Stel nu eens dat we kwaliteitsjournalisten hadden die diep graafden naar wat er allemaal fout loopt in de financiële sector en die daar op een hapklare manier verslag van deden in veelgelezen kranten of drukbekeken nieuwsuitzendingen. Dan zou de financiële crisis nooit zo erg zijn geweest.

Het is de boude stelling van de Amerikaanse mediacritici Robert McChesney en John Nichols. Ze illustreren hun punt met een verbluffend cijfer.

In 2005 en 2006, de twee jaren voor het losbarsten van de financiële crisis in de VS, werd er in de belangrijkste Amerikaanse media 3600 keer een specialist aan het woord gelaten die zijn licht mocht laten schijnen over de woningmarkt.

Oeps, twee keer er glad naast

Eén specialist, David Lereah, was goed voor bijna de helft van de citaten. Lereah was toen hoofdeconoom van de National Association of Realtors (zeg maar de lobbyclub van makelaars), een betrokken partij dus. Lereah presteerde het om in 2006, enkele maanden voor de ineenstorting van de Amerikaanse vastgoedmarkt een boek te schrijven met de titel: Why the Real Estate Boom Will Not Bust—And How You Can Profit from It.

Deze veelgeciteerde econoom was daarmee niet aan zijn proefstuk toe. In 2000 rolde zijn boek The Rules for Growing Rich: Making Money in the New Information Economy zelfs net te laat van de persen. De internetzeepbel was al uiteengespat.

Die charlatan was dus de lieveling van alle journalisten. Het woord ‘charlatan’ is eigenlijk slecht gekozen. Lereah is een professionele oplichter die precies deed wat hij moest doen als vertegenwoordiger van de makelaars: de prijzen van de huizen kunstmatig de hoogte in praten.

‘Lippens is onze chouchou’

Wie zich de voorbije dagen informeerde over de val van de euro en zich daarvoor wendde tot de openbare omroep, begrijpt de frustratie van McChesney en Nichols. Ok, wij hebben geen Lereah. Maar we hebben wel Paul D’Hoore en (de bijklussende KBC-bankier) Pascal Paepen. Paul D’Hoore werkt als onafhankelijk financieel journalist voor de VRT. Daarnaast is hij ook uitgever van een succesvolle beursbrief met tips voor beleggers.

Een jaar voor de schipbreuk van Fortis die heel wat brave huisvaders hun appel voor de dorst kostte, schreef D’Hoore nog een ode aan Fortis-kapitein Maurice Lippens. “Maurice Lippens is een wínnaar. Hij is niét de Poupou, maar de chouchou van de Belgische financiële wereld.”

Anderhalve maand vóór de ontmanteling van Fortis kluste Paul D’Hoore nog bij voor Lippens en co. De onafhankelijke journalist presenteerde toen de infoshows waarmee Fortis nog een laatste maal de aandeelhouders probeerde te paaien.

Nadat Fortis in stukken werd gehakt, gaf D’Hoore op Phara toe dat hij dingen verzwijgt. Als een bank op instorten staat, moet je daar over zwijgen, want anders is het nog moeilijker om de bank te doen landen.

Niks aan de hand

Die bekentenis zegt alles. Voor D’Hoore is er nooit een fundamenteel probleem met de banken, met de euro, kortom met ons financieel systeem. Het is allemaal een kwestie van vertrouwen. Hebben de speculanten vertrouwen, dan stijgen de beurzen en is er niks aan de hand. En als een journalist dat vertrouwen wat kan versterken met geruststellende praatjes op radio en tv, dan moet dat maar.

En zo denderen we onwetend verder naar de volgende crisis. Van D’Hoore zullen we het pas horen als het te laat is.   

PS: Waar kan de nieuwshongerige lezer dan wel terecht? Op het internet is er heel wat te vinden. Volg de blog van Nomi Prins. Deze ex-bankier ontpopte zich tot een genadeloze critica van haar oud-collega’s. We proberen af en toe een stuk van haar te vertalen. In België is er professor Eric De Keuleneer, een specialist die veel te weinig airplay krijgt in Vlaanderen. Gelukkig heeft hij een interessante drietalige blog.