Klaarheid scheppen doe je niet met slogans of krachttermen, maar met cijfers en feiten. Hier komen ze. De term brugpensioen is misleidend. Eigenlijk gaat het om een speciaal soort werkloosheidsuitkering. De 50-plussers die bij Opel Antwerpen aan de deur worden gezet, krijgen een aanvullende vergoeding boven hun werkloosheidsuitkering. Het is de werkgever (en dus niet de overheid) die die extra vergoeding betaalt.

De 50-plussers van Opel Antwerpen die voor brugpensioen kiezen, moeten zes maanden lang deel nemen aan een tewerkstellingscel die hen helpt om een nieuwe job te vinden. Als ze na die periode nog altijd werkloos zijn, moeten ze tot de dag dat ze 58 worden, beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt. Zij moeten dus net als andere werklozen bewijzen dat ze werk zoeken en ze moeten ook ingaan op passende jobaanbiedingen.

Goedkoper voor de overheid

Doordat zowel de bruggepensioneerde als de werkgever een sociale bijdrage betaalt, is het brugpensioen voor de overheid veel goedkoper dan de werkloosheid. Een bruggepensioneerde 50-plusser die een brutomaandloon had van 2700 euro, kost de overheid 10.212 euro per jaar. Als oudere werkloze zou die ontslagen werknemer de overheid elk jaar 15.180 euro kosten.   

2.027.603 van de Belgen zit in de leeftijdscategorie tussen 50 en 64. Meer dan een miljoen daarvan werkt niet. Maar slechts een heel klein deel is bruggepensioneerd: 119.000 om precies te zijn. Er zijn in die leeftijdsgroep ongeveer evenveel werklozen. Er zijn meer dan dubbel zoveel thuiswerkende vrouwen en mannen tussen 50 en 64. Er zijn ook 135.000 oudere arbeidsongeschikten.

Aantal bruggepensioneerden daalt

Tussen 2005 en 2009 is het aantal jonge bruggepensioneerden door het Generatiepact trouwens gedaald. Het aantal bruggepensioneerden onder de 55 jaar werd gehalveerd. Het aantal onder de 60 jaar is met een kwart gedaald. Er zijn volgens de RVA slechts 2633 bruggepensioneerden die na een herstructurering voor 58 jaar werden afgedankt (zoals bij Opel Antwerpen en Carrefour dus). Dat is iets meer dan een duizendste van de totale bevolkingsgroep tussen 50 en 64.

Als je het brugpensioen onder 58 voor bedrijven in moeilijkheden afschaft en als al die mensen aan de slag gaan, stijgt de activiteitsgraad dus met een paar duizendsten.

Oudere werklozen vinden geen werk

Als al die mensen aan de slag gaan. Wat helemaal niet zeker is. Slechts 2,5 procent van de werklozen ouder dan 55 vindt opnieuw werk. Het Europese gemiddelde is 14,7 procent. Toen in de jaren ’90 de normale brugpensioenleeftijd op 58 werd gebracht, zakte het aantal bruggepensioneerden, maar het aantal oudere werklozen verdubbelde. De bruggepensioneerden en de oudere werklozen en arbeidsongeschikten zijn dus communicerende vaten.

En werklozen of arbeidsongeschikten zijn veel duurder voor de overheid, zoals we hierboven al zagen. De wanhoopsschreeuw van Unizo-topman Karel Van Eetvelt – “Deze gemakkelijkheidsoplossing schaadt de betrokken arbeiders, de vele ondernemingen met vacatures en de samenleving die opdraait voor de kost ervan” – klopt niet.

De betrokken arbeiders houden iets meer over dan hun naakte werkloosheidsuitkering en de overheid moet minder diep in de zakken tasten. En de bedrijven? Die nemen zoals uit de cijfers én de vele getuigenissen blijkt geen oudere werknemers aan. Maar ze moeten wel een extra vergoeding betalen aan de ontslagen werknemers.

Is dat de reden waarom werkgeversorganisaties zich zo druk maken over het brugpensioen? Hun leden maken er nochtans graag gebruik. Ook Corelio (de uitgever van De Standaard die om de zoveel weken een vlammende commentaar publiceert tegen het brugpensioen) stuurde onlangs 20 oudere werknemers op brugpensioen.