Voor zijn onderzoek gebruikte het Minderhedenforum de Nederlandstalige lijsten (effectieven en opvolgers) van CD&V, Groen!, Lijst Dedecker, N-VA, Open VLD, SP.A en Vlaams Belang.

Aan Franstalige zijde werden CdHh, Ecolo, MR en PS opgenomen in het onderzoek. De telling is een schatting op basis van naam- en visuele herkenning. Hoewel niet sluitend, geeft de telling een duidelijke indicatie van de aan- of afwezigheid van ‘kleur’ op de lijsten.

Over heel België bekeken zijn de resultaten degelijk: zo’n 7,2 procent van de kandidaten heeft etnische roots. “Het landelijke cijfer beantwoordt nog niet aan de reële aanwezigheid van etnisch-culturele minderheden in de bevolking, maar het gaat toch al de goede weg op”, zegt Naima Charkaoui, directeur van het Minderhedenforum.

“De Nederlandstalige kieslijsten daarentegen halen een ruime onvoldoende. Hoewel de samenleving steeds diverser wordt, dreigt de stem van de etnisch-culturele minderheden in het volgende parlement nauwelijks gehoord te worden. Politici met etnische roots moeten we namelijk vaak met een vergrootglas gaan zoeken op de kieslijsten.”

Bij de Vlaamse partijen moet het Minderhedenforum inderdaad vaststellen dat zijn oproep voor meer kleur op de kieslijsten in dovemansoren is gevallen.

De cijfers van 2010 ogen zelfs slechter dan die van de verkiezingen van vorig jaar, toen de Nederlandstalige lijsten voor het Vlaamse, Brusselse en Europese Parlement gemiddeld nog 5 procent etnisch-culturele minderheden telden. Op de Nederlandstalige kieslijsten anno 2010 staat het cijfer op 4,3 procent. De senaatslijst scoort iets beter dan de kamerlijsten.

De Vlaamse partijen schuiven 7 effectieve senaatskandidaten en 6 opvolgers uit etnisch-culturele minderheden naar voren, een totaalpercentage van 4,8 procent. 46 politici met etnische roots staan in Vlaanderen op een Kamerlijst, een percentage van amper 3,8 procent.

Het ziet er kortom niet naar uit dat een correcte afspiegeling van de bevolking in Kamer en Senaat na 13 juni een stapje dichterbij komt. Momenteel zijn er 3 Nederlandstalige Kamerleden en 1 Senator met een etnisch-culturele achtergrond. 

Als we de cijfers van kandidaten op de Nederlandstalige lijsten (Kamer en Senaat) nader onder de loep nemen, komen we bovendien tot een aantal opmerkelijke vaststellingen:

• De partijen SP.A en Groen! trekken in hun eentje het percentage fors de hoogte in. Samen zijn zij goed voor 2/3 van alle kandidaten met etnische roots op effectieve en opvolgerslijsten. SP.A scoort het meest divers, met 23 kandidaten, gevolgd door Groen! (17), Open VLD (6), CD&V (5), N-VA (5), Lijst Dedecker (2) en Vlaams Belang (1).
• 15 allochtone politici kregen een plaats binnen de eerste vijf namen op de kieslijst, waarvan 9 binnen de eerste drie zitten. Groen! is de enige partij met een lijsttrekker uit etnisch-culturele minderheden.
• Bij de opvolgers hebben 8 politici met etnische roots een plaats binnen de eerste vijf van de lijst. 6 hiervan zitten zelfs binnen de top drie. SP.A en Groen! zijn de enige twee partijen met iemand uit een etnisch-culturele minderheid bovenaan de opvolgerslijst.
• Op de Kamerlijsten scoort de kieskring Limburg verhoudingsgewijs het beste met 6,8 procent etnisch-culturele kandidaten. Daarna volgen Antwerpen (6,2%), Oost-Vlaanderen (5,1%), Brussel-Halle-Vilvoorde (3,8%), Leuven (1,1%) en West-Vlaanderen (0%).
• Meer diversiteit op de kieslijsten is nochtans zeker mogelijk. Op de Franstalige lijsten ligt het aantal etnisch-culturele minderheden liefst 10 procent hoger dan op Nederlandstalige lijsten (14,3 procent tegenover 4,3 procent).
• Op de Franstalige senaatslijsten vinden we 14 effectieven en 2 opvolgers met etnische roots terug, wat betekent dat 1 op de 6 kandidaten (16,7%) uit een etnisch-culturele minderheid komt. De Franstalige kamerlijsten bevatten 67 etnisch-culturele kandidaten, een percentage van 13,8.

Het Minderhedenforum roept de Vlaamse partijen dan ook op om in de toekomst meer aandacht te besteden aan etnisch-culturele diversiteit. Wachten tot de volgende verkiezingen in 2012 of 2014 hoeft daarbij zelfs niet: ook bij de samenstelling van de regering en de kabinetten na 13 juni kunnen de Vlaamse partijen al een inhaalbeweging maken om de etnisch-culturele diversiteit van de samenleving zoveel mogelijk te weerspiegelen.

Naima Charkaoui

Naima Charkaoui is directeur van het Minderhedenforum Vlaanderen.