Nieuws, Europa, Eurocrisis, Analyse -

Zoveelste cruciale top redt Europa niet

Ja, u kan uw croissants nog steeds betalen met euro's. Nee, de Europese Unie is ook na de zoveelste cruciale top niet uit de diepe crisis geraakt. Er komt een soort tweede Europese Unie zonder Groot-Brittannië met eigen regels en zonder veel democratische inspraak. Het Europees parlement staat buiten spel.

vrijdag 9 december 2011 23:53
Spread the love

De Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Nicolas Sarkozy hadden het de voorbije week al onder elkaar bedisseld: er moest een verdragswijziging komen zodat Europa nog meer begrotingsdiscipline kon afdwingen van de lidstaten.

Maar dat was zonder het opportunistisch euroscepticisme van de Britse regering gerekend. Premier David Cameron wou wel zijn handtekening plaatsen maar alleen als het Britse financiële centrum, de City of Londen, immuun zou worden voor strenge regels en een eventuele financiële transactietaks.

Daar wilden Sarkozy en Merkel dan weer niet van weten en dus komt er geen verdragswijziging. De 26 lidstaten besloten dan maar om een intergouvernementeel akkoord te sluiten zonder Groot-Brittannië.

Dat akkoord bevat strengere begrotingsafspraken. Een land dat niet snel genoeg een begrotingstekort boven de 3 procent wegwerkt, krijgt voortaan automatisch een sanctie. Die kan alleen worden ongedaan gemaakt als een grote meerderheid daarmee akkoord gaat.

Alle landen moeten ook de zogenaamde ‘golden rule’ opnemen in hun grondwet. Dat betekent dat dus wettelijk wordt vastgelegd dat het structurele begrotingstekort de 0,5 procent niet mag overschrijden. Er moet een automatisch correctiemechanisme komen als dat wel gebeurt.

Lidstaten met een tekort dat de 3 procent overschrijdt, moeten een programma met structurele hervormingen voorleggen aan de Europese Commissie. Die zal vervolgens ook toezien op de uitvoering van die hervormingen.

Er komt daarnaast ook een procedure waardoor alle grote economische hervormingen in lidstaten eerst besproken en gecoördineerd zullen worden op het niveau van de eurozone. Dat zorgt er voor dat het voortaan heel moeilijk wordt voor een land om sociale vooruitgang te boeken (bijvoorbeeld door een algemene arbeidsduurvermindering of zo).

Europees parlement zit er verweesd bij

Juridisch is dat intergouvernementeel akkoord wankel. Het bevat zo’n ingrijpende veranderingen dat het heel waarschijnlijk weer een reeks ratificaties zal uitlokken. Voor België is dat niet zo erg. Hier worden dergelijke akkoorden meestal zonder morren geratificeerd door de parlementsleden die de inhoud vaak niet eens kennen.

Maar in landen als Ierland en Nederland ligt dat anders. Oppositiepartijen PVV, SP en Groenlinks hebben al aangedrongen op een nieuw referendum. Als ook de PvdA zich daarbij aansluit, is er een meerderheid. Ook in Oostenrijk komt er waarschijnlijk een referendum.

Problematisch is ook dat de normale werking van de Europese instellingen omzeild wordt. Normaal geeft de Europese Raad de marsrichting aan. De Europese Commissie werkt een reeks voorstellen uit waarna het complexe spel met het Europees parlement begint dat alles in wetten moet gieten.

“De Europese volksvertegenwoordiging wordt hier volledig buitenspel gezet”, reageren de Europese parlementsleden Kathleen van Brempt (sp.a) en Bart Staes (Groen!) unisono.

Er is dus een dubbele beweging naar minder democratische controle. De nationale parlementen verliezen hun greep op de begroting en het Europees parlement heeft over dat nieuwe akkoord niets te zeggen.

Op naar de recessie

Maar de belangrijkste kritiek op het akkoord is natuurlijk dat het niets oplost. De toekomst van de euro blijft zeer onzeker en de Europese Unie zinkt weg in een economisch moeras. Nederland is officieel in recessie. De Italiaanse Nationale Bank berekende dat de aangekondigde besparingen van de regering van bankier Mario Monti de Italiaanse economie met een half procent zullen doen krimpen.

En gewond dier Griekenland dan. De Griekse economie kromp dit jaar weer met meer dan 5 procent. De jeugdwerkloosheid steeg tot 46,4 procent. Nog even en Griekse jongeren hebben meer kans om werkloos te zijn dan om een job te vinden.

Wat de Europese leiders vrijdagochtend beslisten, maakt dat alleen maar erger. “Meer fiscale discipline, meer automatische sancties en striktere opvolging zullen de woede bij de Europese burgers en werknemers alleen doen toenemen. Het zal niet zorgen voor duurzame groei en jobs voor miljoenen mensen”, reageert het Europees Vakverbond (EVV).

Het is common sense bij de niet-neoliberale economen. Onbezonnen saneren in economisch sombere tijden duwt de economie in een nog diepere recessie. En als de economie krimpt, worden het begrotingstekort en de overheidsschuld alleen maar groter.

De plannen van Merkel en Sarkozy doen ook niets aan de enorme onevenwichten binnen de Europese Unie die aan de basis liggen van de eurocrisis. Duitsland voert een agressieve loonpolitiek en heeft onder meer daardoor al jaren een overschot op de betalingsbalans dat flirt met de 6 procent. Duitsland voert dus veel meer auto’s uit dan het olijfolie en fetakaas invoert. Merkel wil nu dat alle Europese lidstaten hetzelfde doen. Tenzij er plots een land of desnoods een planeet gevonden wordt die alle overschotten van de Europese landen absorbeert.

Speculanten en het einde van de euro

De speculanten die de zwakkere eurolanden één voor één onder vuur nemen, worden ongemoeid gelaten. Onder waarnemers en ernstige economen groeit de consensus dat de Europese Centrale Bank agressief moet tussenkomen om speculanten af te blaffen. Maar ook onder de nieuwe voorzitter Mario Draghi (die met zijn landgenoot-premier niet alleen zijn voornaam maar ook een professioneel verleden bij Goldman Sachs gemeen heeft) houdt de ECB zich afzijdig behalve als het er op aankomt banken te hulp te snellen.

De Europese top voorziet ook weinig vuurkracht. Het noodfonds ESM komt er vroeger dan gepland maar zal ‘maar’ over 500 miljard euro beschikken. Italië en Spanje moeten volgend jaar alleen al 600 miljard zien te vinden op de financiële markten.

Op de top werd wel beslist om 200 miljard euro extra te geven aan het Internationaal Monetair Fonds. Via het IMF kan dat geld opnieuw bij noodlijdende Europese landen komen. Maar langs het IMF passeren komt ook neer op het opgeven van de soevereiniteit. Het IMF legt verschroeiende voorwaarden op landen die komen aankloppen voor hulp. Voorwaarden die al menig land in het Zuiden over de rand van de afgrond hebben geduwd.

Conclusie: Europa is sinds vrijdag weer wat minder democratisch, de economie zal volgende jaar krimpen en de opleving is niet in zicht en de euro… Ja, de euro is binnenkort misschien toch iets voor verzamelaars van oude munten.

take down
the paywall
steun ons nu!