Zeilsters van eXXpedition, een ngo van uitsluitend vrouwen die wereldwijd de gevolgen van plasticvervuiling in kaart brengen, trokken net voor de coronacrisis toesloeg per schip van het Amerikaanse Plymouth tot Tahiti. Onderweg deden ze onder meer onderzoek in de Zuidelijke Caraïben.

Voor de kust van vijf Caraïbische landen hebben de vrouwen monsters verzameld in de zee, op de zeebodem en op het land. Die zijn vervolgens geanalyseerd door wetenschappers van de Universiteit van Plymouth (VK) in samenwerking met de Universiteit van Georgia (VS), het Plymouth Marine Laboratory (VK) en de Technologische Universiteit van Panama. Hun gezamenlijke studie verscheen in Science of the Total Environment.

Van plastic soep tot Caraïbisch strand

De hoofdauteur van de studie is Winnie Courtene-Jones van de Universiteit van Plymouth, tevens wetenschappelijk hoofd van eXXpedition. Het is de eerste keer dat microplastics in de regio op een dergelijke holistische manier in kaart gebracht zijn, legt ze uit. “Tot nu toe ontbrak bewijs voor de overvloed aan plastics in het Caraïbisch gebied.”

De resultaten zijn alarmerend. Vooral in Panama blijkt de hoeveelheid microplastics enorm. Het gaat om achttien verschillende plastic polymeren, waaronder synthetische vezels, verfschilfers en acryl. Voor de kust van de San Blas-eilanden in Panama, een populaire bestemming voor onder meer toeristen die vanuit Colombia met de boot Panama willen bereiken, zien de wetenschappers de hoogste concentratie. Daar zijn 5,09 deeltjes per kubieke meter aangetroffen.

In en rond Antigua, Bonaire en Colombia zijn er relatief minder microplastics gevonden. Wat de wetenschappers  opvalt, is dat ze in Antigua een grote diversiteit aan polymeren zien. De onderzoekers leiden daaruit af dat deze microplastics afkomstig zijn uit stromingen in de Noordelijke Atlantische Oceaan en mogelijk zelfs uit de “garbage patch” oftewel plastic soep in de Atlantische Oceaan.

Toerisme medeverantwoordelijk

De wetenschappers vermoeden dat de microplastics in de stalen afkomstig zijn uit de maritieme en toeristische industrie. Ook het zwerfvuil op de stranden zou daarvan afkomstig zijn. Het vormt een “complexe uitdaging” om plasticvervuiling in de regio beter te beheersen, omdat beide sectoren heel belangrijk zijn voor de economie van de Caraïbische landen.

“Het is intussen overduidelijk dat plastic afval wereldwijd een probleem voor het milieu vormt”, zegt ook professor Richard Thompson, die aan het hoofd staat van de International Marine Litter Research Unit en meeschreef aan de studie – overigens zonder deel te hebben genomen aan de zeiltocht. “Alleen als we beter begrijpen hoe plastic afval van de bron in de oceaan terechtkomt, kunnen we het probleem volledig aanpakken.”

Winnie Courtene-Jones concludeert: “Deze studie draagt bij tot meer kennis over plasticvervuiling in de Caraïbische Zee, maar wijst tegelijk op de nood aan internationaal, interdisciplinair onderzoek en samenwerkingen om de vervuiling op te lossen.”