij willen keren, hebben we een maatschappelijk draagvlak nodig. 

Het grootse gedeelte van het debat ging echter over welke nu al dan niet de juiste maatregelen zijn om het tij de doen keren. Voor de panelleden was dat wellicht uitermate boeiend, maar het publiek werd platgeslagen met vakjargon waar ook uw verslaggever niet in thuis is. We waren met drie om notities te nemen, maar geen van ons kon adequaat neerpennen wat daar vooraan werd verteld.

Weet u wat emissierechten zijn? Weet u hoe de handel in emissierechten werkt? Wist u dat we al aan de derde versie toe zijn van de manier waarop de handel in die rechten wordt georganiseerd? Wist u dat bepaalde bedrijven zich slapend verrijken door de handel in dergelijke emissierechten? Weet u hoe dat dan werkt?

Wij hebben wel een flauw vermoeden, maar konden uit het debat enkel opmaken dat er voor én tegenstanders zijn.  Er zijn mensen die heel die handel willen afschaffen en anderen die het anders willen organiseren.  Maar geen van de panelleden nam de moeite om ons en het publiek nog maar het ABC van die emissierechten eens toe te lichten.

We beloven dat we eerstdaags het volledige audioverslag zullen publiceren, want voor diegenen die thuis zijn in dit debat was het wellicht zeer boeiend.

Etienne Vermeersch (filosoof UGent) greep terug naar één van z’n basistheorieën: “Als we het klimaat willen redden, zullen we iets moeten doen aan de overbevolking van deze planeet”. De andere leden van het panel negeerden opvallend de stelling van Vermeersch. Enkel Eric Goeman, als moderator, trachtte daarover in debat te treden. 

Volgens Vermeersch houdt de klassieke stelling dat de bevolkingsexplosie afneemt naarmate de welvaart toeneemt geen steek. Hij vergeleek de bevolkingstoename van Nederland en België en gaf aan dat het niet het verschil in welvaart kan zijn dat verklaart waarom Nederland wel een bevolkingsexplosie kende en België niet. 

Met China en Japan gaf Vermeersch twee voorbeelden van het tegenovergestelde. Die twee landen konden maar hun welvaart doen toenemen door de bevolkingsexplosie strak onder controle te houden. De rest van panel had duidelijk niet veel zin om zich aan dit debat te wagen en dus bleef het bij een korte, maar spannende woordenwisseling tussen Eric Goeman en Etienne Vermeersch.

Ere wie ere toekomt, het was Vermeersch die er op het einde in slaagde het debat opnieuw wat concreet te maken. Vermeersch stelde immers voor de prijs van benzine elk jaar systematisch met 10 cent/liter te laten stijgen.  Volgens hem zou op die manier het verbruik dalen, maar meer nog zou de automobielsector daardoor zeer snel met zuiniger wagens op de markt komen.

Peter Tom Jones dacht dat het mogelijk zou zijn om hiervoor een draagvlak te creëren. Volgens Peter Tom Jones zouden ook de vakbonden akkoord kunnen gaan met dergelijke maatregelen.

Het leek er even op dat een consensus zou ontstaan in het panel dat je het klimaat enkel kan redden met asociale maatregelen. En ook hier ere wie ere toekomt, het was Tine Heyse van Groen! die aangaf dat de voorgestelde maatregelen eigenlijk zeer asociaal zijn.

Ze vond dat dergelijke maatregelen er enkel konden komen als de extra lasten voor werkende mensen op andere manieren gecompenseerd zouden worden. Het was haar verdienste hier ook een voorstel op tafel te leggen: “Als het mogelijk is om auto’s te maken die veel zuiniger zijn, als het mogelijk is om koelkasten, TV-toestellen, enzoverder…. te maken die veel minder energie verbruiken, waarom zouden we dan niet de energieverslindende varianten gewoon verbieden?”

Ze kon op nogal wat bijval rekenen van het panel, maar Vermeersch bleef dan weer opvallend stil bij dit voorstel.

KLIK HIER EN BELUISTER HET INTEGRAAL DEBAT

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!