De SADC breekt een lans voor “waterboekhouding” (EAW – economic accounting for water). “Landen moeten systematisch de bijdrage van water in hun economie berekenen, en de impact van het waterverbruik en de vervuiling door landbouw, mijnbouw en industrie”, zegt Gift Manase, de hoofdauteur van het rapport. De resultaten die dat oplevert, zouden een vast onderdeel moeten worden in de economische planning.
“Eenvoudig uitgedrukt helpt waterboekhouding ons beter te begrijpen wat de gevolgen zijn van de keuzes die we maken bij het gebruik van onze watervoorraden”, zegt Amy Sullivan. Sullivan is verbonden aan FANRPAN, een netwerk van instellingen in Zuidelijk Afrika die onderzoek doen rond voedsel, landbouw en natuurlijke hulpbronnen. Ze houdt zich vooral met de Limpopo bezig, een rivier van 1600 kilometer die door Zuid-Afrika, Botswana, Zimbabwe en Mozambique stroomt.
Eén van de problemen die opduiken bij het voeren van een goede waterboekhouding is dat er vaak gegevens uit verschillende landen moeten worden samengebracht. Om ervaringen op te doen bij het uitwisselen van dergelijke gegevens, zette de SADC pilootprojecten op in het bekken van de Oranjerivier en de Maputo – twee andere rivieren die door verscheidene landen stromen – en in Malawi, Mauritius, Namibië en Zambia.
Ook Namibië, Botswana en Mauritius
Verscheidene landen in Zuidelijk Afrika blijken nog helemaal niet voldoende expertise in huis te hebben om de nodige gegevens te verzamelen. Alleen Namibië, Botswana, Mauritius en Zuid-Afrika voeren al een echte waterboekhouding. En zelfs die landen hebben nood aan gemeenschappelijke meetmethodes om gebruik te kunnen maken van gegevens uit de buurlanden of om de gegevens van verschillende binnenlandse instellingen te kunnen combineren.
De experts die de landen van Zuidelijk Afrika warm proberen te maken voor een doorgedreven waterboekhouding, leggen er de nadruk op dat het systeem oog probeert te hebben voor alle aspecten van watergebruik. Water is een belangrijke input voor de landbouw en de industrie, maar ook mensen hebben water nodig, en daarnaast leveren waterrijke gebieden ook milieudiensten, bijvoorbeeld bij de zuivering van afvalwater of de bescherming van steden voor overstromingen. “We onderzoeken hoe de watervoorraden evolueren en hoeveel winst er uit water wordt gepuurd, maar ook hoe vervuiling binnen de perken kan blijven en hoe water eerlijk verdeeld kan worden”, zegt Sullivan. “We proberen het gebruik van al het water dat aanwezig is in een bepaald stroomgebied zo goed mogelijk te plannen en te beheren.”
“Waterboekhouding begon als een onderzoeksinstrument, maar langzaamaan wordt het een nuttig beleidsinstrument”, zegt Sullivan.
Zuid-Afrika is een van de landen in de regio die volgens de VN dit decennium al met blijvende waterschaarste geconfronteerd zullen worden. De Zuid-Afrikaanse regering verwacht dat het land de komende 30 jaar 50 procent meer water zal nodig hebben. Dat heeft ook implicaties voor de buurlanden, want Zuid-Afrika moet het water van zijn grootste rivieren delen met andere landen in de regio.
