“Dat Tsipras zo snel de eed heeft
afgelegd is heel normaal. Het politieke systeem voor de vorming van
regeringen is hier heel anders dan in België. De grondwet schrijft
voor dat de winnaar van de verkiezingen als eerste bij de president
komt met een voorstel voor een regering. Als de president dat
aanvaardt benoemt hij hem onmiddellijk tot eerste minister, waarna die begint
aan de vorming van een regeringsploeg. In feite is hij dan een
‘formateur’. De ploeg die Tsipras aan het parlement voorstelt moet
dan een aanvaardingsstemming door het parlement winnen, waarna de
regering echt kan starten.”

“Deze snelle eedaflegging zelf is dus
geen verrassing. Nieuw is dat Tsipras dat gedaan heeft in handen van
de president zonder de aartsbisschop van de Grieks-Orthodoxe Kerk.
Zijn keuze van coalitiepartner en de snelheid waarmee ze een akkoord
hebben gesloten is al evenmin een verrassing hier. Uiteraard hebben
Panos Kammenos van de Onafhankelijke Grieken en Syriza al voor de verkiezingen
met elkaar gesproken.”

Mnimonio

“Tsipras had aanvankelijk eerst met de
kleine scheurlijst Dimar gesproken. Dat is een groep mensen die zich een paar jaar terug van Syriza hadden afgesplitst. Fotis Kouvelis, de leider van die
scheurlijst, is echter verbrand omdat hij nog minister geweest in de regering van
Samaras (de voorganger van Tsipras), tot hij ontslag nam nadat
Samaras de openbare omroep ERT had gesloten. Samenwerking met hen was uiteindelijk onmogelijk omdat Syriza heeft besloten met geen enkele
‘memorandumpartij’ samen te regeren. In het Grieks heet dat
‘mnimonio‘, wat hier een bijzonder negatieve bijklank heeft.”

“Je zou op het eerste gezicht denken
dat de communistische partij KKE een ideale partner zou zijn. Dit
zijn echter dogmatische stalinisten. Alleen zij zijn ‘links’. Ze
zeggen al veertig jaar hetzelfde bij elke verkiezing. ‘Het volk heeft
gewonnen’. Die hebben een zeer trouw kiezerspubliek van ongeveer 6
procent, dat ze ook nu weer behaalden. Hun leden
zijn van in hun jonge jaren bij de partij, via de KNE, hun jeugdafdeling die
reeds in de middelbare scholen rekruteert. KKE is dus geen optie voor
regeringsdeelname.”

“Dan is er To Potami (De Rivier). In
de buitenlandse media wordt deze partij voorgesteld als een nieuw
fenomeen, maar nieuw zijn die helemaal niet. Hun leider Stavros
Theodorakis is voormalig journalist. Hij heeft jarenlang gewerkt voor
een zender die met PASOK, de traditionele sociaaldemocraten, is
verbonden en heeft nog steeds goede banden met de leiders van de PASOK
en met Georgios Papandreou. Zij hebben nu zeventien zetels behaald. Het is
een bont allegaartje van links-liberale tot ultraliberale
persoonlijkheden. De partij krijgt ook veel steun van ondernemers.
Onder meer Guy Verhofstadt staat achter To Potami.”

“Dan blijven alleen de Onafhankelijke
Grieken over. Die zijn altijd tegen de besparingen van de trojka
geweest, van bij het begin. Op dat vlak zitten ze dus op één lijn met
Syriza. Ik schat in dat ze een akkoord hebben om de punten waarover
ze geen overeenstemming hebben – en zelfs opponenten van elkaar zijn –
voorlopig op de lange baan te schuiven, dingen zoals migratie en onderwijs. Ze willen in de
eerste plaats de schuldherschikking aanpakken. De andere thema’s gaan
een tijd op de achtergrond verschuiven.”

“Ik denk dat ze met Panos
Kammenos een solide partner hebben om een hard standpunt in te
nemen bij de onderhandelingen met de trojka. Dat betekent echter niet
dat ze de volledige rit van een volledig mandaat samen gaan
uitzitten. Dat zou sowieso al uitzonderlijk zijn in het volatiele
politieke klimaat van Griekenland van de voorbij tien jaar. Het is
ook best mogelijk dat er in de komende maanden meer parlementaire
steun komt van andere partijen, of een uitbreiding van de coalitie.”

Hoe reageert de bevolking?

“Positief maar afwachtend!. Ze hebben
al zoveel gebroken beloftes meegemaakt. Een vriend van mij zei dat
hij heel tevreden zou zijn als Tsipras 30 procent van zijn
beloftes kan waarmaken. Dat zou al een fundamentele verandering zijn.
De mensen zijn vooral blij dat ze van de oude politieke garde verlost
zijn. Die hadden elke geloofwaardigheid verloren. PASOK, sinds 1974
één van de twee grote machtspartijen naast de conservatieve partij
Nieuwe Democratie, is nog een schijntje van wat het ooit was met amper dertien parlementsleden. Nieuwe Democratie houdt iets beter stand.”

De media hebben de voorbije weken openlijk
opgeroepen om niet voor Syriza te stemmen. Hoe is dat sinds de dag
van de verkiezingen?

“Men is hier in Griekenland wel wat
gewoon qua politieke desinformatie in de massamedia, maar deze letterlijke
oproepen om niet voor een bepaalde partij te stemmen waren toch ongezien. ‘Griekenland zou op een ramp afstevenen met Syriza’. ‘Net nu moeten we
doorgaan, nu het tij begint te keren’, dat soort slogans werd voortdurend herhaald.”

“In de laatste uren van de
verkiezingsdag begon dat te keren. De Griekse media zijn innig verbonden met de macht en met de oligarchie. Nu die macht
wegvalt weten ze niet goed hoe daarmee om te gaan. De
berichtgeving over Tsipras was de voorbije twee dagen zeer gematigd,
zeer evenwichtig, niet bepaald enthousiast maar toch redelijk
neutraal. Dat is op zich al een revolutionaire ommekeer.”

“Ze hebben
natuurlijk ook wel gehoord wat Yanis Varoufakis heeft gezegd, reeds voor
de verkiezingen. Varoufakis is een econoom die tot voor kort lesgaf
in de VS. Hij wordt waarschijnlijk minister van Financiën. (inderdaad, sinds dinsdag 27 januari, nvdr). Die
heeft letterlijk verklaard dat ze de oligarchie en de media willen
aanpakken.”

Pablo Iglesias, de leider van de nieuwe
Spaanse partij Podemos (Wij kunnen), trekt zich op aan deze uitslag
en wil in mei bij de regionale verkiezingen in Spanje eenzelfde stunt
doen. Denk je dat de Griekse uitslag een gunstig effect zal hebben in
het buitenland?

“Daar is men hier van overtuigd,
zeker in de zuidelijke Europese landen! De leiding van Syriza is zich
ook zeer goed bewust van de historische kans om een sociaal Europa op
te richten. Dat enthousiasmerend effect zag ik ook concreet. Tijdens
de manifestaties van Syriza in Athene vorige week, viel het op
hoeveel Italianen en Spanjaarden er naar hier zijn gekomen
om deze verkiezingen te ondersteunen.”

Syriza krijgt er met de Griekse
verkiezingswet van 1974 ook 50 parlementaire zitjes bij als grootste
partij. In het vorige parlement hadden ze 71 zetels. Gaat Tsipras een
fractie van 149 parlementairen in de hand kunnen houden?

“Syriza is de afkorting van
SYnaspismós RIZospastikís Aristerás (‘coalitie van radicaal
links’). Het is een samengaan van meerdere linkse partijen, van
gematigd sociaaldemocratisch tot uiterst links. Daar zitten een aantal dogmatisch denkende politici bij. Tsipras zal dus ook
binnen Syriza een zeer goed onderhandelaar moeten zijn.”

“Men is hier ook blij verrast door de enorme aandacht van de buitenlandse media. Zelfs president Hollande spreekt verzoenende taal. Het zal niet eenvoudig worden voor Tsipras, maar dit kan lukken.”

Bruno Tersago houdt een blog bij met zijn indrukken over Griekenland.