Over één cijfer bestaat geen twijfel. Dat is de brutokost van de maatregel. In 2006 kostte de notionele interestaftrek de overheid 2,65 miljard euro. In 2008 was de bruto kostprijs al gestegen tot 4,4 miljard euro. Dat is een pak hoger dan wat de regering oorspronkelijk geraamd had. Toen de maatregel in 2006 werd ingevoerd verzekerde minister van Financiën Didier Reynders dat de brutokost niet hoger dan 566 miljoen euro zou bedragen.

Maar, zo zeggen voorstanders van de maatregel, de notionele interestaftrek kwam in de plaats van de fiscale gunstregimes voor coördinatiecentra die onder Europese druk moesten worden afgebouwd. De Europese Commissie oordeelde dat de fiscale voordelen waarvan die coördinatiecentra genoten een vorm van illegale overheidssteun waren.

Als je die fiscale voordelen die al bestonden aftrekt van de brutokostprijs van de notionele interestaftrek kom je toch nog altijd aan een bedrag van 2 miljard euro. Dat cijfer komt van Christian Valenduc, adviseur-generaal van de studiedienst van de federale overheidsdienst Financiën.

Maar er zijn ook terugverdieneffecten, zo klinkt het bij de voorstanders. De maatregel lokt buitenlandse bedrijven naar België en er worden jobs gecreëerd. Als je dat allemaal meetelt, kom je volgens de berekeningen van de Nationale Bank aan een nettokost die ergens tussen de 280 en 770 miljoen euro ligt.

Volgens Christian Valenduc van het ministerie van Financiën is het bijzonder moeilijk om te berekenen wat de eventuele terugverdieneffecten zijn. Dat blijkt eigenlijk ook het cijfer van de Nationale Bank. De Nationale Bank maakt het zich gemakkelijk met een foutenmarge van zomaar even 500 miljoen euro.

Uit de nieuwe cijfers waar de Nationale Bank mee op de proppen kwam, blijkt ook dat de overheid zeer diep in de buidel moet tasten voor elke extra job die dankzij de notionele interestaftrek wordt gecreëerd. In één van de scenario’s van de Nationale Bank gaf de overheid 770 miljoen euro uit en leverde dat 6700 jobs op. Dat komt neer op 114.000 euro per job.

Als het echt de bedoeling is om werk te creëren zijn er wel betere manieren te verzinnen, zei Christian Valenduc tijdens de hoorzitting. Dat is ook de mening van Christophe Quintard, adviseur bij de studiedienst van de socialistische vakbond ABVV. “Als Google naar België komt, is dat niet voor de notionele interestaftrek, maar voor onze goede ligging, onze goede infrastructuur en onze geschoolde werknemers. Om die dingen op peil te houden heeft de overheid geld nodig”, aldus Quintard. Overheidsgeld dat nu via de notionele intrestaftrek verdwijnt richting enkele grote bedrijven.

Dirk Van der Maelen (sp.a) zette de 13 ‘grootgebruikers’ van de notionele interestaftrek op een rijtje. In 2007 genoten bedrijven als BASF, Bayer, Belgacom Mobile, Citibank, Fortis en KBC van een fiscaal voordeel van 1,6 miljard euro. In dat zelfde jaar – vóór het uitbreken van de crisis – schrapten deze bedrijven samen 194 jobs.

Notionele interestaftrek?
Bij de notionele interestaftrek kunnen bedrijven een fictieve rente aftrekken van hun winst. Bedrijven konden al langer de rente op geleend geld aftrekken. Dankzij de notionele interestaftrek kunnen ze nu ook een (fictieve) rente op hun eigen middelen die ze investeren aftrekken.