Vorig jaar stond het WEF volledig in het teken van de financiële crisis en de redding van Griekenland (en bij uitbreiding de euro en de mondiale financiële stabiliteit). Dit jaar is er opnieuw plaats voor nieuwe ideeën en inzichten.

De burn-out van de economie

Naar jaarlijkse gewoonte publiceerde het WEF in de aanloop naar het Forum in Davos zijn Global Risk Report. Het rapport brengt de belangrijkste bedreigingen voor de stabiliteit in de wereld in kaart. De toon van het rapport is dit jaar ronduit pessimistisch.

De redding van de banken en de strijd tegen de daaropvolgende crisis putte de financiële mogelijkheden van de meeste overheden zover uit dat ze zich geen nieuwe crisis kunnen veroorloven.

Klaus Schwab, oprichter van het WEF, blogde dat de wereld nog steeds aan een burn-out lijdt. De wereld hangt, aldus Schwab, aan het infuus en de financiële crisis is nog niet helemaal verteerd. (1)

De derde supercyclus is in aantocht!

Uiteraard zijn er in Davos stemmen te horen die het niet eens zijn met de conclusies uit het Global Risk Report. Het hoeft niet te verbazen dat deze stemmen afkomstig zijn van topeconomen van grote financiële instellingen zoals Goldman Sachs, PriceWaterhouseCoopers en Standard Chartered Banks. Deze economen en de instellingen waarvoor ze werken, zijn voor hun voortbestaan zeer afhankelijk van een positief economisch toekomstbeeld dat het vertrouwen bij beleggers en consumenten doet groeien.

De topeconomen zien de toekomst rooskleurig tegemoet. Ze voorspellen voor de komende twee decennia een periode van hoge en constante groei. En dit niet enkel voor de BRIC-landen (nvdr: Brazilië, Rusland, india en China, de belangrijkste groeilanden), maar voor de hele wereld.

Deze supercyclus – in het verleden kwam zo’n periode enkel voor in de drie decennia voor de Tweede Wereldoorlog en in de twee decennia na de Tweede Wereldoorlog – zou ervoor zorgen dat het wereldwijde BBP meer dan verdubbeld tussen nu en 2030. Het zou groeien van 63.000 miljard nu tot 143.000 miljard dollar in 2030.

De economen reppen met geen woord over hoe deze welvaart verdeeld zal worden en hoe het klimaat zal reageren op deze explosieve groei.

The World’s Crossroads Moment (2)

Tien jaar geleden – ongeveer ten tijde van het ontstaan van de andersglobalistische beweging – begon het WEF met het uitnodigen van sprekers uit sociale bewegingen: The Voices from The Ground. Het WEF begon in te zien dat de sociale ongelijkheid in de wereld en de kloof tussen arm en rijk in de verschillende landen zelf, een bedreiging vormen voor de mondiale stabiliteit. Dit besef leeft vandaag sterker dan ooit.

“De mensheid staat op een kruispunt”, aldus Klaus Schwab, “we kunnen ofwel voortwerken als lobbyisten voor onze eigen, eng gedefinieerde belangen en blijven handelen volgens de ideeën die ons tot de financiële crisis brachten. Of we kunnen samenwerken als echte globale leiders, met in ons hoofd en in ons hart de publieke belangen van de hele wereldbevolking.”

In kringen van het WEF is dit een statement dat kan tellen, maar nieuw zijn deze inzichten er niet. Veertig jaar geleden zag Jonas Salk (een Amerikaanse medicus) al in dat de wereld zich verplaatste van EPOCH A, gebaseerd op overleven en concurrentie, naar EPOCH B, een wereld van samenwerking en betekenis.

Het dilemma van stabiliteit door groei

Het ziet er dus naar uit dat een fractie van de deelnemers aan het WEF zich realiseert dat sociale en economische ongelijkheid één van de belangrijkste bedreigingen vormt voor de mondiale stabiliteit in de nabije toekomst. Jonas Leadbetter van Reuters beschrijft deze ongelijkheid als “immoreel en gevaarlijk”. Ze kan leiden tot een open oorlog tussen landen of tot binnenlandse sociale strubbelingen.

Moeten we dan toch maar geloven in de supercyclus van de topeconomen en hopen dat de groei die gecreëerd zal worden, eerlijk verdeeld wordt onder de bevolking? Maar kan de planeet de groei die hiervoor nodig is wel aan? Of zullen milieurampen en voedselcrisissen alsnog tot de onstabiliteit leiden die het streven naar groei net probeerde te vermijden?

Tim Jackson betoogt in zijn boek ‘Welvaart zonder Groei’ alvast dat zowel economische groei als economische krimp tot instabiliteit leiden en dus een bedreiging vormen voor onze welvaart.

Hoe de wereld er de komende jaren zal uitzien, zal ook na dit WEF niet duidelijk zijn, maar – om af te sluiten met Klaus Schwab – “One thing is certain: we can’t keep doing the same old thing in a new era that requires new responses.”

Ik ben alvast benieuwd wat die antwoorden zullen zijn en uit welke hoofden ze zullen komen. En u?

Noten:

1. De Morgen van 25 januari 2011

2. The Huffington Post – Davos Diary – 24 januari 2011