De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Winston S. Churchill ° 30 november 1874

donderdag 2 december 2021 12:14
Spread the love

Onlangs, vorige dinsdag 30 november, was de geboortedag van een van de meest invloedrijke en inspirerende figuren van de afgelopen 140 jaar. Hij werd de sterke reus die wij kennen ook juist maar na een zeer moeilijke jeugd. Waarin hij nauwelijks aandacht kreeg van zijn vader, een grote nationale figuur, en in brieven moest smeken voor warmte en bezoek van zijn moeder, een schoonheid die tot de jet set behoorde. Op school werd hij zwaar gepest en door studiemeesters geslagen. Hij bleef op koers en vergrootte zijn kennis onderweg. Hij raakte zeer belezen en leerde de wereld kennen via vele reizen. Ook juist als journalist en als soldaat.

Update 2.12.21, 14u55; 19:50 u.

 

 

Aan het front viel hij op door militaire, fysieke & morele dapperheid, gallantry in zijn taal. Hij schreef na een van de eerste aanvallen te doorstaan met zijn regiment: “There is nothing as exhiliarating as being under enemy fire, and not being hit”. Hij had de kogels om zijn hoofd horen fluiten. Tijdens de landing op het continent op D-Day (6 juni 1944) hadden zijn inner circle van generaals, vrienden en ministers, de grootste moeite hem bij het front weg te houden. Hij zwichtte uiteindelijk na dialoog met de koning. Die kenmerkende moed werd ook zichtbaar op minder martiale manieren: als enige van de drie grote wereldleiders die Hitler trachtten in te dijken, maakte hij frequent lange afstandsreizen om de anderen face to face te spreken en mee te maken. Dit gebeurde vaak in zeer barre, primitieve omstandigheden. Zoals passagier in onverwarmde vliegtuigen waarin het voor de reizigers op tien kilometer hoogte een kwestie werd van vriestemperatuur doorstaan.

 

 

In de tweede wereldoorlog is het grotendeels aan hem te danken dat het Hitlerregime na zes jaar zware strijd toch werd verslagen. Vrijheid en democratie kregen daardoor de bovenhand op tirannie, geheime politie, en een ziekelijke mentaliteit die tot de bekende gigantische excessen leidde zoals Auschwitz. Winston werd tijdens dit parcours allicht gesterkt door een aparte ziel. Met veel strijdbaarheid, vasthoudendheid, wilskracht en dapperheid. Ook de warmte en mentale stimulansen van zijn gouvernante, Mrs. Everest, verdienen vermelding. Voor zijn verslag van de tweede wereldoorlog, dat van veel authentieke documenten zoals telegrammen uit de tijd gebruik maakt, ontving de man de Nobelprijs literatuur.

Ondeugden?

Hitler maakte geregeld een karikatuur van Churchill als eeuwige dronkenman. Churchill begon de dag met een Johnie Walker die sterk was aangelengd met soda (bruiswater). Hij verklaarde daarover “I have a war to wage!”. Alcohol verschafte hem moed en daadkracht. Zeer zelden hebben zijn nauwste medewerkers hem echt dronken meegemaakt. Hij kon ongewoon veel ‘verzetten’, zoals zijn private secretaris John ‘Jock’ Colville, minister Anthony Eden, generaal Brooke en vele anderen hebben getuigd. Goed eten, drinken en ook roken, het was voor hem een noodzaak. Hij verzette immens veel werk, zowel over de hoofdlijnen van politiek en oorlog, als wat duizenden details betreft. Kwaliteit voor de zintuigen gaf de man energie, kracht, moed, inspiratie en troost. Dit op zich verschilt niet veel van wat de Dirk De Wachters van vandaag verstaan onder “aromatherapie”. De Havana was net zoals de wandelstok een soort compagnon die hem overal vergezelde. Hij liet de sigaar heel de tijd uitgaan, en inhaleerde niet, zoals het overigens ook de regel is voor sigaren en pijp gebruik.

Zoals vele grote persoonlijkheden  uit die tijd die erg onder druk stonden, had hij vaak hoogoplopende meningsverschillen met zijn naaste medewerkers. Het grote verschil met Stalin en Hitler was echter dat Churchill de goede ideeën oppikte, zich niet altijd opdrong. En nog minder van zichzelf een mythe maakte, of zijn tegenstanders liet liquideren, zoals tot op vandaag in menig corrupt of tiranniek regime gebeurt. Wat mij opviel bij de doorgedreven studie van zijn persona die ik nu sinds ongeveer een jaar onderneem, is dat hij ver stond van de gewone man, maar toch vaak vooruitstrevende initiatieven nam om het lot van de lagere en middenklassen te verbeteren. Niet genoeg echter, naar de smaak van velen na jarenlang honger te hebben gekend in de oorlog; het was de socialistische partij, die oppositie voerde, die de verkiezingen won na VE-Day op 8 mei, de dag van de overwinning.  De burgers en families waren de ontberingen beu.

Wat mij ook opviel, is zijn grote geloof in de waarde en kracht van de Engelssprekende volken. Hij zag het Britse Rijk als een grote bron van heil voor de wereld, zoals hij de parlementaire democratie zag als de beste, “de minst slechte”, staatsvorm. In die lijn valt een opvallend specifiek gedrag te duiden. Een goedmoedig, jongensachtig eigenzinnig uitspreken van vele geografische namen, en voorts een jokkend onderschatten van de waarde, ook militair, van mensen, van rassen uit andere delen van de wereld. Hij was verbaasd toen de Japanners bij het begin van de oorlog veel successen boekten op vele fronten. Zoals geleerde mensen tot voor een generatie of twee dit ook vaak bij ons met plezier deden, citeerde hij bij gelegenheid lange gedichten of ellenlange passages uit studies uit het hoofd. Wanneer Churchill zijn oude school bezocht, wat hij elk jaar deed, viel het omstaanders op dat hij met de kinderen heel goed kon opschieten en met hen sprak en zelfs speelde op voet van gelijkheid. Een biograaf stelt het zo: Churchill was vele mensen tegelijk.

In de loop van zijn actieve bestaan werd hij geregeld geplaagd door tekort aan middelen in de familiale sfeer. Op het einde van zijn leven was hij zeer welstellend, mede door de verkoop van zijn boek (ook Hitlers persoonlijke fortuin had hij op die manier vergaard). Heel zijn leven lang was hij een energiek veelschrijver. Hij stierf in 1965 op 24 januari.

 

Verdere verdieping

Persoonlijk gebruik ik “Churchill. The Power of Words”, een collectie van de meest invloedrijke en tekenende toespraken door Martin Gilbert.

In Londen is er een zeer boeiend en leerrijk museum over de man als bijgebouw van het historische museum in de Cabinet  War Rooms, nabij Downing Street en Saint James Park.

Het vijfde en laatste deel van de gelauwerde reeks historiografie over de wereldoorlog heet “Triumph and Tragedy”. Een blijvende leestip.

Bekend is zijn autobiografie, geschreven halverwege zijn leven, “My early life”. Daarin valt te zien hoe hij als kind al een visionaire, bijna mystieke zijde had. Ook in zijn latere leven, zo las ik bij zijn grootste biograaf, Manchester, nam hij veel en ook belangrijke beslissingen vanuit een soort instinct, en minder op basis van het grondig bestuderen en afwegen van het feitenmateriaal in dossiers.

Willliam Manchester: biografie in drie delen; “The Last Lion”. Derde deel is afgewerkt door Paul Reed. Een schat van biografische, psychologische, economische, politieke, culturele, militaire informatie en leerstof.

In het Nederlands is de degelijke, recente biografie in een deel van Andrew Roberts beschikbaar.

Verder zijn er diverse uitgaven met de vaak zeer puntige uitspraken en aforismen beschikbaar. Een van die quotes gebruikte Anuna De Wever bij het afsluiten van de laatste klimaatbetoging van het eerste seizoen spijbelmanifestaties op 24 mei 2019, de dag dat vijf miljoen mensen betoogden, planeetbreed, te Brussel te Tour en Taxis.

Film

Ook via films is deze inspirerende figuur benaderbaar, te kennen.

– “Darkest hour” is nog maar enkele jaren oud. Hij geeft in strakke dialogen een spannend en historisch vrij correct beeld van hoe de grote man reageerde toen het hele Britse Leger, 300.000 man sterk, omsingeld was bij Duinkerken en dreigde uitgewist te worden door het oprukkende Duitse leger, met name de tankdivisies onder leiding van generaal Rommel. Het War Cabinet stond op het punt de steun aan de Prime Minister op te zeggen en stelde vredesonderhandelingen voor met Hitler via Musolini. De regering stond op breekpunt. Het personage van Churchill, die premier werd benoemd op de dag dat Duitsland ons land binnen viel, op 10 mei 1940, mag in de film illustratie bieden van de manier waarop ook de grootste geesten inspiratie halen uit vrijmoedige, vertrouwelijke ont-moeting met eenvoudige vrouwen en mannen.

– “The Gathering Storm” geeft wellicht tot op heden het duidelijkste beeld van zijn persoonlijke omgeving en zijn manier van leven, in familie en als werkpaard. De jaren voor de oorlog waren voor Churchill een soort woestijn. Hij werd niet geloofd, in zijn visie op de gevaarlijke Hitler, en er werd met hem gespot. Hij ploeterde echter verder, getrouw aan zijn adagium “KBO – Keep Buggering On”. Dit hield hij ook voor aan zijn personeel, waaronder de secretaresses die zijn beroemde redevoeringen in steno noteerden.

In tegenstelling tot Hitler en Stalin zijn er weinig documentaires te vinden over het leven van Winston Churchill.

– Zijdelings komt zijn figuur op het toneel in “The Eagle has Landed” en in “The Battle of Britain” over de luchtslag en de Blitz-bombardementen op Londen en andere steden in de eerste negen  maanden van de oorlog.

 

Wiki: Winston Spencer Churchill

 

Illustraties

Op Tienjarige leeftijd, nadat hij een eerste jaar in Brighton aan zee had school gelopen, wegens kwetsbare fysiek. Hij was tevreden op deze gezellige tweede school en won er het gevecht met een dubbele longontsteking.

Winston maakt het V-teken dat door hem bekend werd en verwees naar zijn geloof in de eindoverwinning. Het gebaar ontstond een tijdje eerder in ons land waar het stond voor de V van Vrijheid. Op de dag van de foto keerde hij terug van onderhandelingen in de VSA. (Foto gemaakt in het Bastogne War Museum op 12 november 21).

Met moeder Jenny en broer Jack op 15 jaar in Londen.

Geschilderd portret op vijf jaar.

Winston Churchill, geschilderd portret op vijf jaar

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!