Opinie, Nieuws, Wereld, Economie, 11.11.11, Financiële crisis, Attac, Tobintaks, FTT, Regulering -

Verder knokken voor de Tobintaks: “Make Finance Pay”

Woensdag 19 mei werd in verschillende Europese steden actie gevoerd voor een strakkere regulering van de financiële sector. Een jaar na de ‘grootste financiële crisis sinds de jaren dertig' en de eerste paniekvergaderingen van de G-20, bezondigt de financiële sector zich nog steeds aan hetzelfde wangedrag.

woensdag 19 mei 2010 19:14
Spread the love

De crisis in Griekenland en de eurozone etaleert het weer allemaal: het opzetten van verdachte financiële constructies, muntspeculatie, onverantwoord gedrag van niet altijd even ‘onpartijdige’ ratingagentschappen. Voorlopig reageert de EU met een financiële buffer van 750 miljard euro. Dat is veel geld, maar geen sluitende regulering.

“Er moet nu dringend werk worden gemaakt van échte maatregelen om de speelruimte van de groten in de financiële sector drastisch in te perken”, vinden Rudy De Meyer van 11.11.11 en Eric Goeman van Attac-Vlaanderen.
 

De Financiële Transactie Taks (FTT) die nu maar eens echt op de rails moet worden gezet, is echter geen wondermiddel. De taks is ook voor ons maar een van de vele instrumenten in het brede gamma dat we in de aanpak van financiële crises nodig hebben.

Maar het is wel een uitstekend instrument. Het is technisch haalbaar. Het kan vrij snel en door afzonderlijke landen en landengroepen, zoals de eurozone, worden toegepast.

Het kan helpen om kapitaalbewegingen meer op de langere termijn te richten dan op het dagelijkse heen-en-weergeflits. En de taks kan heel veel geld opbrengen voor ontwikkeling en de financiering van de Global Public Goods (wereldwijde publieke ‘goederen’, zoals water, onderwijs, gezondheidszorg).

De steun van NGO’s, internationale netwerken en vakbonden is groter dan ooit. Het wordt hoog tijd om al die steun ook te bundelen rond een gezamenlijk voorstel en gezamenlijke actie. Om druk te zetten op de G-20 (juni 2010) en de FTT stevig aan bod te doen komen in de VN-conferentie over de Millenniumdoelen (New York, september 2010).

Voorzichtig optimistisch

Enkele maanden geleden waren we voorzichtig optimistisch over de levenskansen van een belasting op munttransacties, of op financiële transacties in het algemeen. In het gewoel van de grote financiële crisis in 2008 – 2009 waren de politieke leiders, tot op het niveau van de G-20, op zoek naar een manier om de banken en andere groten uit de financiële sector een deel van de opgelopen averij te laten betalen.

Het idee van een belasting op financiële transacties paste relatief goed in dat plaatje. Het rijtje internationale prominenten dat op zijn minst lippendienst verleende, was indrukwekkend. Het idee van de taks vond ook zijn weg naar de instellingen.

Het Europees Parlement keurde resoluties goed ten gunste van de taks. De europarlementariërs vroegen de Europese Commissie ook om een rapport op te stellen dat het nut en de wenselijkheid van een financiële transactietaks en andere vormen van innoverende financiering zou onderzoeken.

Op een nog hoger niveau gaf de G-20 opdracht aan het Internationaal Muntfonds (IMF) te zoeken naar manieren om de financiële sector te laten meebetalen voor de schade die de financiële crisis heeft veroorzaakt. Het fonds moest ook aangeven hoe schade door dergelijke crises in de toekomst zou kunnen worden beperkt.

Met een bekeerde Belgische regering?

Op Belgisch niveau was de vooruitgang spectaculair. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Yves Leterme (CD&V) lanceerde in oktober 2009 in Parijs (in het kader van de vooral door Frankrijk getrokken ‘Leading Group on Innovative Financing’), samen met een twaalftal ministers uit andere landen, een ministeriële werkgroep over de belasting.

Die groep stelde een panel van experts samen waarin, naast Lieven Denys (een van de auteurs van de Belgische ‘Tobinwet’ uit 2004), nog enkele notoire voorstanders van de FTT waren opgenomen. Het voorbeeld werkte aanstekelijk. Onze overheid sponsorde een vergadering van het internationaal panel van experts in Brussel.

Minister van Ontwikkelingssamenwerking Charles Michel (MR) ging op een vergadering van Europese collega-ministers de taks actief verdedigen. Op een consultatievergadering in voorbereiding van het Belgische EU-voorzitterschap verklaarde zelfs minister van Financiën, Didier Reynders (MR), zich bereid om i.v.m. de taks Europese initiatieven te steunen.

Het DGOS (Directoraat-Generaal Ontwikkelingssamenwerking) loopt met plannen rond om in de marge van de VN-top over de Millenniumdoelstellingen in september 2010 mee te werken aan een evenement rond de taks.

Niet zonder slag of stoot

De tegenstanders gingen niet zomaar liggen bloeden. VS-president Barack Obama kwam met het voorstel voor een veel zwakkere bankbelasting. Een ‘elegante uitweg’ die door heel wat andere regeringsleiders werd aangegrepen. De Europese Commissie produceerde een agressief, negatief rapport dat de FTT onbehoorlijk veel kritischer behandelde dan andere voorstellen voor innoverende financiering.

De EU-Commissie klampt zich vast aan oude, weerlegde tegenargumenten (zoals grote delocalisatie van activiteiten, de nood aan een globale toepassing en de onverenigbaarheid met Europese verdragen.)

Het rapport van het IMF circuleert in een voorlopige versie. Nuttig is dat het IMF alvast de haalbaarheid van de FTT bevestigt. Het fonds haalt uiteindelijk wel twee andere voorstellen uit de mand.

Een eerste belasting moet dienen om een buffer op te bouwen om in geval van een nieuwe crisis reddingsoperaties te financieren. Ze zou vooral gericht zijn op grote banken die bij faling een risico zouden betekenen voor het financieel wereldsysteem.

De tweede taks zou geheven worden op de winsten van de banken en overdreven bonussen van bankiers. Die tweede taks kreeg de toepasselijke afkorting ‘FAT’-tax (Financial Activity Tax) mee. Het zijn deze voorstellen die in juni op de tafel van de G-20 zullen belanden.

Bij een eerste toetsing in de G-20 kreeg ook het IMF-voorstel overigens heel wat tegenwind. Volgens experts gaat het IMF met zijn voorstellen een stuk verder dan wat de meeste leiders van de G-20 willen. Maar een FTT of CTT  is het niet, niet naar opbrengst en niet naar regulerende invloed op de financiële sector.

Maar toch …

Ondanks alles staat de deur nog altijd op een kier. Er is nog geen beslissing gevallen over de IMF-voorstellen. De zwakke argumentatie van de Europese Commissie moet publiek worden gekraakt. Met de ‘nieuwe’ financiële crisis in Europa hebben de Europese ministers van Financiën (in een perscommuniqué na een recente ECOFIN-vergadering) de Financiële Transactie Taks toch weer op de politieke tafel gelegd. 

En het rapport van het panel van experts van de ‘Leading Group on Innovative Financing’ kan weer wind in de rug geven aan nieuwe acties. De steun van NGO’s , internationale netwerken en vakbonden is groter dan ooit.

Het wordt hoog tijd om al die steun ook te bundelen rond één gezamenlijk voorstel en gezamenlijke actie. Om de FTT stevig aan bod te laten komen op de VN-conferentie over de Millenniumdoelstellingen en om écht druk te zetten op de G-20. De internationale gemeenschap kan zich eigenlijk niet veroorloven om een uitstekend instrument als de FTT niet te gebruiken.

Rudy De Meyer, hoofd van de Beleidsdienst van 11.11.11, de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging
Eric Goeman, woordvoerder van Attac Vlaanderen

take down
the paywall
steun ons nu!