De 76-jarige Akinwande Oluwole “Wole” Soyinka is een wereldvermaard schrijver, dichter en toneelschrijver. In 1986 won hij als eerste Afrikaan de Nobelprijs voor literatuur. Met de oprichting van Het Democratisch Front voor een Volksfederatie (DFFPF) is de doorgewinterde politieke activist niet aan zijn proefstuk toe.

Een doorgewinterd politiek activist

In de jaren vijftig, tijdens zijn studentenjaren aan de universiteit van Ibadan en de Engelse universiteit van Leeds, richtte Soyinka de studentenbeweging Piratenbroederschap op, waarmee hij streed tegen corruptie en voor rechtvaardigheid. Vanaf de jaren zestig ontpopte hij zich tot een geducht criticus van de militaire bewindvoeringen in Nigeria.

Aan de vooravond van de Biafraanse oorlog (1967-1970) koos hij de kant van Generaal Chukwuemeka Odumegwu Ojukwu die de zuidoostelijke regio van Nigeria omdoopte tot de onafhankelijke ‘Igbo’ staat Biafra. Maar Soyinka probeerde wel een verzoenende rol te spelen.

Na mislukte onderhandelingen met de toenmalige luitenant-kolonel Olesugun Obasanjo, legeraanvoerder van de federale strijdkrachten, gooide ObasanjoSoyinka in de gevangenis, waar die bijna twee jaar lang vast zat voor verraad.

Tijdens zijn periode in de gevangenis schreef Soyinka talrijke gedichten en hij slaagde er zelfs in enkele van zijn toneelstukken in première te laten gaan in New York en in de Ghanese hoofdstad Accra. Na zijn vrijlating stortte hij zich terug op het literaire leven en bleef hij kritiek uiten op de militaire regimes.

Het feit dat Soyinka’s partij wordt erkend door de nationale electorale commissie (INEC) is niet toevallig. De regering van Goodluck treft immers grondige voorbereidingen om de presidentiële verkiezingen in het voorjaar van 2011 vrij, transparant en zonder electoraal geweld te laten verlopen.

Volgens het DFFPF heeft president Jonathan Goodluck met het ontslag van Maurice Iwu, de voorzitter van INEC in april 2010, al aangetoond dat de Nigeriaanse regering een oprechte bereidwilligheid toont om democratische vooruitgang te boeken. De aanstelling van Attahiru Jega als nieuw voorzitter van INEC wordt door Soyinka’s nieuwe partij toegejuicht.

Verzet tegen de ‘fantoomcratie’

Soyinka’s partij is ontstaan uit de prodemocratische bewegingen National Liberation Front of Nigeria en de United Democratic Front of Nigeria, twee bewegingen die zich fel verzetten tegen het militaire bewind van Sani Abacha. Hoewel overal in de media wordt gezegd dat Soyinka het DFFPF pas recent oprichtte, bestaat de partij al sinds 2002. De partij mocht echter niet deelnemen aan de presidentiële verkiezingen van 2003.

Het DFFPF vat het democratisch beleid sinds 1999 samen als het post-Abacha tijdperk of een hutsepot van een illegaal associatief verband van persoonlijke zelfverrijkingen en de cynische onderdrukking van de authentieke politieke stem van het Nigeriaanse volk. In het manifest heeft men het ook nog over de lucratieve ‘fantoomcratie’. Met dit neologisme stellen Soyinka en de zijnen de Nigeriaanse elite verantwoordelijk voor de doelbewuste aderlating van de natuurlijke bronnen van het land.

Het manifest van de partij bevat heel wat lovenswaardige initiatieven, die een stap in de goede richting zijn: meer en beter onderwijs, de braindrain tegenhouden, een betere gezondheidszorg, het opzetten van een sociaalzekerheidssysteem, en een garantie van ononderbroken stroomvoorzieningen. 

Het DFFPF wil een seculier, federaal Nigeria waar de principes van democratie gewetensvol worden toegepast en nageleefd. Het sleutelwoord daarbij is decentralisatie van de politiek en de economie. Meer vrijheid dus en meer economische vrijheid. En dat laatste punt vormt meteen ook de zwakte van het partijprogramma.

Het wakend oog van de democratische vooruitgang

De partij heeft eigenlijk geen uitgesproken economisch programma. De ideologie van de partij kan nog het beste omschreven worden als een soort van links-liberalisme. De nadruk ligt vooral op het op gang trekken van een nieuwe democratische politieke cultuur.

De politieke cultuur in Nigeria is natuurlijk grondig verziekt. Maar de omarming van het neoliberalisme is toch ook een belangrijke reden waarom Nigeria vandaag nog steeds wordt geteisterd door abjecte armoede, conflicten, corruptie en misdaad. In de Nigeriaanse context verdient het programma van Soyinka zeker ondersteuning.Toch blijft het een gemiste kans dat de partij het kapitalisme niet expliciet op de korrel neemt. 

Net zoals Bertolt Brecht geen verschil zag tussen het beroven en het oprichten van een bank, is er ook geen verschil tussen een despotische vorm van kapitalisme en een democratische vorm van kapitalisme. Met of zonder democratie, in het kapitalistisch Nigeria zal de levenssituatie voor de grote meerderheid van de Nigeriaanse bevolking beklagenswaardig blijven.

De partij heeft zonder enige twijfel politieke ambities, maar werpt zich vooralsnog op als het wakend oog van de democratische vooruitgang. Ze zal de presidentiële verkiezingen op de voet volgen door alle kandidaten te screenen, onderzoek verrichten naar het toepassen van nieuwe democratische prinicpes, enzovoort. 

Wole Soyinka heeft zich niet opgegeven als presidentskandidaat. Hij blijft liever op de achtergrond en hoopt dat hij met zijn partij een platform kan bieden voor bewuste jongeren die mee willen bouwen aan een democratisch Nigeria.

De kans is vrij klein dat het DFFPF een noemenswaardige invloed zal kunnen uitoefenen tegen de almacht van de regerende Peoples democratic party, de partij van Goodluck of de sterke oppositiepartij All Nigerian Peoples Party, de partij van oud militair leider en presidentskandidaat Muhammadu Buhari. Het politieke partijlandschap in Nigeria is bovendien al verzadigd. De partij van Soyinka sluit anderzijds geen samenwerking uit met andere partijen die het nieuwe democratische front willen versterken. 

Bronnen 
Website Democratic Front for a People’s federation – http://www.dfpf.org/