Luc Cortebeeck noemt het een merkwaardige paradox. Op een moment dat economen het erover eens zijn dat de Belgische sociale zekerheid de ergste schokken van de economische crisis wist op te vangen, ligt ons sociaal model onder vuur.
Cortebeeck ziet verschillende stormen opsteken. Een eerste is de budgettaire storm. “Geconcentreerd in de jaren 2012 en 2015 moeten we een inspanning leveren van 17 miljard euro. Dat zal ongetwijfeld pijn doen. Maar het moet rechtvaardig gedeelde pijn zijn. Met de sterkste schouders die de zwaarste lasten dragen. En waarbij we de zwakkeren ontzien. Om die reden alleen al moet vermeden worden dat de sanering vooral aan de kant van de uitgaven gebeurt.”
Volgens Cortebeeck moet de overheid op zoek naar nieuwe inkomsten. Hij denkt aan de strijd tegen fiscale fraude en een belasting op vermogen, op inkomens uit vermogen, en op bonussen. Maar, zo waarschuwt Cortebeeck: “We moeten vermijden bij onze eigen mensen de illusie te wekken dat het voor hen een geheel pijnloze operatie wordt. Daarvoor is de inspanning die we moeten leveren te groot.”
Geklaag en gezaag
Cortebeeck doet ook een oproep aan de werkgevers en vermogenden, en aan de politici die hun belangen behartigen. “Stop met dat eenzijdig geklaag en gezaag over het gebrek aan verantwoordelijkheidszin bij de werknemers en hun vakbonden. Welke opening hebben jullie al gemaakt? Om te matigen in jullie eisen naar de overheden? Ook jullie zullen jullie deel moeten doen.”
Volgens Cortebeeck dreigt er ook weer een nieuwe aanval op de automatische indexering van de lonen. “Zeker nu zich in Duitsland opnieuw een golf van sociale dumping aankondigt.”
Stormwind komt er volgens Cortebeeck ook uit Europa. “Europa legt een budgettaire sanering op die sneller gaat dan goed is voor het herstel van de economie en werkgelegenheid.” De vakbonden spraken donderdag bij de start van de Europese top al hun vrees uit over de Europa 2020-strategie. “Wat de werkgelegenheidsdoelstelling betreft komt Europa niet verder dan activering, flexibilisering, mobiliteit en modernisering van de arbeidsmarkten. Zodat die 75 procent-doelstelling (75% van de mensen aan het werk, nvdr) alleen maar een middel dreigt te worden voor het opjagen van niet-actieven en het afbouwen van de ontslagbescherming.”
Tegenwind
Op de terreinen waar de vakbonden ijveren voor sociale vooruitgang botsen ze op tegenwind. In het pensioendossier bijvoorbeeld, zegt Cortebeeck. “We willen de mensen niet beliegen. Het zal in de eerstkomende periode al bijzonder mooi zijn als we de welvaartsvastheid versterken, de minima kunnen optrekken tot een fatsoenlijk niveau en de plafonds welvaartvast maken. Maar we vragen dan ook enige matigheid van hen die azen op drastische besparingen, van de ‘die hards’ van het langer werken.” Cortebeeck wil bijvoorbeeld niet dat periodes van werkloosheid of ziekte niet langer of minder gaan meetellen bij de opbouw van het pensioen.