Zonneergieinnovatie in Vlaanderen – een duistere nachtvertelling of alleen een nachtmerrie ?

Zonneenergie : duizend en één problemen

Laat ons eerlijk zijn : de regeling van de Vlaamse regeringen Peeters I en II voor subsidiëring van groene stroom via zonnepanelen of photovoltaïsche panelen was en is onderhevig aan heel wat o.i. terechte kritiek. 

We gaan even in op de duizend-en-één randbemerkingen op het hart van het gevoerde beleid.

Duur….

Het is de duurste vorm van alternatieve energie (die gekend is en werkt anno 2011) ; het is gericht op (voor subsidies) niet of marginaal rendabele projecten gezien de weinige zon in onze contreien ; de gegarandeerde prijs van de groene stroomcertificaten was veel te hoog ;  de verschillen in rendement tussen een bankspaarrekening of een overheidsobligatie enerzijds en een groene investering anderzijds was door de lage rentestand veel te hoog en onnodig hoog.

Kapitalistisch…

Zowel de kleine burger als de grote bedrijven genoten dezelfde voordelen dus de grotere bedrijven hadden meer te genieten ; er is geen maximum bovengrens zodat de grotere bedrijven en de rijkere burgers met meer dak sneller meer kunnen genieten van de voordelen ….

De overheid prefinanciert zelf de investering niet zodat enkel en vooral de “haves” (die zelf het geld hebben of kredieten kunnen mobiliseren maar die het het minst nodig hebben)  het voordeel kunnen meepikken ..

Het syteem krijgt zelfs een leven op zich ; het ontlokt in de pers de opmerking “dat sommige tomatenkwekers enkel nog certificatenkwekers zijn” omdat ze meer verdienen met de zonnesubsidiëring op de daken van hun serres dan met hun tomaten … ; de waarheid is genuanceerder maar we begrijpen de opmerking … .

Lelijk als de nacht ….

Zonneenergiepanelen zijn op de meeste daken lelijk als een lelijke nacht : het grijs-zwart steekt in kleur en vorm en compositie en soms zelfs in architectonische lijn stevig af tegen de meeste daken : lelijk als de nacht, ook overdag …. .
Na de lelijke huizenrijen krijgen we nu nog lelijke daken….. de ruimtelijke ordening verwordt hoe langer hoe meer de vaste bijslaap van de lelijkheid.

Niet-functioneel ……

Er is geen enkele band met eigen gebruik van de groene stroom om het voordeel te genieten, zodat men de energie ook op het net mag “gooien” met alle technische problemen vandien… .

Overheid grotendeels afwezig in eerste golf …..

Gezien het zonder subsidiëring niet rendabel is, doet de overheid zelf niet mee op haar gebouwen of op door haar indirect of direct betaalde gebouwen …… .

Pervers….. in effecten … maar alleen in Vlaanderen ….

Het systeem is verschrikkelijk pervers : doordat Eandis en Infrax als netwerkbeheerders verplicht zijn de certificaten die de zonnepaneleneigenaars bekomen op te kopen aan een minimumprijs die hoger ligt dan de marktwaarde, doen die daar verlies aan en beslissen die om die verliezen te compenseren door de prijzen voor ….. alle gebruikers te laten stijgen ; in Wallonië en Vlaanderen legde men de minimale prijzen lager en heeft men dit perverse effect dus niet ;  pas in 2010-2011 werd het in Vlaanderen enigszins bijgestuurd om enkele van die problemen te ondervangen ; het was en is dus in wezen een subsidiëring voor bestaande gevestigde technologie gekocht door de betere klassen en grotere en betere bedrijven dan innovatieondersteuning.

Het systeem factureert de “kleinere man” de investering van de “grotere man”; onder de grootste bevoordeligde investeerders bevinden zich IKEA (Zweedse meubelreus), Katoen Natie (bedrijfsreus van miljonair Fernand Huts), WDP (een vastgoedketen)…..en een heel pak welstellende Belgen. 

Opsouperend …..

Het systeem blijft massale sommen naar een toepassing van zonne-energie en niet naar innovatie daarop aansturen.

Veel te late reacties van de politiek in Vlaanderen …..

De late wijziging in 2011 van het systeem is al een schande op zich.
Om nog maar te zwijgen van het feit dat zowel Nederland, Duitsland, Italië en Spanje soortgelijke fouten maakten voor ons en …..  ze lang voor ons corrigeerden ; zelfs het katholieke ACW protesteert – uiteindelijk –  al werd de regeling geïnstalleerd en/of gehandhaafd mede door de regering onder leiding van …..CD&V-er Peeters.
Door de wijzigingen in het beleid maakt het ook planning voor KMO’s onmogelijk ; dit is spijtig, heel spijtig … .

Praktische organisatorische en kwaliteitsproblemen

En we hebben het dan nog niet over de praktische problemen van en in de markt waarvoor de wetgever ook geen specifieke oplossingen of bescherming heeft bedacht of verzorgd :
– iedereen die geregistreerd aannemer electriciteitswerken is mag zich installateur zonnepanelen noemen, al kent hij er niets van,
– sommige photovoltaïsche modules zijn gewoonweg rommel en zullen niet probleemloos 20 jaar meegaan,
– de panelen worden soms verkeerd gericht geinstalleerd (naar het noorden, het oosten of het westen, … ipv naar het zuiden),
– sommige panelen werden geinstalleerd maar niet aangesloten,
– sommige huizen staan een relevant deel van de tijd in de schaduw van andere huizen of bomen,
– de bekabeling is niet altijd goed gelegd,
– de elektrische veiligheid is niet altijd genoeg bekeken,
– de draagkracht van het dak is niet altijd genoeg getest,
– door een wirwar aan factoren zijn de rendementen soms ondermaats,
– de service na verkoop laat soms kontraktueel of feitelijk te wensen over,
– de inhoud van de  garantiesystemen verschillen grondig,
– sommige installateurs voorzien geen reserves of provisies voor de kosten van de nazorg en garanties ;
– sommige installateurs hebben, gelet op hun recente start, weinig buffer om bij grote technische problemen die zelf te dragen ;
– het systeem is fraudeerbaar en wordt misbruikt door gewoon meer aan te geven dan de meters aanduiden in je woning (of bedrijf) of door de installatiedatum te frauderen (te vervroegen naar een vorig meer interessanter tijdperk) terwijl er geen boetes zijn voorzien in het begin…. .

Geen Q-label

De verbruikersorganisatie Test-Aankoop eist terecht een Q-label en de producentenorganisatie stelt er onmiddellijk een voor want had de bui al lang zien aan komen hangen : ze komt naar voren met het zgn. Quest-label, dat ook een opbrengstgarantie voorziet …. .

Het warme Mattheuszonneenergieeffect…… ?

De Vlaamse regering had het geld dat ze gaf aan de zonneenergieinvesterende gezinnen en bedrijven ook kunnen investeren in de niet goed geïsoleerde gebouwen waarin naar schatting minstens 170 000 arme gezinnen wonen in Vlaanderen :
– zij hadden het nodig,
– het ware beter geweest hun energiekosten te verlagen dan die van de klasse die het niet nodig heeft ;
– wel integendeel : de Vlaamse regering laat zelfs die arme gezinnen mee betalen, via hogere energieprijzen, voor de (gesubsidiëerde) zonneenergie van de anderen … .
Ze start er (uit schaamte?) mee, maar veel te laat en veel te marginaal….
Uit schaamte liet ik er geen installeren, al had ik het mij kunnen permitteren en een mooie zaak doen op de kosten van de fiscus …. .

De zon gaat gratis op voor iedereen … but for some pigs she shines with extra yield ? 

De warme samenleving is er vooral degenen die het eigenlijk … niet nodig hebben …. .?

Literatuur

ADRIAEN, Minder steun voor grote zonneparken, in DE TIJD, 07 04 2011, p. 11.
ADRIAEN, D., “Schaf dat inefficiënte systeem van groene stroomcertificaten af”, in DE TIJD, 09 07 2010, p. 6.
ADRIAEN, D. , Kwaliteitslabel nodig voor zonnepanelen, in DETIJD, 30 06 2011, p. 9.
BELGA/TM., Extra kosten zonnepanelen niet overal even hoog, in DeMorgen, 13 04 2011, p. 5.
Belga, EE., “Keuze voor zonnepanelen is fout, in http://knack.rnews.be/nl/actualiteit/nieuws , 18 04 2011, 06 : 27.
DA., Minder geld voor grote zonneparken, in DE TIJD, 07 04 2011, p. 1.
DA, VREG voert boetesysteem in voor fraude met zonnepanelen, in DETIJD, 21 05 2011, p. 13.
DE BOCK, W., Een ontplofte markt met weinig zekerheden, in Netto, Energiegids,  maart 2011, p. 31 e.v.  .
DE MEESTER, T., Consument betaalt voor zonnepanelen van bedrijven, in DE TIJD, 19 04 2011, p. 23.
DEVELTERE, P., “Energie moet voor iedereen betaalbaar zijn”, in Visie, 08 04 2011, p. 3.
EE., “Consument betaalt voor zonneenergie bedrijven”, in http://knack.rnews.be/nl/actualiteit, 19 04 2011, 08:55.
HUBEAU, B., e.a., Het recht op energie is een grondrecht waard, in DeMorgen, 10 05 2011, p. 23.
JV., Sp.a spreekt met dubbele tong, in D Morgen, 19 04 2011, p. 5.
MELS, T., Waarom zonnepanelen stroom in Wallonië niet duurder maken, in DeMorgen, 04 04 2011, p. 7.
MOENS, B., Doorrekenen zonneenergie moet anders, in DE TIJD, 19 04 2011, p. 11.
SMEDTS, S., “Wij zijn bang dat binnen twee jaar ook windenergie verkeerd blijkt”, in DeMorgen, 19 04 2011, p. 4.
SMEDTS, S., Over de zin en vooral de onzin van zonnepanelen, in DeMorgen, 10 05 2011, p. 20.
VAN DEN BROECK, Vlaams geld gaat best naar groene pioniersprojecten, in DETIJD, 15 12 2010, p. 12.
VAN DEN BROECK, G., Solidarisering groene stroom helpt weinig, in DETIJD, 13 04 2011, p. 3.
VAN ESPEN, R., Voor een zorgeloze twintig jaar, in Netto, Energiegids, maart 2011, p. 32.
VERBRUGGEN A., Kopiëer Duits beleid voor groene stroom, in DETIJD, 30 04 2011, p. 20.
VERELST, J., Van den Bossche begraaft eigen oversubsidiëring zonnepanelen, in De Morgen, 19 04 2011, p. 4-5.
X., “Sommige tomatenkwekers zijn enkel certificatenkwekers”, in DE TIJD, 09 07 2010, p. 1.
X., West-Vlaming betaalt stroom duurder dan Antwerpenaar, in Metro, 13 04 2011.
X., Dedecker : “Consument draait op voor subsidies windmolens”, in De Morgen, 17 06 2011, p. 22.
X., Freya Van Den Bossche, in L’ECHO, 19 04 2011, p. 1.
X., Huts grootste slokop steun zonnepelen, in DE TIJD, 01 04 2011, p. 1.