Via een permanente consultatie zal het EZLN een geschikte persoon zoeken die de wensen van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen verpersoonlijkt tijdens de presidentsverkiezingen in 2018.

De kandidaat mag dus geen deel uitmaken van een gevestigde partij (zelfs niet de meest progressieve) én moet vrouw zijn. Waarom de zapatisten geen man wensen uit te vaardigen staat niet vermeld in hun persbericht. We moeten de redenering achter deze wens hoogstwaarschijnlijk in symboliek zoeken. In een land waar machismo en geweld tegen vrouwen nog altijd welig tiert, kan deze bewuste keuze tellen.

Kans op links bestuur

Het zou voor de eerste keer in hun 22-jarig bestaan zijn dat los zapatistas het antiglobalisme en indigenisme (het bevorderen van de inheemse bevolking in samenleving en cultuur) via de legale route trachten na te streven.

De linkse Andrés Manuel López Obrador (Morena), belangrijkste progressieve presidentskandidaat, is alvast niet opgezet met de demarche van de zapatisten. Hij brak al jaren eerder met Subcomandante Marcos, de feitelijke leider en bezieler van de opstandelingen. López Obrador zit verveeld met de voorgestelde kandidatuur. Deze kan hem immers alleen maar stemmen kosten en de kans op een rechtse president vergroten. Op zijn Twitteraccount hekelt hij de wispelturigheid van het EZLN: vroeger riepen ze mensen op om verkiezingen links te laten liggen, nu verkleinen ze de kansen op links bestuur.

Uiteraard zijn de winstkansen van een potentiële zapatistenkandidate zo goed als nihil. Het is hen ook niet om de macht te doen. Ze willen enkel de ‘oorspronkelijke volkeren en burgerlijke samenleving oproepen zich te verenigen om zo de vernietiging te stoppen, om ons verzet te versterken’ en ‘vrede en rechtvaardigheid op te bouwen van beneden af aan.’

NAFTA

Het EZLN begon de gewapende strijd op 1 januari 1994. Hoewel de rebellenbeweging hiervoor al bestond, werd het hen die dag pas menens. Op deze nieuwjaarsdag trad immers het beruchte handelsverdrag NAFTA in werking. Dit vrijhandelsakkoord met de Verenigde Staten en Canada was voor de linkse antiglobalisten de druppel die de neoliberale emmer deed overlopen. Ironisch genoeg is dat ook het vrijhandelsakkoord waar Amerikaans presidentskandidaat Donald Trump van beweert dat het ‘Amerika vernietigd heeft’.

Subcomandante Marcos zei hierover dat ‘ze ons geen andere keuze laten.’ Hij legde uit dat wanneer men wereldwijd ”nee” zegt tegen de gewapende strijd, dat de indiaanse boer van Chiapas “jawel, jawel, jawel” zegt.’ [1]

Tot op de dag van vandaag controleren de zapatisten verschillende dorpen en natuurgebieden in deelstaat Chiapas. Tussen groene wouden en antieke Mayasteden waken zij over de rechten van de veelal arme en gediscrimineerde inheemse bevolking. Benieuwd hoeveel enthousiasme zij kunnen opwekken om de eerste vrouwelijke president in Mexico’s geschiedenis te verkiezen. 

[1] Vicente Leñero. Marcos de cerca. Proceso. Februari 1994]