Azië en Afrika

Ondanks de recente vertoning van democratische verkiezingen gaat het in Libië van kwaad naar erger. De recente moord op de VS-ambassadeur – het was geleden van 1979 dat zoiets nog eens was voorgevallen – is maar het topje van de ijsberg. Wist je dat het bewuste VS-consulaat in de afgelopen maanden al eens eerder was bestookt en dat ook de ambassadeur van Groot-Brittannië al onder vuur had gelegen? In Libië is het sinds de val van Khadaffi nooit rustig geweest. Bomauto’s, raketaanvallen tegen politiekantoren, executies en folteringen van Khadaffi-getrouwen waren schering en inslag. In mei was er ook al een aanslag tegen de premier en de minister van defensie. In augustus werd een gebouw van het Rode Kruis bestookt met granaten en raketten.

De talibanisering van Libië is volop aan de gang. Sinds de ‘bevrijding’ van Libië opereren er verschillende jihadi groeperingen die hetzij onderdeel zijn van Al Qaeda, hetzij de ideologie ervan delen. We berichtten vroeger al over het feit dat de militaire gouverneur van Tripoli, een voormalig kopstuk van Al Qaeda, mee verantwoordelijk was voor de bomaanslagen in Madrid. In de voorbije maanden zijn in het land verschillende religieuze heiligdommen verwoest en graven vernield. De talibanisering zet zich ook door in het noorden van Mali. Daar zijn onlangs van vijf dieven de rechtervoet en linkerhand afgehakt. Repetitie voor Syrië?

De Egyptische president Morsi zit dezer dagen in Europa. Maar wist je dat zijn eerste reis buiten het Midden-Oosten niet naar de traditionele bondgenoten Europa of de VS was, maar wel naar China en Iran? Eens te meer een indicatie van de kantelende wereldverhoudingen.

In België is veel te doen geweest over seksisme en seksuele intimidatie. Maar wist je dat 83 procent van de Egyptische vrouwen geconfronteerd wordt met ongewenste intimiteiten en dat 62 procent van de mannen toegeeft dit te doen? De helft van de vrouwen wordt daar dagelijks mee geconfronteerd, slechts 2,4 procent van de gevallen wordt aangegeven bij de autoriteiten. Er zullen wellicht nog wat lentes nodig zijn om dat probleem uit de wereld te helpen.

Turkije wordt vaak gezien als een model voor democratie voor de landen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Maar wist je dat er 84 journalisten achter de tralies zitten en dat sinds het begin van dit jaar 1800 studenten werden gearresteerd? In de afgelopen jaren werden zo’n 5000 websites geblokkeerd. 

Als het om het blokkeren van sites gaat, wordt China meestal met de vinger gewezen. Maar wist je dat in de maand augustus in India zo’n 250 websites werden stilgelegd en sms-berichten  werden geblokkeerd? Dat gebeurde naar aanleiding van bloedige confrontaties tussen bevolkingsgroepen in het noorden van het land, waarbij 80 mensen omkwamen en 400.000 mensen op de vlucht sloegen.

In Somalië werden onlangs ‘vrije verkiezingen’ gehouden. Dat klinkt goed, maar wist je dat de parlementszitjes verkocht werden aan de hoogste bieder, soms tot een prijs van 25.000 dollar? Leden van de verkiezingscommissie die probeerden om voormalige krijgsheren te weren van de verkiezingslijst, werden met de dood bedreigd. Wist je dat de nieuw verkozen regering praktisch in niets verschilt van de vorige. Deze regering heeft notabene zo’n 70 procent van alle buitenlandse hulp in eigen zakken gestoken.

Europa

Het is een vreemd fenomeen: zowel het overheidstekort als de schuldenlast van de VS is een stuk hoger dan die van de eurozone en toch staat de euro onder druk en niet de dollar. We stevenen af op de twintigste crisistop, een bank run of zelfs een totale ineenstorting is nog altijd niet uitgesloten, integendeel. Is de politieke wil er wel om deze crisis (snel) op te lossen of komt een doemscenario sommigen misschien goed uit? Het Duitse Instituut voor Economisch Onderzoek (DIW) heeft in elk geval berekend dat de crisis relatief eenvoudig kan opgelost worden. De nettovermogens van de particulieren overtreffen zes tot acht maal de overheidsschuld. Een belasting op de meest vermogenden (de rijken m.a.w.) kan de problemen in de eurozone gemakkelijk oplossen en zal bovendien bijdragen tot een vermindering van de grote ongelijkheid.

De Europese Centrale Bank zou ook ongelimiteerd kunnen tussenkomen, zoals zijn tegenhanger in de VS, de Federal Reserve (FED), dat doet. Maar dat wordt langs alle kanten geblokkeerd. The Economist geeft daarvoor twee redenen aan. Het zou ten eerste de druk vanwege de financiële markten wegnemen. Daardoor zouden de landen met een grote schuld hun hervormingen bijna zeker opschorten. Bye bye privatiseringen, besparingen, hogere pensioenleeftijd, lagere lonen, … Een tweede reden is dat zonder angst voor de ineenstorting van de euro, de druk wegvalt om een sterker, federaal Europa uit te bouwen. Tegen het verder uithollen van de nationale soevereiniteit bestaat veel weerstand, niet in het minst bij de bevolking zelf. Een dreigende eurocrash is een uitstekend middel om die weerstand te breken. Een mooi staaltje shockdoctrine.

Een recente uitspraak van Luc Coene is een perfecte illustratie van deze shockdoctrine. De gouverneur van de Belgische Nationale Bank deed de uitspraak naar aanleiding van de aankoop van Spaanse en Italiaanse obligaties: ‘De conclusie is duidelijk: als je de druk van de markt wegneemt, neem je ook de druk op politici weg om te handelen.’

De markt wordt m.a.w. ingezet om de politiek te gijzelen. Voor de niet verkozen Italiaanse premier Monti moet men in elk geval niet te veel rekening houden met de verkozenen des volks: ‘Als regeringen zich voor hun besluiten volledig afhankelijk maken van hun parlementen, zonder eigen bewegingsruimte voor onderhandelingen te handhaven, leidt dat eerder tot een breuk in Europa dan tot een nauwere integratie’.

Peter Bofinger, lid van de economische adviesraad van de Duitse regering, gaat nog een stap verder en vindt dat je met de kiezer best helemaal geen rekening houdt: ‘Het probleem in Duitsland is dat op de een of andere manier de publieke opinie zich gedraagt als een kind.’

Leestip:

Noami Klein, De shockdoctrine. De opkomst van rampenkapitalisme, Breda 2009.
In dit boek geeft Naomi Klein aan hoe het neoliberaal beleid wordt opgedrongen aan bevolkingen d.m.v. angst en ‘shocks’. Ze beschrijft o.a. hoe de schuldencrisis in Latijns-Amerika als hefboom werd gebruikt om het neoliberaal offensief in te zetten. Er zijn heel wat parallellen met de actuele schuldencrisis in Europa.

In deze rubriek brengt veellezer Marc Vandepitte markante feiten, cijfers of quotes van over heel de wereld die in de andere media weinig of geen aandacht kregen, maar zeker het vermelden waard zijn om de chaotische wereld van vandaag te begrijpen.