Met de regelmaat van een klok worden ze op ons afgevuurd. Triomfalistische berichten over hoe goed het wel gaat in het Duitsland van Angela Dorothea Merkel, geboren Kasner. De economie boomt er als nooit te voren, de werkloosheid was er in decennia niet zo laag, de kwaliteit van de Sauerkraut was nooit zo hoog en de teelt van Eisbein had nooit zo weinig negatieve impact op het leefmilieu. Von der Maas bis an die Memel, Von der Etsch bis an den Belt, alom heerst freude.
Na het Scandinavisch model (in de jaren ’90 van vorige eeuw) en het Ierse model (tot nog niet zo lang geleden) geldt het Duitse model nu als dé standaard in Europese ontwikkeling. En politici en werkgevers willen ons er van overtuigen dat ook wij dit model moeten invoeren. Dat wil zeggen: looninlevering, afschaffen van de loonindexering, verhoging van de pensioenleeftijd en een absolute budgettaire discipline.
Het wordt hoog tijd om enkele Duitse fabeltjes te doorprikken. Zodat we niet kunnen zeggen dat we het niet wisten. En op onze hoede te zijn, onderandere voor Europa waar Merkel en haar vriendje Sarkozy voor het offensief kiezen. Ze willen alles zetten op kostenconcurrentie, wat onvermijdelijk tot een negatieve spiraal leidt waar alle Europese werknemers het slachtoffer van zijn. En dat Europa er op wil toezien dat de Eurolanden aan een aantal normen moeten voldoen om de munt niet in gevaar te brengen, is logisch. Dat Europa ook wil gaan bepalen hoe die landen dat moeten doen, lijkt op inmenging in nationale soevereiniteit.
Terug naar Duitsland. Met het echte verhaal. In Duitsland groeide de armoede (volgens de officiële Europese norm) met meer dan 2,6 miljoen mensen, een stijging met 26,4% tussen 2005 en 2009. Niet echt iets om victorie te kraaien, toch. Als we daar dan bij vertellen dat een groot gedeelte van die armen werken, een job hebben, is dit nog erger. En hoe dit komt? Dit komt omdat in Duitsland geen minimumloon bestaat, en in bepaalde sectoren en bepaalde länder (vooral, maar niet alleen in het oosten) mensen werken aan minder dan €5,0 per uur. Daarenboven heeft een job ook geen minimum aantal uren. Een paar uren per week werken, in precaire statuten is schering en inslag.
De werkloosheid die daalt, dan. De Duitse werkloosheid is op het laagste peil sinds 1992. Maar nog altijd niet lager dan in Vlaanderen, waar de werkloosheid de laatste jaren structureel rond de 7% blijft schommelen. En dit ondanks het feit dat die non-jobs van vijf uur per week aan vijf euro per uur meetellen om niet in de werkloosheidsstatistieken te zitten. Als we het totale arbeidsvolume (aantal uren tewerkstelling ) in de privé-sector bekijken heeft België sinds 1996 trouwens 11 keer meer werkgelegenheid gecreëerd dan Duitsland. Niet in verhouding, maar in absolute getallen. En dit ondanks onze zo vervloekte loonkostenhandicap. De economische groei bij onze oosterburen heeft trouwens meer te maken met de heropleving van de Chinese vraag (waarnaar Duitsland nogal wat staal en machines exporteert) dan met de geroemde Merkel-politiek.
Aan het Duits model zitten trouwens nog wat gore kantjes. Zo geldt daar het principe van gelijk loon voor gelijk werk niet, en krijgen uitzendkrachten niet noodzakelijk dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden dan eigen werknemers in een bedrijf. Dit heeft niets meer met matiging te maken, dit is gewoon sociale dumping. Nadat we het Ierse model aanbaden, met fiscale dumping, komt nu een armoedecreërend Duitse voorbeeld op het bord. Maar van Europese minimumnormen als het gaat om sociale rechtvaardigheid, ecologie of fiscaliteit komt zo goed als niets in huis.
Het is natuurlijk doodjammer dat een land dat in 1889 als eerste mee de grondslag legde van sociale zekerheid met de invoering van een pensioen, en dat zelfs de naam gaf aan een vorm van economische ordening waarbij duurzamheid, sociaal overleg en correcties op de vrije markt kenmerkend zijn (het Rijnlandmodel), ontspoort tot een land waar sociale ongelijkheid rechtsreeks door het beleid gecreëerd wordt. De Duitse vakbonden kunnen al onze steun gebruiken om mevrouw Merkel het hoofd te bieden. Maar we moeten er vooral op toezien dat Duitsland zijn model niet exporteert naar de rest van Europa. En laten we vooral niet zeggen dat we het niet geweten hebben.
