De bekende Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar Paul Krugman wordt er zowaar een beetje moedeloos van. In een recente column in The New York Times waarschuwt hij voor de derde depressie.

Depressies zijn zeer zeldzaam, schrijft Krugman. Na de economische crisis van 1873 volgde een eerste lange periode van onstabiliteit en deflatie. De tweede depressie kwam er na de crash van 1929.

Nu zouden we dus toe zijn aan de derde depressie. Overal in de wereld wordt opgeroepen om te besparen terwijl het echte probleem volgens Krugman ‘inadequate spending’ is, te weinig uitgaven dus. Krugman is hard in zijn kritiek op de besparingsprofeten. Hij heeft het over de revival van een ouderwetse religie. Europese politici lijken volgens hem hun uitspraken te halen uit de verzamelde speeches van Herbert Hoover, de Amerikaanse president die door zijn economisch beleid de crisis van 1929 alleen maar dieper maakte.

En Griekenland dan?

Aanhangers van een streng budgettair beleid wijzen naar het Griekse voorbeeld. Kijk wat er gebeurt als het begrotingstekort oploopt. Fout voorbeeld, vindt Krugman. De Griekse regering stemde in met de meest hardvochtige besparingen, maar dat bracht geen rust op de financiële markten. Ierland sneed diep in de overheidsuitgaven, maar kwam toch onder vuur te liggen van speculanten.

Financiële markten snappen het beter dan de politici, meent Krugman. De buikriem aanspannen tijdens een recessie, maakt de crisis alleen maar dieper.

“En wie zal de prijs betalen voor die triomf van de orthodoxie,” vraagt Krugman zich af. “Het antwoord is: de tientallen miljoenen werklozen, velen van hen zullen nog jaren werkloos blijven, sommigen zullen misschien nooit meer werken.”

Belast speculatie

Krugman staat niet alleen. Joseph Stiglitz was vorige week in The Independent vernietigend voor de eerste begroting van de nieuwe Britse regering. “De besparingen in Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk zullen heel Europa pijn doen. En als iedereen dat beleid volgt, zullen hun begrotingstekorten alleen maar groter worden. Dus zullen ze nog meer moeten besparen en nog meer de belastingen moeten verhogen. Het is een vicieuze neerwaartse spiraal”, aldus Stiglitz.

Niet dat er helemaal niet kan bespaard worden. Stiglitz: “Schrap de oorlog in Afghanistan. Schrap een paar honderd miljard euro verkwistende militaire uitgaven. Schrap de subsidies voor de olie-industrie. Maar verhoog de uitgaven in andere sectoren zoals onderzoek en ontwikkeling, infrastructuur en onderwijs.”

Volgens Stiglitz kunnen zelfs bepaalde belastingen omhoog. Hij stelt voor om speculatieve inkomens een belasting van 40 procent op te leggen.

Arm Vlaanderen

In de Vlaamse media domineert echter de stem van het snoeikamp. Het opiniestuk van Johan Van Overtveldt, directeur van de denktank VKW Metena, in De Standaard van 30 juni was op dat vlak exemplarisch. De loonkost met minstens 5 en liefst 10 procent naar beneden, de centrale loonvorming loslaten (en dus zwakkere sectoren aan hun lot overlaten), de ontslagregeling versoepelen, brugpensioen afschaffen, werkloosheidsuitkeringen beperken, de overheidslonen bevriezen en de ambtenarenpensioenen verlagen. Deze collectieve verarming zal er volgens Van Overtveldt voor zorgen dat de economie aanzwengelt.

Eenmaal het regeerakkoord er is, zullen we zien of ook de nieuwe Belgische regering de weg opgaat van Merkel en Cameron. De eerste tip van sluier die Bart De Wever oplichtte (70 procent besparingen en 30 procent nieuwe inkomsten) belooft weinig goeds.