Er zijn voorbeelden genoeg uit onze geschiedenis die aantonen dat de kiezer soms monsters en wrede figuren aan de macht heeft gebracht. De kiezer heeft ook vaak incompetente politici een mandaat gegeven. Dit ondanks de ‘heilige’ democratische methode. Je kan dus heel makkelijk onbekwame en weinig democratische partijen en politici via de democratie aan de macht laten komen.

Hoe is dit mogelijk? Het is heel simpel. De politici en het hele apparaat dat in hun dienst staat, hebben in combinatie met de media de kiezer op zo’n manier versuft, dat de kiezer inderdaad niet anders kan dan gelijkhebben.

De politici blijven maar herhalen dat het de burger is die beslist, maar tegelijk zijn er tientallen mechanismen uit de grond gestampt die steeds ingewikkelder en professioneler worden om dezelfde burger te misleiden. Marketingbureaus, commerciële bedrijven, psychologen, sociologen, politicologen, fotografen, journalisten, ‘communicatiedeskundigen’, adviseurs in dit en dat, mediacontacten, ‘objectieve en onafhankelijke’ opiniepeilingen, enz…

Welke politieke partij (die iets betekent in het politieke landschap vandaag) heeft dit arsenaal niet achter zich? Overtuigen doe je tegenwoordig niet door inhoudelijk in debat te gaan, maar door tv-optredens, slogans, reclameborden, de juiste cravate vergezeld van een ‘eerlijke’ glimlach. 

Denk eens mee beste kiezer: waar gaat u de informatie halen? Uit onafhankelijke kritische bronnen (die zijn er steeds minder)? Via eigen onderzoek uit de partijprogramma’s? Of toch vooral uit wat de politici de kiezer (u) wijsmaken via de massamedia en andere reclamespecialismen op de markt om u te overtuigen dat zij en alleen zij de juiste keuze zijn.

Politici worden steeds beter in dat wijsmaken, want tegenwoordig krijgen ze constant ‘vorming’ over hoe ze moeten overkomen bij het grote publiek, de kiezers dus. Ze worden getraind door psychologen, marketingspecialisten en communicatiedeskundigen over hoe te spreken, welke lichaamstaal te gebruiken, waar en wanneer naar de camera te kijken, hoe zo eerlijk mogelijk over te komen, enz…

Dit dient allemaal om de burger te overtuigen. Het gaat niet om de inhoud, ook al beweren ze allemaal dat zij de enige zijn die het over de inhoud hebben. Het gaat om hoe zich ‘presenteren’. 

De politici en de media die dit soort van doen niet hebben kunnen doorstaan, zijn voor een deel schuldig. Ik ben van mening dat u, beste kiezer, ook schuldig bent. Zolang u dit toelaat tenminste.

Er staat veel meer op het spel dan debatten waar we maar moeilijk iets van kunnen begrijpen door de complexe taal die de politici gebruiken. ‘Technische termen’ zoals ze zelf zo vaak zeggen. Het gaat om de organisatie van onze samenleving: uw werk, het onderwijs van uw kinderen, uw gezondheidszorg, uw pensioenen, enz.

Genoeg dus met de onzin dat de burger altijd gelijk heeft of dat de burger niet schuldig is.

Want uiteindelijk zijn de politici die aan de macht zijn of morgen aan de macht komen, een weerspiegeling van de stem van de burgers. De burgers moeten zich niet laten ‘verwennen’ door oppervlakkige marketingstrategieën van politici die verpakt worden in sensationele massamedia. Politiek moet eerst en vooral over de burger en de samenleving gaan en dus niet over de mediatisering van de politiek.

Wat we nu voorgeschoteld krijgen, is veeleer een spektakel waar burgers tegenover elkaar worden gezet en de politici de engelbewaarders spelen.

Dus, beste kiezer, er staat veel te veel op het spel voor u en voor mij om het zo maar over te laten aan deze manipulatietechniek. Daarom geloof ik dat wij veel dieper moeten nadenken over onze stem. De burger moet kritisch worden en veel beter over zijn/haar stem nadenken.

Wij moeten ook kritischer zijn voor de politici en voor dit soort mediageile mechanismen die tot stand zijn gekomen en de politek bepalen. Het is makkelijk om jezelf gelijk te geven, en bij elke zin van je lievelingspoliticus als een volgzaam schaapje, ja te knikken. Maar de politici en de kiezers zouden er beter van worden als we eerst en vooral kritische burgers zijn in plaats van volgzame kiezers. Aan u de stem.
 
Bleri Lleshi

Bleri Lleshi is Brussels politicoloog, documentairemaker en co-auteur van het pas verschenen boek “Identiteit en Interculturaliteit – Identiteitsconstructie bij jongeren in Brussel”, uitgegeven bij VUBPRESS