Wie kan het Antwerpse Noord-Zuidbeleid beter evalueren dan de organisaties die er dag in dag uit mee geconfronteerd worden? AROSA is het officiële adviesorgaan voor ontwikkelingssamenwerking en Noord-Zuidbeleid van de stad Antwerpen. Diverse verenigingen uit Antwerpen zijn erin vertegenwoordigd. Het advies van AROSA is evenwel niet bindend. “Maar er wordt goed naar ons geluisterd”, verzekert voorzitter Cis Van Den Bogaert.
Hoe evalueert AROSA de voorbije zes jaar?
Van Den Bogaert: “We waarderen het werk van het uittredende stadsbestuur. De budgetten stegen, de subsidieprocedures werden verfijnd en er werd werk gemaakt van de ondersteuning van de verenigingen. Bovendien had de voorbije legislatuur een duidelijk toegewezen bevoegdheid voor ontwikkelingssamenwerking met een eigen schepen en een professionele administratie. De relatie tussen AROSA en de administratie was goed.”
Heeft AROSA al een advies klaar voor het volgende stadsbestuur?
“We dringen erop aan dat het stadsbestuur zich houdt aan zijn beleidsdoelstelling om het budget voor ontwikkelingssamenwerking jaarlijks met tien procent te laten stijgen. Die doelstelling werd de afgelopen legislatuur niet altijd gehaald.”
“Voorts vragen we dat de stad meer en actiever communiceert over de Noord-Zuidthema’s. De stad zet zich in voor het Zuiden, maar pakt daar te weinig mee uit. Ook willen we dat er meer werk gemaakt wordt van fair trade. De stadsdiensten en organisaties die verbonden zijn aan de stad moeten meer fairtradeproducten aanbieden aan hun personeel en klanten.”
“Tijdens de komende legislatuur valt het symbolische jaar 2015. Dat is de deadline voor het behalen van de acht VN-Millenniumdoelstellingen, een door de Verenigde Naties gelanceerde intentieverklaring die ook door België ondertekend werd. Hopelijk ligt ook de lokale politiek hier wakker van.”
Schepen voor Ontwikkelingssamenwerking Güler Turan: “Ik hoop dat Antwerpen trendsetter kan zijn”
Voor Güler Turan (SP.A) is het koffiedik kijken. Als schepen voor Ontwikkelingssamenwerking weet ze niet of ze de pen zal vasthouden bij het schrijven van het nieuwe bestuursakkoord. Maar haar enthousiasme spreekt boekdelen: “Als stad blijven we ons engageren voor het Zuiden.”
Trots op de Noord-Zuidwerking van het beleid, dat is Güler Turan. In 2009 startte Antwerpen een samenwerkingsverband met organisaties uit Antwerpen die zich inzetten voor onderwijs- of gezondheidsprojecten in Ghana, Marokko en Congo. Niet toevallig landen waarvan er een grote gemeenschap in Antwerpen woont. Een uniek project in Vlaanderen.
Turan: “Het bijzondere aan onze Zuidwerking is dat we de praktijkervaring van vierdepijlerorganisaties linken aan de expertise van onderzoeksinstituten of NGO’s. We leggen hen niets op, maar ondersteunen de organisaties om de situatie in het Zuiden te verbeteren.”
“Onze Zuidwerking is een totale win-winsituatie. Het is goed voor Antwerpen én voor het Zuiden. De betrokken vierdepijlerorganisaties werken samen met andere verenigingen, universiteiten, hogescholen en het lokale beleid. Een beter voorbeeld van integratie, inburgering en participatie vind je niet. Het stimuleert de burgers om niet naast elkaar, maar met elkaar te leven.”
“Er zijn al gemeenten die interesse vertonen in onze Zuidwerking. Ik hoop dat Antwerpen daarin een trendsetter kan zijn.”
Antwerpen heeft ook een fairtradebeleid. Volgens AROSA kan de stad daar nog meer werk van maken.
“De voorbije legislatuur lanceerden we elk jaar een nieuw fairtradeproduct. Over het laatste product zijn we nu aan het brainstormen. De Antwerpse stadsdiensten gebruiken jaarlijks welgeteld achttien ton fairtradekoffie. We geven ook acht ton fairtradebananen weg aan de kinderopvang. Tot op vandaag werden die producten enkel aangeboden aan de stadsdiensten. Bij de lancering van het nieuwe product op 3 juni gaan we ook de Antwerpenaren de mogelijkheid geven om daar gebruik van te maken.”
AROSA vindt dat het stadsbestuur de burger meer moet informeren en gevoelig maken voor ontwikkelingssamenwerking.
“Het is niet zo dat we niets doen. Op onze jaarlijkse nieuwjaarsreceptie op de Grote Markt bieden we bijvoorbeeld fairtradeproducten aan. We pakken daar blijkbaar te weinig mee uit. AROSA vraagt inderdaad dat we ons fairtradebeleid meer in de picture zetten. Já, we gaan dat doen en ik wacht niet tot de volgende legislatuur. We bekijken nu al hoe we over ons fairtradebeleid beter kunnen communiceren naar de burgers.”
Blijven organisaties die zich inzetten voor het Zuiden geen niche?
“Ontwikkelingssamenwerking is tout court een niche. De kleine budgetten die naar ontwikkelingssamenwerking gaan, zijn daar het bewijs van. Maar die beperkte middelen moeten we maximaal inzetten. Als je kijkt naar de meerwaarde die we leveren in Antwerpen én in het Zuiden, dan voeren wij een zeer efficiënt beleid.”
Antwerpen zou het Noord-Zuidbudget jaarlijks met tien procent verhogen, volgens AROSA is dat maar deels gelukt.
“Het budget is niet verminderd, ondanks de economische crisis. Dat is toch het voornaamste. De komende periode gaan we daar blijven op inzetten: als het van mij afhangt, mag het budget niet verminderen. Ik heb trouwens totaal geen indicaties dat het zou gebeuren.”
De federale overheid bespaarde toch al vijftig miljoen euro op ontwikkelingssamenwerking?
“Op federaal niveau wordt inderdaad serieus gesnoeid. Door de verdere staatshervorming zullen sommige fondsen van federaal niveau naar de gemeenten gaan. We gaan een onzekere periode tegemoet, maar er is geen enkele reden om ons beleid te veranderen.”
“We moeten natuurlijk niet naïef zijn. Als op federaal en op Vlaams niveau naar middelen wordt gezocht om het budget in evenwicht te krijgen, moeten ook de lagere overheden het met minder doen.”
Uiteindelijk geeft een Antwerpenaar maar één euro aan ontwikkelingssamenwerking, een Gentenaar bijna het dubbele.
“Het gaat niet enkel over hoeveel geld je uitgeeft aan ontwikkelingssamenwerking, maar ook hoe je die euro’s besteedt. Antwerpen zet dat geld heel efficiënt in zodat het effect hier en in het Zuiden groot is.”
Denk je dat de bevolking voldoende interesse heeft voor ontwikkelingssamenwerking?
“Ik geef toe dat we erg ons best moeten doen om de burger te blijven betrekken bij ontwikkelingssamenwerking. We zetten daarom ook sterk in op onderwijs om kinderen al op jonge leeftijd kennis te laten maken met de Noord-Zuidthema’s.”
“Er zijn natuurlijk stemmen die zich afvragen wat we voor het Zuiden kunnen betekenen en die vinden dat we in België al genoeg problemen hebben. Onze impact blijft bescheiden, maar de accenten die we nu leggen, zijn heel waardevol.”
Wat kan Antwerpen doen op wereldniveau?
“Als klein, dapper Vlaanderen kunnen we al veel betekenen als we op stadsniveau jongeren motiveren en engageren. Als we jongeren het belang van internationale solidariteit en duurzame investeringen meegeven, kunnen we als stad met 140.000 kinderen en jongeren een grote bijdrage leveren.”
Tijdens de volgende legislatuur valt de deadline voor de realisatie van de VN-Millenniumdoelstellingen. Zet het Antwerpse beleid daar extra op in?
“De stad heeft geen expliciet beleid voor de VN-Millenniumdoelstellingen, maar indirect natuurlijk wel. Neem nu de doelstelling dat het aantal mensen dat in armoede leeft en honger lijdt, gehalveerd moet zijn tegen 2015. Alles wat met ontwikkelingssamenwerking te maken heeft, speelt daar op in. Gezondheidszorg en onderwijs, de terreinen waarop we met onze Zuidwerking inzetten, zijn ook opgenomen in de Millenniumdoelstellingen.”
Wat na 14 oktober?
“Ik heb geen glazen bol en ik weet niet wat er na oktober zal gebeuren, maar ik heb er wel het volste vertrouwen in dat we dit beleid ook na 2012 kunnen voortzetten. Dat het budget elk jaar met tien procent kan groeien, dat we onze Zuidwerking voortzetten en dat we ons fairtradebeleid kunnen uitbreiden of verdiepen.”
“Er zijn inderdaad partijen die vinden dat ontwikkelingssamenwerking niet nodig is. Maar zullen zij deelnemen aan het volgende bestuur? Ik hoop van niet.”
Wat doet de dienst Ontwikkelingssamenwerking van Antwerpen?
We polsten bij de dienst Ontwikkelingssamenwerking van de stad naar haar visie op ontwikkelingssamenwerking. Een medewerker vertelt.
“Van alle beleidsniveaus staat een gemeentebestuur het dichtst bij het middenveld. Daarom zetten we in op de samenwerking met organisaties die zich inzetten voor het Zuiden. Dat gebeurt via adviesverlening en subsidies, maar we doen dat ook aan de hand van nieuwere initiatieven zoals de Zuidwerking.”
“Via die Zuidwerking coachen we verenigingen uit Antwerpen die een link hebben met Congo, Marokko en Ghana. Die willen we koppelen aan expertise bij NGO’s, het Tropisch Instituut, de Associatie van Hogescholen en Universiteiten uit Antwerpen, enz.”
“Daarnaast hebben we natuurlijk onze Noordwerking. Samen met het middenveld organiseren we activiteiten om ontwikkelingssamenwerking in de kijker te zetten. Voorbeelden zijn het fairtrade-aankoopbeleid en bewustmaking over fair trade, het festival BorgerRio – een wereldbuurtfestival in Borgerhout tijdens het laatste weekend van juni – en op initiatief van 11.11.11, maar met ondersteuning van de stad Vila Cabral – een bundeling van activiteiten die Noord-Zuidthema’s centraal zet.”
AROSA
AROSA verenigt tachtig Noord-Zuidorganisaties uit Antwerpen. Het gaat om een mix van NGO’s en kleinere organisaties die puur op vrijwilligers draaien, de zogenaamde vierdepijlerorganisaties. Initiatiefnemers van die organisaties zijn vaak van allochtone afkomst en zetten ontwikkelingsprojecten op in hun land van herkomst.
Naast adviesverlening probeert AROSA verschillende organisaties die actief zijn in de ontwikkelingssamenwerking met elkaar in contact te brengen.
Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen 2012 stelde AROSA een memorandum op waarin ideeën en voorstellen voor het stedelijke Noord-Zuidbeleid werden geformuleerd. Zo probeert AROSA de politieke partijen nu al warm te maken voor een sterk Noord-Zuidbeleid.
© 2012 – Verrekijkers
