Zuckerberg had op 1 mei een onderonsje met mediabonzen uit de VS. Wat hij te melden had, viel in goede aarde bij vertegenwoordigers van onder meer The New York Times en Rupert Murdoch’s News Corp. Hij bevestigde wat hij begin dit jaar al aankondigde in een Facebook-post.
Zijn bedrijf was een ranking aan het maken van media volgens ‘betrouwbaarheid’. ‘Betrouwbare’ media zouden vaker opduiken in nieuwslijnen. ‘Onbetrouwbare’ media zouden minder te zien zijn.
Die maatregel is een tweede klap voor alternatieve media. Eerder had Facebook al beslist om alle nieuwsmedia meer uit de nieuwslijnen te weren en om meer plaats te maken voor persoonlijk nieuws (zeg maar de vakantie- en maaltijdfoto’s).
Er mag niet meer gepolariseerd worden en mensen mogen niet naar de extremen geduwd worden, zei Zuckerberg aan de vertegenwoordigers van de mainstreammedia. “Wij voelen dat we een verantwoordelijkheid hebben om de polarisering tegen te gaan en een gemeenschappelijke grond te vinden”, zei hij.
Hij voegde er aan toe dat Facebook de portefeuille zou opentrekken, niet om mediabedrijven te betalen voor al het nieuws dat ze gratis op zijn website achterlaten, maar wel om ‘desinformatie’ te bekampen. Miljarden en miljarden dollar, zo beloofde hij. Er worden tienduizenden nieuwe krachten in dienst genomen die artikels zullen screenen. Op termijn moet artificiële intelligentie die taak overnemen, maar dat zal nog vijf tot tien jaar duren voor dat helemaal operationeel is, aldus Zuckerberg.
Richard Kim, uitgever van het progressieve The Nation Magazine vatte goed samen wat het gevaar is van die ontwikkeling: “Dit kan desastreus zijn voor opiniërende journalistiek en de sleutelrol die die speelt in de democratie”.
Vrijplaats
Het internet begon twintig jaar geleden als een vrijplaats voor nieuwe journalistieke initiatieven buiten de mainstream. Het was niet langer nodig om grote sommen te investeren in de opstart van een papieren magazine of krant. Een website en wat serverruimte volstond.
Later kwam Facebook er bij en in die eerste jaren bood dat nog meer kansen om een publiek te bereiken. Als je een interessant artikel schreef, kon je een groot publiek bereiken doordat mensen het massaal deelden. Zo werd de dominantie van de mainstream wat doorbroken. Wat Zuckerberg nu doet, is die dominantie herstellen.
Het is bijzonder verontrustend dat een privébedrijf zal bepalen wat al dan niet ‘betrouwbaar’ nieuws is. Tenslotte waren het net de media waar Zuckerberg mee samen zat die ons de oorlog in Irak verkocht hebben. Eén miljardair die er een kunst van maakt om te ontsnappen aan strengere regels en om zo weinig mogelijk belastingen te betalen, werpt zichzelf op als de ultieme gatekeeper van ‘juiste’ meningen.
Ondertussen raakte ook bekend dat Facebook samen met de ultra-rechtse denktank Heritage Foundation aan het onderzoeken is of de medewerkers van Facebook geen ‘liberale bias’ hebben. Dat onderzoek komt er nadat Amerikaanse conservatieven jarenlang hebben ingehakt op Facebook omdat hun stem en hun meningen zouden gediscrimineerd worden. Er komt tegelijk ook een ‘burgerrechtenaudit’ nadat bleek dat het mogelijk is om te discrimineren op basis van kleur, afkomst en religie bij advertenties.
Linkse en progressieve alternatieve media kregen vorig jaar al een klap te verwerken toen Google iets gelijkaardigs deed. De zoekmachine paste de algoritmes aan zodat alternatieve sites minder vaak opduiken in de zoekresultaten. Nieuwssites als Alternet en Democracy Now zagen het aantal bezoekers dalen met 50 tot 70 procent. Ook DeWereldMorgen.be voelt de impact van die beslissingen.
Het lijkt allemaal vrij dystopisch. Een batterij werknemers van Facebook die zonder enige democratische controle en zonder transparantie artikels scannen en betrouwbaarheidspunten uitdelen. Op het moment dat steeds meer mensen Facebook gebruiken als nieuwsbron, wordt de beslissingsmacht van wat die mensen te zien krijgen in handen gelegd van één miljardair.
