Zuid-Amerika is een interessant continent voor al wie geboeid is door politiek en in het bijzonder politiek van achter een linkse bril. Het is een continent met een geschiedenis dat leest als een roman.  

500 jaar strijd.

‘500 jaar van strijd’ wordt wel eens gezegd door de inheemse bevolking van het continent. Vanaf het begin van de kolonisatie, tot de dag van vandaag. Eerst tegen de Europese kolonisator, later tegen het imperialisme, veelal vanuit de VS, en dictaturen allerhande. 

Kort samengevat, hebben we rond 1810 de onafhankelijkheidsbeweging van o.a. Simon Boliviar. De macht bleef echter bij de oude kolonisator en jaren van afwisselend liberale en conservatieve regimes wisselden elkaar af, met af en toe een uitzondering op de regel zoals de Mexicaanse Revolutie in 1910.  

Vanaf rond de tweede wereldoorlog kwamen de communistische en anarchistische bewegingen in opmars. De VS vreesde voor een rood continent en hielp alles wat anti-communistische was met wapens en geld. De Koude Oorlog woede in de jaren ’50, ’60 en ’70 in alle hevigheid op het continent. Meestal was het een strijd van de rechtse regering tegen linkse guerrilla groeperingen, waarbij meestal de regering de bovenhand haalde. Uitzonderingen hierop zijn bijvoorbeeld Cuba met Fidel Castro en de Sandinisten in Nicaragua. Daar waar links de verkiezingen won, zoals Allende in Chili, liet de oude oligarchie het niet na geweld te gebruiken. De meeste linkse groeperingen, al dan niet gewapend, werden op repressieve wijze de kiem in gesmoord. 

 De jaren ’80 en ’90 waren die van het neo-liberalisme. Het communisme was failliet, maar zo ook heel het continent. Onder druk van het IMF, de Wereldbank en de VS voerden vele landen een uitverkoop van hun natuurlijke rijkdommen en economie door. Dit stuitte op massaal protest van de bevolking. Daarbovenop was het nog steeds zo dat je positie in de maatschappij bepaald werd door je afkomst. Blank was rijk, indiaans arm. Na enkele honderden jaren, nog steeds. De  frustratie onder de genegeerde massa’s groeide, ook al omdat mede dankzij de linkse traditie op het continent het politiek bewustzijn onder de bevolking erg groot is.  

Het socialisme van de 21ste eeuw.

Eind jaren ’90 al kwam met Chavéz al een linkse president aan de macht op het continent. En wat bleek, Chavez stond voor een nieuw soort links, het socialisme van de 21ste eeuw. Minder uit de boekjes gehaald, meer improviseren en participatie van het volk. Vanaf de jaren 2000 schopte nog meer ‘socialisten van de 21ste eeuw’ het tot president. Met bijvoorbeeld Correa in Ecuador en Morales in Bolivia. Ook ecologie krijgt aandacht en in beide landen werk men aan ‘vivir buen’, waarbij goed leven voorstaat op economische groei.  

Het kan interessant zijn voor de Europeanen iets te leren uit het nieuwe socialisme zoals we dat zien in een deel van Zuid-Amerika. Dat socialisme van de 21ste eeuw heeft een simpel recept. Men neme wat marxisme, men mengen dat met een klein beetje sociale democratie en anarchisme. Een stevige schep ecologie erbij en goed kruiden met links nationalisme.   

Het succes ligt misschien wel bij volgende doelstelling; zorg ervoor dat de armen er op vooruitgaan, dat de middenklasse er zeker niet op achteruit gaat en negeer de rijken niet maar doe af en toe een toegeving naar hen toe.   

Voor mensen die er, net als mij, van overtuigd zijn dat we iets kunnen leren van hetgeen in Zuid-Amerika gebeurt, of voor mensen die, eveneens net als mij, het continent een warm hart toe dragen vind er nu zaterdag een evenement plaats in Gent. Er zal onder meer een lezing zijn over de Mapuche indianen in Chili, een panelgesprek met o.a. de Boliviaanse ambassadeur en een film over Venezuela. Verder kan je er genieten van een Boliviaanse maaltijd en een streepje muziek.Meer info daarover vind je hier: http://www.11.be/component/one/activity/detail/mo_debat_latijns_amerika_continent_verandering,34532