De politieke toestand is al maanden uiterst gespannen in het kleine Centraal-Afrikaanse land. Burundi maakt zich op voor algemene verkiezingen in mei.
“Er is echt iets bijzonders aan de hand. (…) Sinds ik mijn carrière in het leger 34 jaar geleden begon, hebben we nog nooit dergelijke, lang aanslepende crisis meegemaakt”, vertelde de generaal aan verslaggevers van het nationale Burundese persbureau. “Als deze crisis aanhoudt, kan dit het land in de afgrond storten”, zei hij in het Kirundi, de nationale taal van Burundi.
Poging tot staatsgreep
De minister van Defensie maakte zijn aankondiging bij de opening van het beruchte proces voor de krijgsraad van Bujumbura tegen 18 soldaten die formeel worden beschuldigd van ‘poging tot militaire staatsgreep’ en ‘destabilisering van de nationale instellingen’. Zij werden in januari 2010 gearresteerd.
Sinds december 2009 zijn ten minste zes onderofficieren gearresteerd en acht andere soldaten werden uit het leger ontslagen op verdenking van verspreiding van folders waarin ze militairen hadden opgeroepen in opstand te komen tegen hun hiërarchische oversten. Ze beschuldigden de legerleiding ervan geld dat was bedoeld om de soldij uit te betalen te hebben achtergehouden. Officieren zouden hoge lonen opstrijken terwijl de gewone manschappen maanden moeten wachten op hun soldij.
Weduwen van oudstrijders uit de burgeroorlog zouden gedwongen zijn het legerkamp – waar ze uit erkentelijkheid mochten blijven wonen – te verlaten. De gearresteerde onderofficieren zouden gezworen hebben bloedig wraak te nemen tegen de legerleiding.
Legerkamp
In februari werd een soldaat gedood en geraakten twee anderen gewond tijdens een vuurgevecht onder militairen in een legerkamp in Bujumbura.
Zaterdagavond, 20 maart, heeft een onbekende schoten afgevuurd in de richting van het presidentieel paleis en de tweede vicepresident. Volgens de minister van Defensie was het een optreden van ‘vijanden van de vrede’.
Woensdag 24 maart bespreekt de commissie van Defensie en Nationale Veiligheid van het Burundese parlement een nieuwe studie over de aanhoudende problemen bij leger en politie.
“De uitdagingen zijn immens, maar we zullen alles doen om misverstanden weg te nemen”, verzekerde generaal Niyoyankana. “De huidige wetgeving is te vaag over allerlei organisatorische kwesties binnen leger en politie, met name over lonen, pensioenen en de levensomstandigheden van gewone manschappen”, zei de minister.
Ten slotte riep hij alle Burundese politieke partijen, de regering en de oppositie op om zich verantwoordelijk te tonen in het licht van de komende verkiezingen.
Rapport mensenrechten
Vorige week stelde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Hillary Clinton, een rapport voor aan de Senaat over de toestand van de mensenrechten in de wereld. Wat Burundi betreft, legt het rapport de nadruk op het veiligheidsprobleem. Nog al te vaak zijn soldaten en politiemensen betrokken bij schendingen van fundamentele mensenrechten van burgers. Vrouwen worden verkracht, mensen zonder duidelijke aanklacht opgesloten, politieke tegenstanders van de regering krijgen te maken met harde repressie, het rechtssysteem werkt niet onafhankelijk en de vrije meningsuiting en vrijheid van vereniging zijn niet voldoende gegarandeerd.
Volgens het Amerikaanse rapport zou de regering de jongerenmilitie Imbonerakure van de CNDD-FDD (nvdr: de partij aan de macht van de in 2005 verkozen president Pierre Nkurunziza) gebruiken om tegenstanders te intimideren. Vorig jaar werd de vicevoorzitter van oppositiepartij Olucome, Ernest Manirumva, in onopgehelderde omstandigheden vermoord.
Bronen: AFP, Jeune Afrique en ARIB (Association de Réflexion et d’Information sur le Burundi)