In totaal werd er 2295 miljoen ton geoogst, 53 miljoen meer dan het vorige record in 2009. De consumptie groeide echter tot 2280 miljoen ton, bijna net zo veel. Doordat er in zeven van de afgelopen twaalf jaar werd ingeteerd op de mondiale voorraden, blijven de prijzen kwetsbaar voor prijsschokken.

Drie granen domineren de wereldproductie: tarwe, rijst en maïs, de laatste vooral als veevoer. Tarwe werd vroeger het meest geproduceerd, tot het in de jaren negentig werd ingehaald door maïs, als gevolg van een toegenomen vraag naar vlees. Daar kwamen later nog biobrandstoffen bij. Zowel maïs als tarwe en rijst braken hun records in 2011, met respectievelijk 868, 689 en 461 miljoen ton.

75 dagen

De mondiale graanvoorraad (de zogenaamde “carry-over” voorraad) bedraagt nu 469 miljoen ton, genoeg om het 75 dagen mee uit te houden tot de nieuwste oogsten beginnen. Tot 2001 was er genoeg voor zo’n honderd dagen. In 2006 was de voorraad geslonken tot 62 dagen – een voorbode voor de enorme prijsstijgingen in 2007 en 2008. Dat was vooral dramatisch voor arme families in ontwikkelingslanden, die meer dan de helft van hun inkomen aan voedsel – vaak graan – besteden. Het aantal mensen met honger nam toe tot meer dan een miljard. In 2010 was de oogst opnieuw slecht, onder meer door droogte en hitte in Rusland. De krappe voorraden zijn in 2011 vervolgens niet verder gekrompen, maar ook amper aangevuld.

Het landbouwareaal waar graan wordt geteeld neemt intussen almaar af. Per persoon is dat nog maar een tiende hectare, half zo veel als vijftig jaar geleden. Door verbeterde oogstmethoden is de productie wel sterk toegenomen. Per hectare wordt er drie keer zo veel geoogst als in 1950. Het probleem is echter dat het laaghangende fruit intussen geplukt is. Soorten met veel opbrengst, kunstmest en goede irrigatie zijn intussen overal wel doorgevoerd, behalve in sub-Sahara Afrika. De groei van de opbrengst per hectare vlakt af en slaat in sommige landen zelfs om in krimp.

Meer importen

Steeds meer landen leunen op de import om in hun behoeften te voorzien. Tegenwoordig wordt 12 procent van het graan internationaal verhandeld. De grootste exporteurs zijn de VS, Argentinië, Oekraïne, Australië, Rusland en Canada. De landen die meer dan 10 miljoen ton per jaar importeren zijn Japan, Egypte, Mexico, Zuid-Korea en Saoedi-Arabië. Vooral het Midden-Oosten is erg afhankelijk geworden van importen, maar ook de gestage groei van de Chinese consumptie, waar tegenwoordig ook voor geïmporteerd moet worden, baart analisten zorgen. Met de toenemende tekorten aan water en temperaturen die meer gaan schommelen, neemt het risico op ernstige prijsstijgingen toe.